Quantcast
Channel: Кеудемде қимылдаған жаным барда...
Viewing all 450 articles
Browse latest View live

Дінмұхамед Қонаев мұражайына фото шолу

0
0

Дінмұхамед Ахметұлы Қонаев мұражайы

Мекен-жайы: Алматы қаласы, Төлебаев, 185

Мұражайдың жұмыс кестесі:

Дүйсенбі - Жұма: 09.00-18.00
Сенбі,жексенбі: демалыс.

Мұражайға кіру құны:  ересектерге - 500 теңге
Студенттерге - 100 теңге
Оқушыларға - 70 теңге
Экскурсия жасау құны:  400 теңге

Мұражайда: 2 зал бар. Бірінші зал «Қызыл зал» деп аталады. Мұнда Дінмұхамед Қонаевтың жастық шағындағы суреттер, оған тарту еткен әр түрлі сыйлықтар қойылған. Сонымен қатар, бұл бөлме түрлі құрал жабдықтармен безендірілген.

Келесі зал «Көк зал» деген атауға ие. Бұл бөлмеде Қонаевтың портреттері, оның мәрмәрдан жасалған және гипстен жасалған мүсіндері қойылған. Мысалы 1954 – 1956 жылдар аралығында жасаған Д. Қонаевтың мүсінін Х. Наурызбаев есімді мүсінші Қонаевқа сыйға тартқан. Қонаевтың киген костюм шалбары мен аяқ киімі қойылған. Тіпті оның пайдаланған үтігі де бұл мұражайда сақталған.

Ерекшелігі:

Д.А.Қонаевтің пайдаланған заттары мен киімдері сақталғандығы. Сонымен бірге, әр түрлі елдің танымал мүсіншілердің, қолөнершілердің Қонаевқа сыйға тарқан сыйлықтарының құндылығында. Мұражай Д.А.Қонаевтың 90 жылдық мерейтойы күнінде ашылды.

2002 жылы қаңтардың 12 жұлдызында Елбасы Нұрсұлтан Әбішұлы Назарбаевтың жарлығымен Д.А.Қонаев мұражайы Алматы қаласында ашылды.

Бүгінде Алатаудай заңғар тұлға, ұлы қайраткер, кемеңгер ғалым Дінмұхамед Ахметұлы Қонаевтың Алаш тарихынан алатын орны ерекше. Өз заманының перзенті болған Қонаевтың есімі мәңгілік халықтың жүрегінде. Бүгінгі аға буын өкілдері қиын қыстау кезеңде еліне адал болған ұлы ұстазды мәңгі есте сақтайды. Оның дәлелі ретінде Алматы қаласындағы Д.А.Қонаев мұражайы болып табылады.

__________________________________________________________________________

Республикалық кітап мұражайына фото шолу

Республикалық музыка аспаптар мұражайына фото шолу

С. Мұқанов атындағы әдеби-мемориалдық мұражай-үйіне фото шолу


«Би - өмірім...»

0
0

... дейді Бауыржан биші. Ер азаматтың есіміне «биші» деген сөзді тіркеп қойған біртүрлі болып көрінер, бірақ Бауыржан биді жанына егіз еткеніне тура 13 жыл болыпты. Жасы 17-де. Яғни, бар-жоғы 4 жасынан бастап биге қатысқан. Айтпақшы, студент атанғанына да көп болған жоқ. Мамандығы қандай дейсіз бе? Өнерге еш қатысы жоқ. «Жігітке жетпіс өнер де аз» деген атам, Бауыржан бүгінде математик мамандығы бойынша білім алуда.


Танысып қояйық

Шәкиев Бауыржан Болатұлы Қарағандының тумасы. Осында өсіп, осында ер жеткен, әлі де ер жетіп келеді. №81 орта мектепті ойдағыдай бітіріп, қазір Бөкетов атындағы Қарағанды мемлекеттік университетінде математика факультетінің I курсында оқиды. Студенттік өмір қалай екен, ұнап жатыр ма деп қызығушылық танытқан болғанбыз, қысқа әрі нұсқа «иә» деп қана жауап берді. Соған қарағанда өз ісінің маманы, аз сөйлеп, көп ойлайтын адам ба деп қалды бір ойымыз.

Бауыржан бидің қандай түрімен айналысатынын айтпаппыз ғой. Олай болса, біздің Бәкең кезінде баяу ғана тербетіле билейтін еуропалық би түрімен де, аяқтарын жылдам-жылдам басып, бастарын жан-жаққа бұрғыштап, шапшаң қимылдайтын латын-америка билерімен де айналысқан. Уақыт өте келе соңғысын таңдайды.

Тақырып тұздық ретінде

«Спорттық бал билері» деген ұғым бар. Ол нағыз эстетикалық және сәнді спорт түріне жатады. Спортқа жатқызатын да себебі бар - би де көп энергияны, күшті, табанды жаттығуды қажет етеді. Спорттық бал билері екі топқа бөлінеді, оған еуропалық билер (стандарт) мен латын-америка билері жатады. Еуропалық билер билегенде: жігіттер фрак, ал қыздар ұзын көйлек киеді. Би түрлері: Баяу вальс, Вена вальсі, Баяу факстрот (квикстеп), Жылдам факстрот, Танго. Ал, латын-америкада жігіттер жейде мен лосины, қыздар жеңіл, ашық көйлектер киеді. Би түрлері: Ча-ча-ча, Самба, Румба, Джайв пен Пасодобль. Спорттық билер бойынша жарыс осы екеуі  бойынша өткізіледі.

Кездейсоқтық емес

Биге мақсатты түрде келді. Оны Бауыржанның анасы Баян былай деп есіне алады: «Өзім жас кезінде биледім. Мәнерлеп сырғанауды қатты ұнаттым. Сондықтан жас кезімде жиі айтатынмын: не қызым, не ұлым болса, биге немесе мәнерлеп сырғанауға берем деп. Бауыржаным төрт жасқа толғанда би клубтары туралы мәліметтер жинап, сұрастырып жүрдім. Туған күнінде құрбым телефон шалып, қызы екеуін биге берейік деген ұсыныс жасады. Қуана келістім. Тағы бір айтатын жайт бар. Осыған дейін барлық киім-кешегін, жол ақысын өзіміз көтеріп келеміз. Бұрын кішкентай болғанда, оңайырақ болатын. Қазір бір костюмінің бір бөлшегі бәленбей ақша тұрады. Сонда да көмек сұрағанымыз жоқ. Демеушіміз жоқ. Неге өнер академиясына түспеді  дейсіз бе (күліп)? Өйткені бұл тестке дайындалып жүргенде, аяғым ауырды, бірнеше операциялар жасалды. Содан балам: «мама, мен сенің қасында боламын» - деп шешім қабылдады. Әлі де өнер академиясына түсуге ойы бар. Енді оны уақыт көрсетеді». 4 жасында Бауыржанды «ЭлиТА» би клубына Әлия Түсіпбекованың жетекшілігіне береді. Ол кеткеннен соң, 7 жасынан бастап «Аида» би клубына Кимлач Иван Николаевичтің сыныбына қабылданады. Бүгінгі күнге дейін Кимлачтың қарамағында.

Бидің өмірінде алатын орны жайлы сұрағанда созбалақтап, қызыл сөзге салғысы жоқ биші бала ағынан жарылды: «Таңдау жасадым, өйткені ұнады. Бисіз өмір сүре алмаймын. Биге 2-3 күн бармасам болды, ауыра бастаймын. Әрине, үйде де билеп жүремін. Арманым - хореограф болу, биден жаттықтырушы болу, өз алдыма жеке клуб ашу. Биден ешқашан қол үзіп кетпеймін».

Маңдай термен келген марапаттар

Бисіз бір күнім жоқ дейтін Бауыржаннан «қандай жетістіктерге жеттің?» деп сұрағанымыз сол екен, бірінен соң бірін тізбектеп кете берді. «Бұлар тек ірі жеңістерім ғана», - деп жымиып та қойды. (Сонда аталмай қалғандары қанша екен...). «Ірі жеңістерінің» ұзын ырғасы төмендегідей болып шықты:

1999 жылы Ташкент, халықаралық турнир, 1-орын

2004 жылы Петропавл, халықаралық ашық біріншілік, 1-орын

2005 жылы Теміртау, биден ҚР чемпионаты, «Қазақстан чемипион» атағы және «2005 жылдың үздік бишісі» атағына ие болды.

2006 жылы Екатеринбург, халықаралық чемпионат, 92 жұптың арасынан 9-орын

2010 жылы Астанада WDC нұсқасы бойынша Қазақстан чемпионаты, күміс жүлдегер

2010 жылы Санкт-Петербург, халықаралық би чемпионаты, 16 жұп қатысты, 1- орын

2010 жылы Тараз, спартакиада, Қарағанды 1-орын, өзі 2 бағдарлама бойынша (еуропалық, латын-америкалық) 2-орын

2011 жылы Тараз, универсиада, еліміздің барлық облыстары қатысқанда, Қарағанды командалық есеп бойынша 3-орын.

Қосарымыз және бар. Бауыржан Болатұлы 2009 жылы биден спорт шебері атағын қорғаған. Жер-жерде жеткен жеңістерін айтып жатқанда, анасы сөзге араласып: «Маңғыстаудан басқа Қазақстанның түгел облыстарын аралап шықты ұлым. Шетелге де шығуға болады. Қаражат жоқ оған...», - дейді.

Жұбы туралы

Әрине, мұндай марапаттар тек Бауыржанға ғана емес, қасындағы жұбына да тиесілі. Өйткені олар «биік шыңға екеулеп шықты». Жұптары туралы сұрадық. Бауыржан: «Осыған дейін 5 жұп болды. Алғашқысы – Аягөз. Ал, Алина Цыганковамен чемпион болдым (Теміртауда). Осы сәт есімнен кетпейді. Билеп болдық. Бәріміз мазасызданып нәтижесін күтіп тұрмыз. Алматыдан бір қарсыласым болды. Әрине, финалға өтетінімді білдім. Сонда да чемпион болам деген ойымда жоқ. Жаттықтырушым келе жатыр. Жүзінде не қуаныш, не көңілсіздік белгісі жоқ. Сосын маған жақындады да: «Сені құттықтауыма болады», - деді. Сол кезде жеңгенімізді білдік.

Қазіргі жұбым Олеся Антощук, №93 орта мектептің 9-сыныбында оқиды. Мұнымен 2007 жылдан бастап билеп келемін. Негізі 2005-2006 жылдары Қарағанды Қазақстан бойынша биден өте мықты болатын. Ал, қазір Алматымен үзеңгілес келеді. Өйткені біздегі мықты жаттықтырушылар Астанаға, басқа жаққа кетіп қалды». (Ойға батып кетті осы сәтте).

Ағынан жарылу

Бауыржанның мінезі қандай дедім бір кезде. «Мінезі ашық, бауырмал, «атылатыны бар», бірақ кек сақтамайды», - күлді  анасы, әрі мақтаныш, әрі зілсіз әзілмен. «Өнердегі қолдаушым - анам», - деді  Бауыржан басын көтеріп. «Маған бастысы – қазылардың бағасы емес, анамның айтқаны. Ол маған бас қазы, бас төреші. Анама ұнаса болды, демек жақсы билегенім».

Кеше

Анасы: «Кішкентай күнінен биге өзім апарып жүрдім. Жарысқа қатысқанда көрермен болып, залда отырған жоқпын. Шымылдықтың әр жағында қарап тұратынмын. Сосын ол маған қарайды. Бас бармағымды көрсетем. Одан сайын қуанып билеп ала жөнеледі. Мен бір жаққа шығып кетсем, соңымнан «мама!» деп айғайлайтын іздеп. Сосын жаттықтырушысы маған  ешқайда кетпей, осында отырыңызшы дейтін. Биге қатысқан күннен кейін, тура 8 айдан соң жарысқа қатысты, ол кезде жарыс Нүркен Әбдіров атындағы спорт сарайында өтті. Бірінші орын алды».


Бүгінгі күні

Бауыржан: «Күнде-күнде жаттығуға барамын. Жаттықтырушымен 1,5-2 сағаттай дайындаламыз, одан кейін өзіміз тағы қосымша дайындаламыз. Алда Петропавлда жарыс. Би үйретушісі бол деген ұсыныс түсті. Тек сабағыма кедергі келтіргім келмейді».

P.S. Сөз соңында кейіпкерден жеңіске жетудің сырын сұрадық. Ал, Бауыржан үшін оның ешқандай құпиялылығы жоқ екен. Бастысы – жаттығу дейді. Сонымен, жеңіске жетудің формуласы: табанды жаттығу, жаттығу, тағы да жаттығу.

Гүлсаян Ыбырай, Қарағанды

Цветаеваның әлемі

0
0

Марина Цветаева 1892 жылы 26 қыркүйекте Мәскеуде дүниеге келген. Әкесі Иван Владимирович Мәскеу университетінің профессоры, танымал филолог және өнертанушы; кейіннен Румянцев мұражайынның директоры, әрі көркемөнер мұражайының негізін қалаушы болған.

Марина ең алғашқы өлеңдерін алты жасар кезінде тек орыс тілінде ғана емес, сонымен қатар, француз, неміс тілдерінде де жаза бастаған. 1910 жылы өзінің жеке қаражатына алғашқы «Вечерний альбом» деп аталатын өлеңдер жинағын шығарған. Оның шығармашылығына мәскеулік символистер әсер етсе, ерте өлең жаза бастауына Николай Некрасов, Валерий Брюсов мен Максимилиан Волошиндер ерекше ықпал еткен.

Жарық күнді мен демегеніңіз ұнайды,
Жан дертімді емдемегеніңіз ұнайды.
Тартылыстың таңғажайып заңына
Бойұсынып,
көнбегеніміз ұнайды.

Тіл беземей,
Күнәдан пәк балаша
Қызық,
әрі бұзық болған ұнайды.
Һәм қызармау –
Қолдарымыз жанасса,
Жасыра алмай жалын атқан сыңайды.

Тағы ұнайды
Мені балап мүсінге,
Аймаласа басқа жанды шын еріп.
Сол адам мен болмағаным үшін де
Қинамаңыз
тозақ отын жіберіп:

Кеткеніңіз үшін мені ұмытып,
Аққанымыз үшін бөлек арнамен.
Екеумізге,
жан-жүйені жылытып,
Шырқалмаса құдай жайлы мәңгі әуен.

Ризамын өзіңізге өлгенше:
Сүйгеніңіз үшін мені,
білместен.
Күндер үшін –
Асықпаған көргенше,
Түндер үшін –
Тыныштықпен тілдескен.

Айлы түнді ағарып,
кезбегеніміз үшін де,
Ортақ өмір шуағын сезбегеніміз үшін де –
Жарық күнді мен демегеніңіз үшін де,
Жан дертімді емдемегеніңіз үшін де!

3 наурыз, 1915ж.


***

Қызғаныш

Өзгемен қалай тұрып жатырсыз –
Өмірі ұшып көрмеген?
Сіз қалай тұрмыс құрып жатырсыз
жағалауменен –
жерменен?

Қалды ма ұмыт қалқыған арал
Төсінде көктің тербеліп?
Қалды ма ұмыт сарқырамалар –
жарқырап ағар,
өң беріп?

Сіз қалай бірге тұрып жатырсыз
Әйелмен –
әнсіз, жай, жаман,
Ұрымен өмір сүріп жатырсыз
Тағымды менің жайлаған?

Халіңіз қалай, қарағым, анық –
Жайыңыз бәлкім жайлы шын?
Сорлының қалай сауабын алып,
Табасыз бабың
байғұсым?

«Жүзуден қажып,
Жерінген кемем.
Жетеді!
Жерде қаламын!»
Қалай тұрасыз көрінгенменен,
Артық көретін адамым!

Дәмді ме әлде пісірген асы –
Дастарқан үсті толы – кең?
Бақ қонғыш болған үшін бе басы –
Тұрасыз қалай сонымен?

Жат әйел жанын ұғасыз қалай
Өзіңізді алдап,
тер төгіп?
Және де бірге тұрасыз қалай
Ұяттан кетпей өртеніп?

Қалайсыз енді,
халіңіз қалай –
Әніңіз бар ма әлі де?
Жарасы кетпес жаныңыз қалай –
Шыдайсыз қалай бәріне?

Қалай тұрасыз
(бар сұрайтыным)
Базардан алған бөзбенен?
Алтыннан кейін,
жарқырайтұғын –
Бағасы төмен жезбенен?

Көңілдің –
арзан ермегі, жаңа
Таптыңыз ба әлде емін сіз?
Қалай тұрасыз
жердегі ғана
Жай әйелменен сезімсіз?

Бақыттымысыз?
Жауыр ма әлде
Жүректің түбі –
мұң өрген?
Жайыңыз мендей ауыр ма әлде –
Тұратын басқа біреумен?

***

Менің балаң жырларымның
Мәреге –
Ақындыққа бастаған,
Найзағайдың жарқылындай
Және де
Тау суындай таспаған.

Нәрестедей бостандыққа қалаған,
Жемістердей гүлденген,
Өмір мен өлім жайлы,
Жан адам
Оқымаған, білмеген.

Жырларымның –
Жайған бала жасымнан,
Байлығымның бағасы –
Жырларымның –
Шаң қабаты жасырған
Ашылады бағы әлі.

Мамыр, 1913 ж.

***

Бір-бірінен іздегендей ем-дауа,
Тереземнің алдындағы қос ағаш.
Ағаш – кәрі,
үй де көне,
Мен ғана
Жас болғасын қалай көңіл босамас.
Аласасы қол созады барынша –
Әйелдерше,
Жанын аяу жоқ онда –
Серігіне –
сүйенісер жарынша –
Биігіне,
бәлкім сорлы одан да.

Қос ағаштың өтіп жатыр жаз-қысы,
Бір-біріне ұмтылумен бар күні.
Осы болар тартылыстың наз күші –
Ұмтылады,
жаратқанның жарлығы:
Бір-біріне ұмтылады барлығы.

Тамыз, 1919 ж.


***

Бәрі орнында.
Тамсанумен жүремін,
Алыстаудың кәусарына еш қанбай.
Сүйем сізді,
солай өмір сүремін –
Қашықтықтың қатысы жоқ ешқандай.

Ұлы өнердің сізге құшақ ашты өрі,
Мойындаумен үнім де алғаш сүрінді.
Державиндей
қылшылдаған жас пері
Не қылады менің асау жырымды!

- Қош бол енді, қорқынышты сапары –
Жас қыранмын,
шырқа талмай көгіңде!
Күйдірумен шыққан ыстық атағы –
Күннен көзі қауіптірек дедің бе?

Соңыңыздан сусай қарап, үзіле,
Мендей кім бар –
ғұмыр бойы тосқандай.
Сүйем сені,
жан теңгермей ізіңе,
Уақыттың қатысы жоқ ешқандай.

12 ақпан, 1916ж.

Өлеңдерді аударған Гүлнәр Салықбаева
Астана: «Аударма» баспасы, 2002 жыл.

Агра

0
0

Гоадан Делиге жетіп қалдық. Жаздан қысқа. Негізі Делидің қысы, біздікіне қарағанда әлдеқайда жылы. Сонда да ауа-райының күрт өзгеруі, ал ең басты проблема - жайлы жағажайдан тұманды, лас, қоқысқа толы Делиге қайта оралу мен үшін бір қайғылы оқиға еді. Өз-өзімді жұбатып, психологиялық тұрғыдан дайындалып, бұдан былай адамдардан қорықпаймын, көшеде еркін жүре беремін дедім де, аэропорттан шығарда осының бәрін ұмыттым. Себебі Делиде осы бір аптаның ішінде ештеңе өзгере қоймады. Салқын, тұман, дем алуға кедергі жасайтын бірдеңе (осы жолы аптекадан мед.маска сатып алып, дем алып жүрдім), лас Мейн базар, кір әрі жейтін ештеңесі жоқ кафе-мейрамханалар, қаланың орталығында шұбырып жүрген қайыршылар.

Осы жолы қонақүйді дұрыстап таңдап алып, “жаман емес” дегенге тоқталдық. Дүкендерде жаңа жылдан кейінгі жеңілдіктер болғасын, Коннат-плейсте кешке жақын адам масқарадай көп болды. Таң атпай темір жол вокзалына барып, үнді пойызына алғаш рет мініп, Аграға аттануымыз қажет еді. Жолға аттанарда Агра Делидей емес шығар, онда мұсылмандар көбірек тұрады, әрі Тәж махалы бар, мүмкін ол жақта бәрі басқаша болады-ау деген үміт болғанын жасырмаймын.

Таңертең қонақүйден шығып, вокзалға шықтық, жолдан өтеміз дегенде жол бойымен келе жатқан үлкен жүктері бар үш пілді көрдік. Бұл картина ертегідей, біз үшін таңқаларлық еді. Вокзалға да жеттік, қараңғыда қоқыс пен кірі көрінбейтін темір жол бұрынғыдай қорқынышты болмады. Перронда жергілікті халқы бар, туристер бар, бәріміз пойыз күтудеміз. Вокзалдары біздікінен басқаша, әсіресе қараңғы уақытта кинодағыдай қызық болып тұр. Сонымен, пойызға да кірдік, Аграға дейін 3 сағат жүретін экспресс пойызымыз біздің электричкалар секілді, әр жақтан 3 орыннан. Бір қызығы - пойызда тамақ тегін таратылып жүрді: шай, су, тәттілер, тағы бірдеңелер. Біз кешегіден дайындап қойған макдональдстың тамағын ішіп, үнді тағамдарына реніш білдірумен келе жаттық. Жолда келе жатып, Рушдидің романында билеті жоқтар: Әй, Махарадж, есікті аш! - дегені еріксіз есіме түсті...

Таңғы 8-ге таман Аграға да жетік. Пойыздан шыққан соң үмітім үзілді. Агра Делиден де нашар болып шықты. Вокзал жақта бізге бір кісі жолығып, экскурсия жасайтын такси ұсынды. Таксиге мініп, екі үндіге тап болдық, біреуі жүргізуші, біреуі менеджер-сымақ, бізге бәрін түсіндіріп, ақша жағынан келісіп, қайда апаратынын түсіндіріп жатыр. Бір байқағаным, Үндістанның халқы көп болғандықтан ба, бір адам атқара алатын жұмысты бірнеше кісі жұмылып жасап жүреді. Мысалы, Делиде кіп-кішкентай аптекаға кірсеңіз, 4 қызметкерді көре аласыз. Біреуі кассада, біреуі шаң сүртіп жүр, біреуі сізбен сөйлесіп тұр, тағы біреуі жай отыр. Сонда төртеуі де медик емес секілді.

Ең бірінші барған жеріміз, әрине, Тәжмахал. Кірер алдында тексерістен өтіп, сөмкені ақтарту қажет болды. Су мен бахилы алып, ішіне кірдік. Қыс болса да, кісі көп болды, шетелдік туристермен қатар тарихи мұраны жергілікті халық та тамашалап жүргенін байқадық.

“Экскурсоводымыз” бізді тарихи ғимараттарға апарумен қатар қаладағы дүкендер, қымбат сауда үйлеріне апарып, туристер тамақтанатын арнайы мейрамханаға жеткізді. Сонымен, кешкі алтыға дейін Аграмен танысып үлгердік, тек сауда үйлеріне барғанымыз ұнамады, себебі ондағы бағалар өте жоғары, әрі аса қызықты ештеңе жоқ. Жалпы, Агра Дели секілді лашықтар мен қираған көпқабатты үйлерге бай қала. Сол қираған үйлерде адамдар тұра береді екен. Лашықтардың үстімен өрмелеп жүрген маймылдар өте көп, олар адамдардан еш қорықпайды, керісінше, егер де адам оларға жамандық жасаса, шабуыл жаса й алады екен. Қызыл форт жақта осындай маймылдар көптеп кездесті.

Кешке қарай пойызға отырып, Делиге аттандық. Пойызда өзіміз секілді турист неміс қыз бен жігітпен танысып, Мейн базарға метромен аттануды жөн көрдік. Немістердің айтуынша, Делидегі метро өте ыңғайлы, әрі таксиден гөрі арзан. Метроға жеткен соң, оның шынымен де таза, ыңғайлы екеніне таң қалдық. Күндіз вагонда кісі өте көп болғандықтан, әйел адамдар мен қыздарға бөлек, ер адамдарға бөлек вагондар қарастырылған. Келесі және соңғы күнімізді Дели аралауға арнадық. Таңертең тамақтанып алған соң жергілікті баспасөзге назар аудардық. Үндістандық Форбс пен Эль 300 теңге тұрады екен (қазақстандық Форбстың бағасы 800 теңге) және де сапасы өте керемет. Үндістанда модельдік бизнес дамыған, фотографтары да мықты екені көрініп тұр. Тағы бір байқағаным, жарнама. Сыртқы жарнама болсын, теледидардағы жарнама болсын, өте көңілді, жарқын, жағымды болып жасалынады. Алайда, журнал мен билбордтағы адамдар көшеде неге көрінбейді, неліктен журнал мен теледидардағы үндістандық өмір бір, ал Делидің қақ ортасындағы шынайы өмір мүлдем басқа екенін түсіну қиынға соқты.

Пайдалы кеңес ретінде - қаладан аэропортқа дейін жету үшін  ақша жұмсап, таксимен барғаннан гөрі, арнайы аэропортқа апаратын метромен барған дұрыс. Терминалға дейін жеткізетін бұл метро өте таза, әрі ыңғайлы.

Сонымен, бұл да бір шытырман саяхатымыз аяқталды. Дели менің қалам емес, ал әдемі Тәжмахал іші бос мұражай екенін түсіндім. Келесі сапарымыз - Орхан Памуктың отаны Стамбул...

Шетелде білім алу: Central Saint Martins College of Art and Design/CSM

0
0

Малика Раева бейнеклиптегі танымал әншінің көйлегі қай дизайнердікі, нешінші жылғы коллекциясынан екендігін айнытпай тани алады. Күніне мыңдаған адам кіретін блогын жаңалап отырып, фэшн өмірдің теория мен практикасын қиналмастан ұштастырып келеді.

— Малика, қазір қай жерде, қандай мамандық бойынша оқып жатырсың?

— Мен Лондондағы Қасиетті Мартин атындағы Орталық өнер және дизайн колледжінде* (CSM) фэшн коммуникация факультетінде оқимын.

— Бұл университетті және бұл мамандықты таңдауыңа не себеп болды?

— Бұл университетке түсу менің бұрыннан бері келе жатқан арманым болатын. Ең сүйікті дизайнерлерім дәл осы университеттің түлектері (колледждің атақты түлектері қатарына Стелла Маккартни, Александр Маккуин, Джон Гальяно, Гарет Пью, Пол Смит, т.б. дизайнерлер жатады — А.К.).

— Бұған дейін Қазақстанда оқып па едің?

— Мен Бішкек қаласында туылсам да, кішкентай кезімнен Алматыда тұрғанмын. Сонда Жәния Әубәкірова атындағы колледжде оқыған болатынмын.

— Ал CSM колледжіне қалай түстің?

— Әдетте өнер саласы бойынша курсқа түсерде емтихан тапсырмайсың. Бастапқыда арнайы форма толтырдым да, оларды өзім таңдаған 5 университетке жібердім. Кейін университеттен сұхбатқа шақыру хатын күтіп жүрдім. Ол жерде өзіңнің портфолиоңды көрсетіп, жасаған жобаларың жайлы айтып беруің керексің. Тек содан кейін ғана университеттің мұғалімдері оқу орны саған келе ме, жоқ па деп шешім қабылдайды.

— Фэшн индустрия саласы бойынша білім беретін университеттердің ішінен CSM несімен ерекшеленеді?

— Басқаларында қалай оқылатынын білмегендіктен, нақты айта алмаймын. Алайда біздің университет әлем бойынша ағылшын тілінде дизайн саласында білім беретін ең алғашқы университеттердің бірі, әрі Ұлыбританияда да бірінші болып есептеледі. Сондықтан оның бұл сала бойынша ең үздік екенін нақты айта аламын.

— Жалпы күнделікті оқу процесі қалай өтеді?

— Менің курсымда біз Мәдениеттану, Сән тарихы, Фэшн-фотография, Фэшн-иллюстрация сияқты дәрістер өтеміз. Сондай-ақ бүкіл курс бойынша жоба өткізетін арнайы күндер болады. Әр студент өзінің жобасын қабырғаға іледі де, аудиторияда жүріп, оны бұл жұмысты жасауға не шабыттандырғаны жайлы баяндайды. Ал топ болса, өздерінің сындарын айтады, соңында мұғаліміміз өз бағасын қояды. Сән тарихы мен мәдениеттану сабақтарынан көбінде дәрістер тыңдаймыз.

— Тіл жағынан немесе басқа студенттермен қарым-қатынас жасауда қиындықтар болды ма?

— Англияда бұған дейін 3 жыл колледжде оқығаннан кейін ағылшын тілінде қиындықтар болған жоқ. Оған қоса, тобымыз да өте ұйымшыл болып шықты.

— Ал өзіңнің профессорларың жайлы айтып өтсең?

— Курстағы профессорлар тәжірибелі мұғалімдер, әрі өте қызықты тұлғалар. Олар сабақ беруді сән индустриясындағы жұмысымен қатар алып жүреді. Сондықтан да олардың бізге беретін білімі өзекті, қазіргі заман талабына сай. Менің ойымша, университеттің үлкен бір артықшылығы да осында.

— Біздің оқу жүйеміз бен британдық оқу жүйесінің басты айырмашылықтары қандай?

— Ең басты айырмашылығы — білім беру тәсілінде. Бұл жерде өзіңді еркін ұстайсың. Мұғалімдермен әрі дос, әрі әріптес бола аласың. Сен өзіңді жай студент емес, мамандық иесі ретінде сезінесің. Айырмашылық жалпы атмосферада және де потенциалыңды кеңінен ашуға көптеген мүмкіндіктердің болуында. Алайда оның барлығы оқушының өзіне байланысты.

Маликаның жобалары

— Колледждің студенттері туралы не айта аласың?

— Бұл университетке студенттер әлемнің түкпір-түкпірінен жиналады. Әдетте бұған оқу орнының рейтингісі көп әсер етеді. Әрине, әр студенттің осы оқу орнына түсу себебі әр түрлі. Біреулері жай ғана ата-аналарының ақшасын құртып жүрсе, біреулері нағыз дизайнер болуды армандап келеді, ал енді біреулері университеттің атын жамылып, танымал болып кетемін деп ойлайды.

— Қызықты жобаларың жайлы айтып бересің бе?

— Бізге әр түрлі жобалар тапсырады. Мысалы, соңғысында студент-дизайнерлер үшін фэшн-шоу ұйымдастыру қажет болды. Бүкіл жұмыс біздің мойнымызға жүктелді. Топтағы біреулер техникалық жағына жауап берсе, енді біреулері шақырулармен, демеушілермен айналысты. Мен болсам, модельдер үшін жауап бердім. Бұл үрдіс университетте жыл сайын өткізіледі екен және де мұғалімдердің айтуынша курсымыздың шоуы ең мықты дегендердің қатарына енді.

— Оқудан бөлек немен шұғылданасың?

— Достарымның жобаларын дайындауға көмектесемін. Сондай-ақ оқудан тыс мұғалімдердің жұмыстарына ат салысамын. Мысалы, жақында бір апайымыздың фэшн-шоу бекстейджінде көмектестім. Сонымен қатар, мұражайлар аралап, түрлі концерттерге барғанды ұнатамын.

— Музыкадағы және кітап оқудағы талғамың қандай?

— Маған баяу әндер ұнайды. Әсіресе соңғы кезде бразилдік босса-новаға көңілім ауып жүр. Ал кітаптарды онша талғамаймын. Әр нәрсені оқып кетуім мүмкін. Мен үшін ең бастысы — кітаптардың соңы жақсы болуы керек. Адамды ойландырып, ізгі істерге итермелесе болғаны.

— Шет елде оқығысы келіп жүрген студенттерге қандай кеңес берер едің?

— Алған бетінен қайтпай, өз мақсаттарына нық аяқ бассын. Бұл кеңес әсіресе фэшн факультетке түсемін деген студенттерге арналмақ. Өйткені сән индустриясы ең ауыр салалардың бірі.

Әңгімелескен Айжан Карибаева

_________________________________________________________________________

 

* Қасиетті Мартин атындағы Орталық өнер және дизайн колледжі (Central Saint Martins College of Art and Design/CSM) — 1854 жылы Лондонда құрылған. 2004 жылы «университет» статусына ие болған. Централ Сент Мартинс 5 мектептен тұрады: өнер мектебі, сән және текстиль мектебі, графикалық және өндірістік дизайн мектебі, Лондонның Драма Орталығы, Шоу Бйама өнер мектебі.

Маликаның блогы

Маликаның Look at me сайтына арнап жазған жазбасы.

Nagasaki University

University of Cambridge

University of Cádiz

University of Wollongong in Dubai

Алматы қаласы тарихының мұражайына фото шолу

0
0

Алматы қаласы тарихының мұражайы

Мекен-жайы:  Алматы қаласы, Достық даңғылы,44. Жамбыл көшесінің қиылысы.
Мұражайдың жұмыс кестесі:
Дүйсенбі – Жұма: 09.00 - 18.00
Сенбі - Жексенбі: демалыс.
Үзіліс уақыты: 13.00 - 14.00 сағ. тел: 293-98-83. факс: 291-23-16
Билет құны:
оқушыларға - 70 тг
студенттерге - 100 тг
ересектерге - 200 тг
Ұлы Отан Соғысының ардагерлеріне және зейнеткерлерге тегін
Экскурсия: 400 тг
Экскурсия 4 тілде жүреді: қазақша, орысша, ағылшынша және корей тілдерінде.

Мұражай 2002 жылы құрылып,  2007 жылдан бастап  осы мекемеде өз жұмысын атқарып келеді. Қазіргі заман тарихы бөлімі, тарихи-мәдени мұра және Алматы қала құрылысы тарихы бөлімі, есеп бөлімі, ежелгі және орта ғасыр кезеңі және Верный қаласы бөлімі, қор сақтау бөлімі, мәдени құндылықтар әкелу–әкету бөлімі деп аталатын 6 бөлімнен тұрады.

Мұражайдың ерекшелігі: Ежелгі заманнан бастап қазіргі Алматы қаласының құрылу тарихы туралы ақпараттар қамтылған. Қазір мұражайда 32 мыңнан астам экспонаттар бар. Жыл сайын экспонаттар саны артып келеді.

Мұражай ежелгі заманнан бастау алады, тастар, түрлі қашаулар, орта ғасырдағы әшекейлер, кейінгі заманғы ескерткіштер, зерделер,білезіктерді байқауға болады.
Мұражай 1 үлкен бөлмеден тұрады. Бұл  бөлмеде  XIX ғасырдың екінші жартысындағы Верный қаласы құрылған кезеңдерді қамтитын экспонаттарымен толы. Сол кездегі грамофондар, телефондар, фотоаппараттар, неше түрлі газеттерді көруге болады.

__________________________________________________________________________

Республикалық кітап мұражайына фото шолу

Дінмұхамед Қонаев мұражайына фото шолу

Республикалық музыка аспаптар мұражайына фото шолу

С. Мұқанов атындағы әдеби-мемориалдық мұражай-үйіне фото шолу

Yoga by Sandi, немесе салауатты өмір салты

0
0

Бүгінгі кейіпкеріміз Санди деген ерекше есімді қыз. Оның тек аты ғана емес, өзі де, өмірі де ерекше. Заңгер мамандығын алып жүрумен қатар, ол «ТеДос» студиясында йогадан сабақ береді. «Yogabysandi» атты жеке блогын жүргізеді. Санди бізге йога атты тылсым дүние есігін ашып, денсаулық пен сұлулықтың, ішкі жан-дүние тыныштығының құпияларымен бөлісті.

- Сәлем, Санди! Алдымен, қай жерде туылғаның, қандай мектепке барғаныңды айтсаң...

- Сәлем! Мен Ақтөбеде туылғанмын. Жақындарымның айтуынша, кішкентай кезімде өте көңілді, жайдары бала болыппын. Балалық шағым да жайдары өтті. Ол кездері бүкіл көршілер тату-тәтті тұратын, қарапайым, мейірімді кеңестік аулаларда асыр салып ойнап өстім. №19 орта мектепте барлық сынып болып достасып оқыдық. Асыл сыныптастарымның бәрі де әлі есімде, қазір де бүкіл республика бойынша, тіпті одан асып та шашырап кеттік.

- Йогаға келгенге дейін немен айналысып едің?

- Шыны керек, бала кезімде өте ширақ болдым деп айта алмаймын. 5-ші сыныпта дене шынықтыру сабағында алға қарай тоңқалаң асуға қорқатынмын, ал жүгіру кезінде ең соңғы болып келетінмін. Төзімділігімнің жоғы намысыма тиетін. Мүмкін мұның өзі болашақта түрткі болған шығар. Сол 5-ші сыныпта, құрбыларыммен бірге мектеп сарайына келіп, гимнастикаға жазылдық. Бірінші жылы техника бойынша ең нашар қатысушылардың үштігінде болдым. Алайда, бір жылдан соң, табанды дайындықтардың арқасында маған икемділік келіп, қорқыныш бірте-бірте кете бастады.

Сегізінші сыныпта «Синь-хо мэнь» күрес өнері мектебіне көштім. Онда керемет жаттықтырушылармен таныстым. Мейрамбек Канебекұлы – менің күшіме сенген ең бірінші адам болды. Ол мектебіне 5 бала таңдап алды, оның ішінде үш ер бала мен екі қыз бала – оның біреуі мен болдым. Біз күн сайын залда, стадионда, паркте, мектепте де шынығып жүрдік. Бұл адам техникасын, әдептілігін бойымызға сіңірді. Таңнан кешке дейін кунг-фумен шұғылдандық. Керемет болатын.

- Ал йога туралы ең бірінші кімнен білдің, саған йога әлемін ашқан кім болды?

- Бірінші рет йога сабағына Ақтөбеде кез болдым. Бірінші рет аса әсер қалдыра қойған жоқ. Тек келесі күні бұлшықтарымның жағымды ауырғаны ұнады. Алматыға келгеннен соң, Марина деген қыздан жарты жыл сабақ алдым. Одан кейін екі ай бойы «Голден Бриджге» барып, одан кейін өз бетімше «Динамо» стадионында шыныға бастадым. Ал нағыз йога әлемін маған Дәулет Назаров ашты десем болады.

- Йоганың басқа дене шынықтыру жаттығуларына қарағанда айырмашылығы, ерекшелігі қандай?

- Йога деген бұлшық ет қызметінің статикалық асаналарымен, пранаямалармен, медитациямен бірге жүретін ұзақ сапар. Йога адамның физиологиясына, ағзасына жағымды әсер етеді. Басқа дене жаттығуларынан басты айрымашылығы – йоганың жарыс еместігі, онда тез нәтиженің соңына түсу жоқ. Йога деген саналы түрдегі практика, онымен сіз өмір бойы айналысуыңыз мүмкін.

- Yogabysandi блогын құру идеясы қалай келді?

- Идея 2010 жылдың желтоқсан айында келген. Бар көрген-білгенімді қағазға түсіргім келді. Өзім жасаған бар жаңалығымды ішімде сақтағым келмейді. Блогыма жазылатын өткен сабақтың әсері болған нәрсені толықтырады. Бір жағынан мен біреу үшін месенджермін – оны түсінемін. Сол себепті де Yogabysandi блогын жүргізіп келемін.

- Сен үшін денсаулық пен сұлулық формуласы қандай?

- Әркімнің өз формуласы бар. Алайда барлық формулалардың тірегі болатын бір сөз тіркесі бар. Ол – «Өз-өзіңмен жұмыс істеу».

Ал менің теоремам мынадай: дұрыс тамақтану мен дене шынықтыру бір-брімен параллельді жүріп отыру керек. Бұл әр параллельді саналы түрде түсіну мен рухани даму – сұлулық пен денсаулықтың тағы да бір кепілі.

- Біздің қоғамда йога жайлы түрлі әңгімелер көп. Біреуі оны адамды қоғамнан алыстатады, өзгертеді дейді. Мұндай кері пікірдің тууына не түрткі болды деп ойлайсың?

- Иә, ондай да болады. Бірақ оның негатив екенін бір жақты айта алмаймын. Әркім өз таңдауын жасайды. Өз басым барлығына фанатикалық түрде қарай алмаймын, шынайы өмірден алыстап, өмір тарихымнан безіп кетпеймін. Адекватты түрде түсіну мен шынайы болмысты қабылдай білу қажет. Сонда да ақиқат іздеу жолына түскен адамдарды сыбау дұрыс емес. Мүмкін олар жаңалық ашатындар шығар, олар енді өздеріне де, болмысқа да, жақындарына да берілмейді.

Мен ондай адамдарға қалай қараймын? Барлығына да көңілім ашық, әркімнің таңдауын сыйлаймын. Бірақ өз басым, отбасы бар, қарапайым заттарды сүйетін, йоганы қазіргі уақытқа бейімдейтін Санди болып қала беремін.

- Сондай-ақ кейбірі йоганы секта деп жатады. Ондай бағыттан қазіргі заманғы практикалық йоганы қалай айыруға болады?

- Йоганың атын жамылып, секталық бағыт жүргізетін орталықтарды өз басым кездестірмеппін. Ал йоганы секта дейтін адамдарды жиі кездестіремін. “Yogabysandi” блогы менің басқа да әлеуметтік желілердегі жеке беттерім сияқты барлығына ашық болған соң, «йога деген секта ма?» деген сұрақтар келіп жатады. Бұрында мұндай сұраққа ашуланатынмын, салқынқанды, байсалды адам типіне жатпаймын, кей нәрселер жанды жеріме тиеді. Бірақ қазірде мұндай сұрақтарға жымиа қараймын. Өйткені әр адам өзіне қалай ыңғайлы, қалай ұнамды, солай ойлайды. Жаңа нәрсені адамдар әр қалай қабылдайды: кейбірі оны қабылдаса, кейбірі сынайды. Жеке көзқарасым: басқа адамдардың ойымен жүрмеу керек. Алдымен өз көзіңмен көріп, жеке ой түзу – қарапайым ақиқат емес пе.

- Сені алға жетелейтін не? Көңілсіздік, жабырқаулықпен қалай күресесің?

- Алға жетелеу? Йогаға дейін менің өмірім қабағына қар жауып, наразылық білдіріп жүретін, жүрек тұсындағы, тыныс алудағы түрлі аурулармен ауыратын қоғамның қарапайым өнімінің өмірі болды. Скалиоз, аллергия, гайморит – осылардың бәрін йога практикасының арқасында жеңе білдім. Ішкі барьерлерді, өкпе-реніш, итжығыс күндердің салдарынан пайда болған қысым, комплекстерді де жеңіп шықтым. Осы орайда йогаға қарыздармын, енді мен йоганы басқаларға да жеткізгім келеді.

Ал көңілсіздік шақырусыз келеді ғой. Көңілің болмағанда, ең бастысы, оның қармағына ілініп қалмау керек. Дер кезінде жымиып, күлу керек – мен солай істеймін. Өзіміз тартатын атомдарға сенемін. Сондықтан ұйқым қанбағанда, көп жұмыс берілгенде, барлығы да қырсыққа шапқанда мен жымиып, күле бастаймын.

- Оқырмандарымызға йога жайлы қандай кітаптар ұсынар едің? Сондай-ақ өмірде сені ойландырып-толғандырған, мүмкін бір нәрсені өзгерткен қандай кітаптар?

- Бұл жайлы жақында блогымда жазған болатынмын. Йогаға байланысты кітаптар? Ол оқырманның неге қызығатынына байланысты. Егер де йогаға қатысып жүрсеңіз, физикалық практика болса, онда авторы Доктор Абигейль Эллсуорттың «Анатомия Йоги» кітабын ұсынар едім. Бұл кітап жайлы мен 2009 жылдың соңында білдім. Ол кезде кітап тек ағылшын тілінде шыққан, оған тапсырыс беруге бата алмай жүргенмін. Өйткені кітапта бұлшық еттер мен Асаналар орындаудың техникасы жайлы жазылған. Ол кезде бұл саланың терминологиясын ағылшын тілінде ұғу қиынға соқты. Кейін интернет арқылы бұл кітаптың орыс тіліне аударылғанын білдім. Былтыр бұл кітап алматылық кітап сөрелеріне де жетті.

Сондай-ақ «Yogajournal» журналын оқуға кеңес беремін, ол Сан-Францискода дүниеге келген франшиза. Журналдардың бір ерекшелігі - ақпараттың жаңалығында, йога әлеміндегі барлық тенденцияларды біліп отырасың.

Енді рухани дүниелерге келсек: «Наука Самоосознания», авторы А.Ч.Бхактиведанта Свами Прабхупада. Жеке тұлға мен заңды тұлғалардың арасындағы қарым-қатынасты реттейтін көптеген заң нормалары бар (салық кодексы, азаматтық құқық, еңбек ету құқығы, т.б.). Ал Бхактиведантаның кітабы жанды және жансыз тіршілік иелерінің арасындағы қарым-қатынасты анықтайды. Сұрақтарымның жауабын осы кітаптан таптым.

Оқуға кеңес беретін екінші кітап – «Автобиография Йога», авторы Парамаханса Йогонанда. Үш рет оқып бастағанмын. Бірінші рет ағылшынша, 5 беттен кейін таксиде ұйықтап қалыппын. Екінші рет компьютерге жүктеп алып оқып жүргенмін. Бірақ таныс бір йог кітапты олай оқуға болмайды деп қарсы шықты. Кітап деген жеке тұлға деді ол. Сөйтіп алдыңғы жексенбі күні ол кітапқа да қолым жетті. Қазір бас алмай оқып жатырмын. Әдеби, көркем тілмен бір йогтың өмірі жайлы баяндайтын тамаша кітап.

- Саналы түрде қимылдау түсінігі қалай келеді? Оған қалай жетуге болады?

- Йога саналы практика. Бұл дегеніміз адам өзінің әр қимылын, тұрысын, тынысын, медитациясын түсінуі керек. Практиканың бірінші кездерінде жан-жақты ойлардан айырыла алмайсың, өз ішіңдегі монологың тоқтамай қояды. Неофит (жаңадан келген адам) алғашқы йога сабағынан тек 20% білім алады. Әр адам сабаққа әр түрлі деңгейде келеді, кейбірі шыныққан денемен келсе, кейбірі 10 жыл бойы қозғалмаған, қатып қалған бұлшық еттермен келеді. Егер неофитті бақыласаң, оның көздері 3-4 сабақтан кейін өзгере бастайды. Алғашқы сабақтары оның көзі жайнап, жан-жағына қарайлап, өзгелермен өзін салыстырып, жарысса, кейіннен оған ми тыныштығы, асаналар орындағандағы байсалдылық келеді. Өз деміңе құлақ түре бастайсың, ішкі әлеміңе үңілесің, басың керексіз ойлардан тазара бастайды. Қолыңда тұрасың ба, аяғыңда тұрасың ба не басыңда тұрасың ба, әр қимылың ширақ, батыл бола бастайды. Солай саналы практика келеді. Тек йогада емес, өміріңде саналы қозғалуға деген ниетің ашылады. Оқуға, мейірімділікке, шындыққа ұмтыла бастайсың.

- Өмірлік мақсатың не?

- Өмірлік бір-ақ мақсатым жоқ. Мақсаттарым өмір кезеңдерінде пайда болып тұрады. Қазірде тек үш нәрсеге ден қоямын: отбасым, йога, жұмысым. Бұл сөздерді бөлмеймін, өйткені мен өзімді тек йог ретінде немесе тек заңгер ретінде елестете алмаймын. Заңгер мамандығы жеке басыма «йоганы сатпауға» мүмкіндік береді. «Йоганы коммерцияға айналдырма» қағидасына сүйенемін.

Қаланың ортасында йога орталығын ашуды жоспарлаймын. Ол жерге йоганы өмір қалыбы ретінде қабылдайтын, ой жинақылығы мен бұлшық ет тонусын қалыпты жағдай деп білетін адамдар жиналса екен деймін.

- Сеніңше ішкі гармонияны қалай сақтап қалуға болады?

- Гармонияны? Сана жетілуінің қай сатысында тұрғаныңа байланысты. Егер сен тым материалист болсаң, онда дене шынықтыру практикасын қолданғаның жөн (йогада ол Асаналар мен медитация).

Ал егер сен өзіңнің ішкі «Меніңді» жақсы танысаң, онда гармонияны өте қарапайым түрде келтіруге болады: жаман істен арылып, жақындарыңа жақсылық, пайда тигізу және де адамның болмысына, нәсіліне, жынысына, немен шұғылданатынына қарамай, оған жақсылық жасауға дайын болу. Жеке басым өз-өзімді қылықтарым арқылы бағалаймын, мен нашар жаумын, бірінші болып кешірім сұрауға барамын. Әйтпегенде ішкі гармониямды тез жоғалтып аламын, әсіресе жақын адамым болса.

Жасаған әрекетіңнің әділетті болуы да маңызды факт. Басқа адамдарға деген әділетсіздігің гармонияңның күл-талқанын шығаруы мүмкін.

- Арманыңмен бөлісе кетсең?

- Үйімде сыңғырлаған нәресте күлкісі пайда болса деймін. 2 жылдан соң негізгі жұмысымнан демалыс алып, йога Орталығын құрсам, адамдар сабақтарыма «өз-өзімен жұмыс істеу» үшін келсе деймін. Өйткені мен өзіме де, сабағыма қатысушыларға да қаталмын. Йоганың үлкен жолын бірге жүретін тобым болса деймін.

Салауатты өмір салтын ұстанамын, йогадан сабақ беремін деген қыздарға қолдау көрсеткім келеді. Басқа елдермен біздің ел арасына, басқа қалаларымызбен Алматы арасына байланыс орнатсам деймін. Өз студияма жаңа білім әкеліп, фотосессия ұйымдастырып, түрлі жобаларға қатысқым келеді. Студиям өмір сүріп, ондағы адамдар заман талабымен бірге жүрсе деймін.

- Әңгімеңе көп рахмет! Барлық армандарың орындалсын деп тілейміз.

Сұхбаттасқан Айжан Кәрібаева

Сенбілік әңгіме. «Хамелеон» — А.П. Чехов

0
0

А.П.Чеховтан

ХАМЕЛЕОН

Күн ыстық. Қала базары. Дүкен ашық, алушы жоқ. Саудагерлерді ұйқы басқан. Базарда қайыршылар да жоқ. Базармен полицейский надзиратель Очумелов келе жатыр. Барымталап алған бір шелек қарақатты көтеріп, қасында городовой келеді.

Ұстаңдар! Жіберме! Сен жексұрын қабатын немесің ғой! – деген  Очумелов дауысты естіді.

Қыңсылаған ит дауысы шықты. Соның арасында үйген отыннан шығып, артына қарай-қарай ақсай басып қашып келе жатқан итті көрді. Итті қуып жетіп, бір кісі жығыла-мығыла аяғынан алып ұстады. Көз ашып жұмғанша ұйқыдан оянған саудагер, отыннан жиылған кісілер топтанып жиналып қалды.

- Бұ немене, тақсыр! Жанжал болып қалды ма екен? – деді городовой. Очумелов сол жағына бұрыла басып топқа қарай тартты.

Отын үйген қақпаның алдында жиылған топқа қолын көтеріп тұрған адам көрінді. Шала мас. «Қолға түстің, тонамай жібермеймін» деген түрі бетінен  көрініп тұр. Бұл кісі Очумеловке белгілі алтын зергері Хрукин деген екен. Топ ортасында қалтырап, дірілдеп бір сарыала күшік жатыр.

Очумелов топты жарып кіріп келіп, «бұ не, кім айқайлады» деді.

Чехов Антон Павлович (1860, Таганрог — 1904, Баденвейлер, Германия) — орыстың ұлы прозашысы, драматург. Чеховтың шығармашылығында орыс халқының ұлттық мінезі айқын көрініс табады. Адамдарға деген сүйіспеншілік, басына қайғы түссе, қол ұшын созу, ал адам бойындағы кемшіліктерге қайырымдылықпен қарауды үйрететін Чеховтың прозасы мәңгі жасайды.

- Тақсыр, мен келе  жатыр едім , мына күшік қолымды қауып алғаны. Мен кісіге тию дегенді білмеймін. Бір жеті істен қаламын. Зиянымды төлесін. Күшіктен жәбір көріп, зиян тартсын деген закон жоқ. Күшік қаба берсе, бүйтіп көрген күнің құрсын! – дейді Хрукин.

- Жарайды, кімнің иті екен бұл өзі? Итті бос ұстау қалай екенін көрсетермін. Хүкімет жарлығын орнына келтірмегенді әкесін танытармын. Барса келмеске жіберермін. Штраф салам. Елдрин, кімнің иті екенін біл, иесін тап, протокол жаз. Бұл бәлкім құтырған ит шығар. Итті қазір өлтір. Бұл кім иті өзі, айтыңдаршы! – дейді Очумелов.

Біреу тұрып «бұл мен білсем, Жанарал Жигалов иті болса керек» дейді.

- Жанарал Жигаловтікі дей ме? Ух, Елдрин, жеңімді тартшы,терлеп кеттім ғой. Күн қандай ыстық, жаңбыр жауар ма екен, қайтер екен. Мен әлі түстенгенім жоқ. Бұл күшік сені қалай қапты? Күшік биттей, сен сырықтайсың. Күшік аузы сенің қолыңа қалай жетті? Өз қолыңды өзің қанатып, нәресте күшікке жаласын жауып ақша алдырмақшымысың? Мен білем сендей зұлымның ойын,- деп Хрукинге ұрса бастайды Очумелов. Топтан біреу тұрып: «Хрукин жаман кісі. Күшікті попироспен тұмсыққа түртіп ырылдатты. Күшік ыза болып, қолын қауып қалды», - дейді.

- Өтірік айтып былжырама, соқыр! Айтқаны қыли өтірік. Тіпті көрген жоқ. Тақсыр өзі біледі, кім өтірік айтпайтынын. Кім құдай алдында да өтірік айтпайтынын. Мен өтірік айтсам, судья табар.

Судья қолында бар, бұ күнде кісі бәрі құрдас. Білгілерің келсе, менің өз ағам да жандарым қызметінде.

- Үндеме, - деп Очумелов ақыра бергенде:

- Жоқ, бұл Жанарал күшігі емес. Жанаралда мұндай күшік жоқ. Жанаралдың  итінің бәрі тазы,- дейді городовой Елдрин.

- Рас білесің бе?

- Рас, тақсыр.

- Мен өзімде білемін, Жанарал итінің бәрі тазы. Мынау бір жаман күшік қой. Не жүн, не кескін жоқ. Осындай итті Жанарал ұстаушы ма еді? Сендердің ақылдарың қайда? Осы күшік Петроград я Мәскеуде көзге түссе, не болатынын білесіңдер ме? Сен Хрукин бұл істі зерттемей жай тастама? Итті бос қоя беретін мырзаларды үйрету керек,- дейді Очумелов.

Солай деген кезде городовой Елдрин тұрып: «кім біледі, Жанарал күшігі болса, болып та қалар. Ит бетінде жазу бар ма? Жанарал қорасында осы күшікті көрген сияқты едім» - деді.

- Әрине солай. Бұл күшік рас Жанаралдікі, - дейді топ ішіндегі біреу.

- Ищөй, жел соғып кетті ғой. Тоңайын дедім. Шинелімді әкелші киейін. Сен, Елдрин, күшікті Жанаралға апар сұра. Мен тауып алып жіберді дегейсің. Енді орымға шығара көрмегін. Бұл күшік қымбат ит шығар. Кез-келген шошқаға тұмсыққа папироспен түртсе, нәресте шырағыма жәбір болар. Сен хайуан, қолыңды көтерме. Өзің айыптысың.

- Е, Жанарал аспапшысы келеді екен. Сонан сұрайық. Ей, Прохор, бері келші. Мына күшік сендердікі ме?

- Тапқан екенсіңдер. Бізде бұл сияқты ит туғалы болып көрген емес,- дейді Прохор.

- Мұны сұраудың қажеті де жоқ. Бұл қаңғыбас бұралқы ит. Көп сөйлеп бас қатыру не керек. Қаңғыбас десем, қаңғыбас болатын. Өлтіру керек, - дейді Очумелов.

- Бұл біздің ит емес, біздің Жанаралдың ағасының иті, - дейді Прохор.

- А, Жанарал ағасы Владимир Иванич келіп пе еді? Мен білгенім жоқ еді. Қонаққа келді ме? Апырмау, мен білгенім жоқ,-дейді Очумелов төре.

- Қонаққа.

- Япырмай туысқанын сағынған ғой. Мен білген жоқ едім. Мынау нәресте Жанарал ағасынікі ме? Тіпті жақсы болды. Қуанып қалдым ғой! Сен күшікті ал, қандай әп-әдемі күшік. Ап-ап деп мынаның қолын тістеп алыпты, ха-ха-ха! Күшігім-күшігім, шырағым, неге қалтырайсың? Ешкім тимейді, қорықпа, ырылдама, қарағым! Қандай сүйкімді!- деді Очумелов төре.

Прохор күшікті ертіп жөнелді. Хрукин топқа күлкі болып қала берді.

- Мен саған көрсетемін, - деп Хрукинге жекіріп, қаһарын тігіп Очумелов төре жөніне кетті.

Тәржімә еткен Қыр баласы

Хамелеон – азған кесірткі. Қорыққанда ісіп-кеуіп қысқарады, ұзарады, көгеріп, қызарып құбылады. Айнымалы тұрлаусыз құбылғыш адамды орыс Хамелеон дейді.

__________________________________________________________________________

Қыр баласы - Әлихан Бөкейхановтың отызға жуық бүркеншік аттарының бірі.

Әңгіме "Айқап" журналында басылып шыққан.


Саграда Фамилиа, Готикалық квартал, Барса футбол клубы...

0
0

Барселонаға барып, Гауди өмірінің жартысын арнаған шіркеу Саграда Фамилианы көрмей кету, қателік болар. Ал одан бұрын оның архитектуралық стилін танып, үйрену үшін қала бойынша атақты 4-5 үйін аралап алған жөн.

Мына бір ерекше үйге тоқталғым келіп отыр: Casa Mila. Төменгі суретте оның макеті.

1906-1910 ж.ж. бұл үйді Гауди Мила жанұясына арнап салған. Содан Мила Үйі атанып кетеді. Мынау үйдің шатырынан көрінетін көріністер:

Мына суретте (жоғарыдағы) алыста тұрған "қияр" ғимаратты көруге болады. Ол түгелімен эко-ғимарат болып саналады.

Ал үйдің іші Гауди туындыларының мұражайы мен ол жасаған ескі жиһаздардан тұрады.

Гаудидің бұл үйі оның соңғы тапсырысы болған, бұдан кейін бүкіл уақытын әйгілі Саграда Фамилиаға арнайды.

Бұл үйдің жобасы сол заманда Гаудидің көптеген жұмыстары тәрізді «новаторлық» болған. Оның тіреп тұрған қабырғалары жоқ, темірбетонды колонналардың құрылысынан тұрады.

Бір дөңгелек, екі эллипстік - үш ішкі аула бар. Архитектордың жиі қолданатын элементтері. Мұндай аулаларды үйге мол ауа мен жарық түсу үшін жасаған.

Екінші бір өте ұнаған үй ол - Бальо үйі немесе тағы да оны "Сүйектер үйі" деп атайды. Бұл үй текстиль магнаты Жозеп Бальо-и-Касанованың тапсырысымен салынған, 1904-1906 ж.ж. Антони Гауди оның қайта салынуына кіріседі.

Бұл ғимараттың ерекшелігі - бірде-бір түзу сызықтың қолданылмауы. Басты фасадтың символикасы әр түрлі түсіндіріледі, бірақ шындыққа ең жанасатыны - оның Гаудидің сүйікті кейіпкері айдаһарға ұқсайтыны. Мұндай толқындалған қалқыма иілімдер оның көптеген жұмыстарында қайталанады.

Бальо үйі бір жағынан басқа архитектуралық шедевр: Амалье үйіне жанасып тұр.

Кешке Барселонаның портына барып қыдырған жөн.

Бұл қалада күндіз жағажайда күнге күйдірініп, кешке таудың самалымен дем алып қайтуға болады. Біз керісінше жасадық :)

Күндізгі архитектуралық ләззат қандай болса, кешке сізге дәл сондай құлшыныспен жан-жақтан (әсіресе бар, клубқа жақын жерде) "tea, coffee, cocaine?" тәрізді ұсыныстар қаулауы мүмкін, сондықтан абайлаңыз :)

Ал енді басты ғимаратқа келейік.

Гауди жарықпен жұмыс істегенді ұнатқан, шіркеуге жарық мынадай түрлі түсті әйнектен түсу керек деп есептеген. Ол ғимарат ішін қатты жарық та, қатты қараңғы да қылмайды.

Шіркеудің ішінде әдеттегідей архитектордың жобаларын, туындыларын көре аламыз. Мұражай ішінде Саграда Фамилианың мыңдаған макеттері, жоспарлары бар.

Ең қызығы, мына құм салынған қаптардан тұратын макет. Мұндай әдіс арқылы ол есептеулерде максимальды дәлдік болады деп есептеген.

Үстінен қарағанда Саграда шіркеуі крестті бейнелейді. Оның ені ұзындығынан тура 2 есе кіші.

Ал шіркеудің мұнарасына көтерілсең, мынадай әдемі көрініс ашылады.

Шіркеуде әлі де құрылыс жұмыстары жүріп жатыр. Гауди оны аяқтамаған. Оның өзіндік себебі де бар. Оның ойынша құрылысқа болашақ архитекторлар да өз үлесін қосу керек. Сонда ғимарат көптеген ғасыр ағымдарын құрайтын болады.

Ал шіркеудің сырты өз алдына бір картина сияқты.

Шіркеудің жанында Гауди салған мектеп бар. Бұл мектептің құрылысы пропорциясы жағынан идеалды деп есептелінеді.

Саграданы аралап болғанна соң, біз Барселонаның ең ғажайып бөлігі готикалық кварталға кеттік. Мұнда біз кезінде Хемингуэй, Пикассо, т.б. әйгілі адамдар тұрақтаған "4 Мысық" кафесін кездестірдік.

Айтпақшы Вуди Алленнің "Вики Кристина Барселона" фильміндегі басты кейіпкерлер осы кафеде танысады:)

Готикалық кварталдан картамен іздеп жүріп, Пикассо мұражайына келдік!

Бұл керемет мұражайдың ішіндегі асылдарды суретке түсіруге болмайтыны әрине өкінішті.

Солай біздің Барселона қаласына сапарымыз аяқталды. Сапар соңында әрине Барса футбол клубының стадионын көрмей кете алмадық :)

Сапарларымыз әрқашан да қызық та сәтті өтсін!:)

Номадтың жетеуі

0
0

Өнер саласындағы маңызды оқиғаларды, тарих пен археологияның жаңа және ескі айғақтарын жаңғыртуға ұмтылатын, өмірдің көркін келтіретін қызықты адамдар туралы баяндайтын Nomad-Kazakhstan журналы Қазақстанның мәдени алаңына шыққанына биыл жеті жыл толып отыр. Осы датаға орай Ә. Қастеев атындағы мұражайда алматылық жеті суретшінің шығармаларынан құрылған ерекше көрме ұйымдастырылған еді.

Көрменің кураторы Баян Барманқұлованың айтуы бойынша жеті деген санға толғандарының себебі: «Бұл біздің жасымыз, әр түрлі жеті стилистикалар, өнер концепциялары мен материалдары. Бірнеше ондаған аттардан тамаша жетілікті ерекшелеу қиын болды. Бірақ осы жетеуге тоқталдық».

12-26 шілде аралығында өтетін «Номадтың жетеуі» деп аталатын көрмеде әлемнің керемет кескінін ғажайып гоболендер мен текеметтері арқылы көрсете білген шеберлер Әлібай мен Сәуле Бапановтар, табиғаттың әсемдігін ақындық мәнермен жырлаған дарынды суретші Елена Бейсембинова, қиялынан адамдарды ойлап тауып және олардың өмірін экспрессиялық тілмен бейнелейтін Андрей Нода, өзінің кескіндеме мен графикада бейнеленген лауазымды кейіпкерлерімен ерекшеленетін Александр Осипов, керемика мен болжамсыз глазурьді өзіне көндіре білген Решат Қожахметов және қоладан адам болмысын шеберлікпен сомдай білген Эдуард Казарян.

Сәуле Бапанова, "Жерұйық". Жүн, жартылай асыл тастар, қолдан тоқылған. 2011 ж.

Александр Осипов, "Уылдырық шашуға бара жатқан балыққа тамақпен ән айту". Кенеп, майлы бояу, 2011 ж.

Эдуард Казарян, "Жасампаздар заманы", қола, құйма, 2008 ж.

Ая Бапани, дизайнер:

«Көрме маған өте ұнады. Өйткені бұл жерде Қазақстанның ең мықты суретшілері жиналған деп білемін. Сонымен қатар, мен бұл суретшілердің барлығын кішкентайымнан танитын болғандықтан, көрме маған өте ыстық».

Лариса Нода, журналистика факультетінің оқытушысы:

Барлық суретшілердің жұмыстары өте мықты. Көрме әр түрлі жанрдағы дүниелерді біріктіре алғандығымен ұнады. Көрменің кураторы Баян Барманқұлова Қазақстаннның ең мықты суретшілерін таңдап алды деп санаймын. Бұл көрме Қазақстанда дарынды суретшілер бар және олар көп екендігін көрсетеді.

Әлібай Бапанов, суретші:

Жұбайым Сәуле екеуіміз Мәскеуде білім алып келгеннен кейін осындағы Жүргенов атындағы өнер академиясында отыз жылдай сабақ беріп келеміз. Көптеген түлектеріміз бар. Өзім монументалды кескіндемеден сабақ беретін болғандықтан, бүгінгі түлектерім метроларды, Астанадағы ғимараттарды безендірумен айналысады. Жақсы-жақсы талантты жастар бар.

Бұл көрмеге соңғы жұмыстарымды алып келдім. Көрмедегі «Түңгі мерген», «Көк бөрі», «Әлем тауы», «Жұмақ жер», «Салт атты» деген суреттер осы Nomad журналында жарық көрген. Сонымен бірге, жұбайым Сәуленің де біраз жұмыстары бұл көрмеде бар.

Материалды дайындаған: Айнұр Ракишева

Айжан Кәрібаева

Шетелде білім алу: University of Warwick

0
0

Бүгінгі кезекті айдарымыздың кейіпкері Олжас Тұяқбаев. Олжас Ұлыбританиядағы атақты University of Warwick-те Department of Computer Science мамандығы бойынша білім алуда. Шетелдегі оқуы жайында нақтырақ сұхбаттан біле аласыздар.


- Өзің туралы айтып өтсең... Университетке қай жылы, қалай түстің?

- Барлық балалық шағым киелі Түркістан қаласында өтті. Сонда туылдым, сондағы Ататүрік мектеп-гимназиясында оқыдым. 2008 жылы мектепті бітіріп, өзімнің армандап жүрген алтын белгімді де ақтап шықтым. Алтын белгіні алуымның өзі үлкен оқиға болды. Өйткені ҰБТ-дан кейін оны алу үшін маған бір балл жетпей қалды. Сол уақытта бір балл деген өте үлкен рөл ойнатындығына көзім жетті. Оны қайта апелляциялық комиссияға беріп жүріп, әйтеуір Астанадан оны қосуға рұқсат берді. Сөйтіп мен Алтын белгі иегері атандым. Одан кейін нағыз студенттік шақ басталды.

Менің ҚБТУ-дың мұнай-газ мамандығы бойынша оқығым келді. Негізі Алтын белгі иегерлері төртінші пәнге қарамай, кез келген мамандыққа түсе алады деген ереже болатын еді ғой, мен бітірген жылы ол ережені алып тастаған екен. Менің төртінші пәнім ағылшын тілі болғандықтан жоспарымдағы екінші университет әл-Фараби атындағы Қазақ Ұлттық Университетіне түстім.

ҚазҰУ-ға түскендігіме еш өкінбеймін. Онда 2008-2010 жылдар аралығында оқыдым, керемет достар таптым, сапалы білім алдым, көптеген жақсы-жақсы адамдармен таныстым. Сол жылдар қызығы мен шыжығы мол студенттік өмірімнің бастамасы болды.

Сосын екінші курстың аяғына таман, 2010 жылы Жандос деген досым екеуімізге неге осы «Болашақ» бағдарламасы арқылы шетелде оқымасқа деген ой келді. Оған дейін де осы «Болашақ» бағдарламасы арқылы оқу армандарымның бірі болатын. Ата-анам да мектепті бітіріп жатқан кезімде шәй үстінде: «Балам, мектепті бітіргеннен соң «Болашақ» бағдарламасы арқылы бағыңды сынап көрмейсің бе?» деді. Мен оларға жоқ деп, жауап бермеймін ғой, тырысып көремін, үміттеріңді ақтауға тырысамын дедім. Сөйтіп 2010 жылы Жандос екеуміз Астанаға барып, барлық құжаттарымызды тапсырып, сұхбатты да өткізіп, емтихандарды да тапсырдық. Өттіңдер деген хабар келіп, бір қуандық. Содан студенттік өмірімнің келесі оқу жылы шетелде басталды.

Онда бірақ мүлдем басқа мамандық бойынша оқуға түстім. ҚазҰУ-да халықаралық қатынастар мамандығын оқысам, мұнда мен ақпараттық технологиялар мамандығы бойынша бардым. Өзім бұрыннан техникалық мамандыққа бейіммін, сондықтан сонда тапсырғанда осы мамандықты таңдадым.

Шетелге барып, Ұлыбританияның Ковентри қаласында орналасқан Warwick деп аталатын жоғарғы оқу орнының бірінші курс студенті атандым.

Бұл оқу орнына түсерден бұрын бір жыл Leamington Spa қаласында Higher Education Foundation Programme бағдарламасы бойынша дайындық курсын өттім. Бұл қала маған өте ұнады. Сондай әдемі, тып-тыныш, нағыз оқитын қала екен.

Дайындық курсында жиырма шақты қазақ студенті оқыдық. Соның көпшілігі әр түрлі мамандық бойынша Warwick университетіне түстік.

- Университетінде қандай қызықты шаралар өтіп тұрады?

- Осы университетке түскен студенттердің әрқайсысы әр жатақханада тұрғанымен бір кампуста болдық. Бір-бірімізбен көп кездесіп тұрдық. Оған басты себеп - бізде «Қазақ студенттер қоғамдастығы» деген ұйым бар. Ұлыбританиядағы университеттердің көпшілігінде әр ұлттың өзінің қауымдастықтары болады. Олар өзара мерекелік іс-шаралар ұйымдастырып, университеттің ішкі саясатына белсенді қатысып отырады. Біздің «Қазақ студенттер қоғамдастығы» да олардан артта қалмады. Түрлі мерекелік іс-шараларға қатысып, үлкен белсенділік таныттық. Соның бірі - осы жылы наурыз айында «әз-Наурыз» мейрамын атап өттік. Оны еліміздегі «Хабар» телеарнасынан көрсетті.

Наурыз мейрамын «Венский бал» ретінде өткіздік. Оны ұйымдастырудан бұрын түрлі қобалжулар болды. Біз оны «Венский бал» сияқты үлкен деңгейде өткізе аламыз ба, өзімізге алған үлкен жауапкершілікті ақтай аламыз ба деп біраз ойландық. Басында ондай күмәннің болуы заңдылық қой. Бірақ соған қарамастан, бар жігерімізді жинап, дайындықты бастап кеттік. Бір жарым ай көлемінде дайындалдық. Сондағы арнайы кәсіби бишілер бізге салтанатты вальсті үйретті. Екінші мәселе, жүргізушілердің сценариін жазу, үшіншіден демеушілерді табу, төртіншіден қонақтардың тізімін жасап, оларға шақыру қағаздарын жіберу еді. Осының барлығын Warwick университетінің «Қазақ студенттер қоғамдастығы» студенттері жүзеге асырды. Солай бір жарым ай ішінде барлығын 100 пайызға толық дайындап қойдық. 14 наурызда біздің «әз-Наурыз» мейрамын өткізетін күн келді. Бұл мейрамға жүзге жуық қонақ келді. Солардың ішінде Ұлыбританиядағы қазақ елшілігі, «Хабар» телеарнасының журналистері. Бал екі тілде өтті. Қазақ және орыс. Қазақ тілді жүргізуші өзім болдым. Жалпы, бұл іс-шара барлығына үлкен әсер қалдырды. Көпшілігі ұнағандығын айтып, келесі жылы да қайтып өткізілсе деген ниеттерін білдіріп жатты. Оның барлығын есепке ала отырып, келесі жылы да осылай өткіземіз деп жоспарлап отырмыз. Наурыз мейрамын осындай көлемде өткізуді тек келесі жылы ғана емес, жалпы дәстүрге айналдыру қажет екендігін түсіндік. Өйткені ол көпшілік қауымнан қолдау тапты.

Оған дейін де, одан кейін де түрлі іс-шаралар өткіздік. Алайда, шетелде оқып жүрген бірінші курсымда өткізген басты іс-шара осы болды деп есептеймін.

- Қазақстан мен Ұлыбританияның қандай айырмашылықтары бар?

- Ұлыбританиядағы оқып жүрген кезім өмірімде ерекше орын алады. Сонда жүріп, оны Қазақстанмен салыстырып жатасың. Адамдарын, ондағы менталитет пен мұндағы адамдардың түсінігін, ерекшеліктерін. Әрине, араларында үлкен ерекшелік бар. Ұлыбритания дегенімен мыңдаған жылдық тарихы бар ел ғой. Бізден бұрын тәуелсіздігін алған. Сондықтан да даму жағынан біздің елден әлдеқайда алда екендігі анық. Бірақ сонда да, ол елден үйренуге тұрарлық та, тұрмайтын да жерлері бар екен. Ондағы жастар да, кәрілер де біздікілермен салыстырғанда өзгеше. Халық жалпы спортқа бейім. Кәрісің бе, кішкентайсың ба, ешкім оған қарап жатқан жоқ. Бәрі спортпен шұғылданады. Оларға қарап, мен де солардан қалыспайын деп, спортпен бұрыңғыдан да жиі шұғылдана бастадым. Көбінесе олар күндіз сабақ оқып, жұмыс істесе, кешке қарай халық жүгірумен айналысады. Менталитетіне келетін болсам, менің байқауымша, ағылшындар бұрыңғы аристократтардың тұқымы ғой. Олар бір принциппен, ережемен жүруге бағытталған. Белгілі бір ережені бұзуға тырыспайды. Ереже белгіленді ме, халықтың бәрі соған бағынады. Мәселен, көшеде кетіп бара жатқан біздің елдегі адам мен ол жақтағыны салыстыратын болсам, қоқыс тастаудың өзі де бір майда-шүйде нәрсе ғой. Олар оған үлкен жауапкершілікпен қарайды. Қаланы барынша таза ұстауға тырысады.

- Ал отандық білім беру жүйесін британдықпен салыстырсаң?

- Қазақстан мен Ұлыбританияның білім жүйесінде де үлкен айырмашылық бар. Мысалы, қазіргі оқып жатқан университетімді Қазақстанда оқыған ҚазҰУ-мен салыстыратын болсам, шетелге барған кезде бірінші байқағаным, студент сабаққа барады, ал сабақ аяқталғаннан кейін саған лектор үй жұмысына мына тақырыпты оқып кел, мынаны былай жаса деп айтпайды. Ал ҚазҰУ-да сабақ аяқталғаннан соң лектор нені оқу керек, қандай сұрақтарды қамту керек екендігін айтып, түсіндіріп беретін. Онда студенттің оқу жүйесі self-study-де өтеді. Яғни, өзіңді өзің басқарасың, қай кезде қай тапсырманы тапсыру керек екенін өзің жоспарлайсың.

Ал енді студенттерге келетін болсақ, ондағы студенттердің жауапкершілігі өте мол. Оқуды да, көңіл көтеруді де бірдей алып жүре алады. Онда біз бес күн оқып, екі күн демаламыз. Өз басым қанша оқып жүрсем де, кей тапсырмаларды тапсыру уақыты жақындап келе жатқанда, үлгере алмай кетемін. Сонда мен ол жақтын студенттері сияқты қатты көңіл көтеріп жатқан жоқпын, олар қалай екеуіне де уақыт табады деп таң қаламын. Сол жағына келгенде ағылшындар пысықтық танытады екен.

- Ол жақтағы көп баратын орнын?

- Шынымды айтсам, бірінші курс кезінде студенттік шағымның 80 пайызы кампуста өтті. 20 пайызы бір мереке болса, іс-шара болса соған қатысып, содан кейін қазақтар жиналып клубқа, кафеге, басқа қалаларға барып, кішігірім отырыстар ұйымдастырып отыратынбыз. Жалпы өзім қолым босағанада көбіне өзге қалаларға барып келгенді ұнатамын. Сол университетте оқып жүрген жоғарғы курс студенттері бізге: «Әзірше уақыттарың болып тұрған кезде, барынша Ұлыбританияның көптеген жерлерін аралап қайтыңдар. Көріңдер, жаңа адамдармен танысыңдар, зерттеңдер. Ол сендерге эмоциялық тұрғыдан да, психологиялық тұрғыдан да үлкен күш-қуат береді. Шетелде тек сабақ-сабақ деп жүре берсең, жүре бересің. Сен шетелге тек оқу үшін ғана келген жоқсың, мұнда өзге ортаға, өзге адамдармен, өзге менталитетпен жақын танысуға келдің. Сол жағын да ұмытпаңдар!» дейді.

Достарымызбен жиналғанда Еуропаға, Ұлыбританияның әлі барып көрмеген жерлеріне, футбол матчтарына барып қайтайық дейміз. Осы күнге дейін әлі футбол матчына бармадық, ұят (күліп). Осында келгенде достарым ағылшындардың «Арсенал», «Челси» сынды клубтардың керемет стадинондары бар ғой. Футбол матчтарына барған шығарсыңдар дейді. Жоқ дегенде, бір түрлі болып қалады екенсің, келешекте міндетті түрде барып қайту керек...

Жалпы, Ұлыбритания керемет жер. Әсіресе табиғаты. Оларда ағаштар, талдар өте көп. Біздің елімізде ағаштардың жапырақтары көбінесе жасыл түстес ғана кездеседі ғой. Ал онда жасылмен қоса қызыл, сары, қызыл-сары түсті жапырақтар көп. Бір күні сонда қып-қызыл жапырақты ағаштың жанында суретке түскен болатынмын. Осындағы достарым көріп таң қалып жатыр.

Сонымен қатар, мұнда негізінен ауыл шаруашылығы жақсы дамыған. Көбіне қой, сиыр өсіреді. Қойларының өзі бір ерекше. Миринос қойы сияқты жүндері қалың, ерекше аппақ. Құдды үй жануары мысық, ит сияқты тап-таза.

Университетің туралы тағы не айтып бере аласың?

- Warwick университеті небары 1965 жылы ғана ашылған. Университет үшін ол көп уақыт емес. Соған қарамастан, Ұлыбританияның ең үздік 10 университетінің қатарынан биыл 5-ші орынға ілікті. Бұл осындай жас университет үшін үлкен жетістік. Warwick-ті американдық әнші Стинг, Бен Аффлек сынды біраз Голливуд жұлдыздары бітіріп шыққан екен. Барлығының аты есімде жоқ. Алайда танымал адамдар, Нобель сыйлығының иегерлері университетте көп. Олардың барлығы университет үшін үлкен мақтаныш.

- Көбіне елімізден барған студенттер қай мамандықта оқиды?

- Статистика бойынша мұнда қазақ студенттері көбіне экономика, қаржы саласы бойынша оқуға барады екен. Ал менің оқып жүрген Computer Science мамандығы бойынша бүгінде төрт қазақ студенті оқып жүрміз. Computer Science оңай мамандық емес екендігін мойындау қажет. Басында ойлағанмын, Computer Science ақпараттық технология аса бір ауыртпалық түсірмейтін шығар деп. Бірақ олай болып шықпады. Бірінші жыл болғандықтан ба, оқуымды басында шынайы қабылдамадым. Сосын оқу жылының соңына қарай «әттен-ай» дедім. Елге қайтарда сондағы достарыммен келесі жылы күні-түні кітапханада отырамыз, көп сабақ оқимыз деп келістік. Енді сол уәдеде тұру керек.

- Кітапхана демекші, ондағы кітапханалар қандай?

- Warwick университетінің кітап қоры 1 миллион. Онда технология өте жақсы дамыған. Кітапханаға кіргенде арнайы карточкамен кіріп, каталогтан керек кітабыңды еш қиындықсыз тауып аласың. Ұлыбританияның адамдары негізі өте мейірімді. Әрдайым көмек көрсетуге дайын тұрады. Егер бір кітапты таба алмай жатсаң, табуға көмектеседі.

Көбісі автоматтандырылған болғаннан соң кітапты бір аптаға аласың, егер қайтару кезі жақындап келе жатса, оны интернет арқылы уақытын соза саласың. Кітапты өткізу керек болса, оны кітапханашыға емес, арнайы автоматтандырылған қорапқа салып жіберсең, кітапты өз орнына апарып қояды. Ал Қазақстанда, менің білуімше, кітапхананың өзіне келу керек.

- Алғашында қандай қиындықтар болды?

- Фейсбук, Вконтакте деген әлеуметтік желілер арқылы алғаш рет келе жатқан студенттер «Қандай қиындықтар бар? Қай жерден үй іздеу керек?» деген сынды сұрақтар қояды. Аса ешқандай қиындық жоқ. Алайда, менінше, мұнда келген студентке ең бірінші қиындық – тіл. Келерге дейін тілді орташа білмесең, өте қиын болады. Сол себепті, шетелде оқығың келсе, келерден бұрын тілді Қазақстанда дамытып алу керексің, болмаса, мұнда міндетті түрде тілдік курстардан өту қажет.

Тамақтарына келетін болсақ, шынымды айтсам, бұл елдің тамақтары өзіме аса ұнаған жоқ. Ағылшындардың жейтін тамақтары көбіне картоп, күріш, макарон, спагеттилер. Басында соған үйрене алмай жүрдім, аса тойымды емес болып көрінді. Жатақханада тұрғаннан соң балалармен өзіміздің жеп үйреніп қалған тамақтарды жасап жеп тұрдық. Анда-санда қазақ қыздары манты, палау, бешбармақ жасап шақырып тұрады.

- Ұлыбританияда қайда тұрасың?

- Тұрғын үйге келетін болсақ, Ұлыбританияда тұрғын үй бағасы Қазақстанмен салыстырғанда қымбат. Мысалы, студент болғаннан соң бізге айына белгілі бір степендия береді. Соның негізгі бөлігі осы тұрғын үйге/жатақханаға кетеді.

Мұнда бірінші курста жатақханада тұрасың. Ал екінші курста өзің жеке тұрғын үйге шығуға міндеттісің. Үшінші курста жатақханаға қайтып келсең де болады. Не өз үйіңде тұра берсең де өз еркін. Жатақхана тап-таза. Күнде тазалаушылар келіп, бөлмені тазалап тұрады. Бір жақсысы, біздегідей түнгі он бір болды, есік жабылады деп айқайлап, ұрсып жүретін вахтерша апайлардың болмағаны ерекше ұнады (күліп). Жатақханада вахтерша сияқты докторантурада не магистратуда оқитын бір студент болады. Бірақ ол өзі студент болғандықтан бізге вахтерша апайлар сияқты қатты қысым көрсете бермейді. Сонымен қатар, аптасына 7 күн, 24 сағат жатақханаға емін-еркін кіріп шығып жүре бересің. Егер бөлмеңе туысқандарың, не достарыңды алып келетін болсаң, әкеле бер. Тек алдын-ала оны вахтерша сияқты тьютер деген адамға айтып қоюың керек. Бірақ шындығында біз олай жасамаймыз. Досымыз келетін болса келеді, кіріп-шығып жүре береді. Олар оны тексермейді де, бірақ заң бойынша солай болу керек.

- Ол жақта студенттерге қандай жеңілдіктер бар?

- Университеттің өзінің стипендиялық бағдарламалары бар. Егер оқу жылын өте жақсы деген бағаға аяқтасаң, оқу ақысы 50 пайыз жеңілдетіледі. Ай сайын саған 1000 фунт көлемінде стипендия беріп тұрады. Сонымен қатар, қателеспесем, жатақхана бағасын да арзандатады. Жалпы тек оқу жағынан ғана емес, спорт жағынан, өнер жағынан белсенділік танытып, түрлі байқауларға, жарыстарға қатысып жүрсең, университет ол студенке жеңілдіктер ұсынады.

- Ең мықты профессорың туралы айтып берсең?

- Менің математика пәнінен сабақ берген Стив Расс деген профессорым. Үйге аттанар кезде кітапханада соңғы кітаптарымды өткізіп жатқан болатынмын. Ол кісіні сол жерден кездестіріп қалдым. Сонда Қазақстаннан сатып алған сувенирлерім болатын. Сол кісінің қал-жағдайын сұрап, бір жыл бойы бізге берген біліміне рахметімді айтып бір сувенирді ұсындым. Ол рахметін айтып, биыл зейнетке шығайын деп жатқандығын айтты. Негізі университетте ол кісіні «легенда» деп атайды. Не үшін олай атайтындықтарын, шынымды айтсам, білмедім, мүмкін біз оқуға түскенге дейін бір оқиғалары болған шығар. Бірақ бұл университетте маған үлкен әсер еткен осы кісі болды.

- Қазіргі уақытта немен айналысып жүрсің?

- Әзірге ештеңемен айналысып жүрген жоқпын. Бірақ келесі жылы екінші курсты аяқтағаннан соң іс-тәжірибеден өтеміз. 1-2 ай көлемінде не бүкіл жаз бойы өз мамандығына қатысты компанияларға түйіндеме өткізесің. Ол жақта қажетті құжаттарыңды өткізіп, емтихандарынан өтіп жатсаң, олар өздеріне қабылдайды. Іс-тәжірибеде айлық ретінде кәдімгідей ақша беріп тұрады. Тіпті кейбір компаниялар іс-тәжірибеден өтушіні тұрғын үй және тамағымен қамтамасыз етеді.

Сол екінші курста өзімнің Computer Science мамандығым бойынша іс-тәжірибеден өту үшін құжаттарымды тапсырып, жаз мезгілінің 1-2 айын сол Ұлыбританияда өткізсем деген ойым бар. Ол жақта бұндай іс-тәжірибелерден өту, келешекте Қазақстанда жұмысқа тұрарда үлкен көмек береді.

- Өзіңнің бір оқу күнің туралы айтып берсең?

- Негізі өзім ұйықтағанды жақсы көретін адаммын. Сабаққа кешігіп баратын кездерім де көп болғандығын жасырмаймын. Ондағы дәрістер ашық. Кез келген факультеттің студенті келіп, қатысып кете алады. Мәселен, экономикада оқитын студент менің Computer Science мамандығыма қатысты лекцияға қатысып, өзіне қажетті ақпаратты ала алады. Сонымен қатар, онда кімнің келіп-кетіп жатқандығын тізім бойынша тексермейді. Келгің келсе кел, келгің келмесе, келме бәрі өзіңе байланысты.

Менің бір күнім қалай өтеді? Сабақ таңертең сағат онда басталатын болса, сол уақытқа таяу сабаққа барамын. Арасында бос уақытымыз болып жатса, кампуста неше түрлі кафелер бар. Сол уақытта сонда тамақтанып аламыз. Одан кейін өзіме қажетті өзге сабақтарды да үйренуге болады. Мен Computer Science-ты оқып жатсам, бос уақытымда қосымша экономиканы, не өзге тілдерді оқуға болады. Мектеп кезінен француз тілі жаныма жақын. Осында келгенде француз тілін таңдауға болады дегендіктен, осы курсқа жазылдым.

Сабақ уақытында семинар өте аз болады. Осы жылы тек математика пәнінен ғана семинар болды. Ал қалған пәндер лекция мен лаборатория. Лабораторияда лекциядан алған біліміңді қорытындылап берілген тапсырмаларын орындайсың. Басқа департаменттерді білмеймін, біздің факультетімізде лектор мен студенттер арасында интерактивтілік сәл төмендеу болғандай. Әлде студенттердің өзінің белсенді болмағандығынан ба, білмедім. Әйтеуір сол жағы ұнамады. Мысалы, Қазақстанда кәдімгідей сұрақтар қойып, пікір алмасып жатамыз ғой. Ал онда ағылшын студенттері бәрін біледі ме, әлде профессордан ұялады ма... Қазақстандық университеттегідей интерактивті өтіп жатқан сабақты байқамадым. Мүмкін ол тек біздің факультетте шығар...

- Ол жақтағы оқу жүйесі жайында айтып өтсең...

- Бізде үш семестр бар. Әрқайсысы он аптадан. Он апта беске бөлінеді. Соның үш аптасын лекциямен өткізесің де, қалған екі аптасын лабораторияға арнайсың. Егер түсінбей жатсаң, не сұрақтарың болса, лектордан сұрайсың, ол көмектесіп, бағыт-бағдар көрсетіп жатады. Ал былай семинар болып жататын кездер көп болмайды.

- Оқу әрі тұру қымбат па? Жылына орта шамамен қанша қаржы кетеді?

- Иә, онда оқу ақысы қымбат. Мен оқып жатқан университеттегі мамандығымның оқу ақысы 16 мың доллар. Ол тек оқу, ал тұратын жайын бар, жүріс-тұрысың бар, киім-кешегің бар, орташа есеппен алғанда бір оқу жылына (9 айға) 20 мың доллар, оған қосымша оқу ақысы барлығы 50 мың доллардай кетеді. Бірақ үнемдеу керек. Шетелде жүріп үнемдеуді үйреніп жүрмін. Бұл жақсы қасиет.

- Ұлыбританиядағы өмірің саған не берді?

- Ұлыбритания маған біріншіден жақсы достар берді. Ағылшындардың, ондағы өзге ұлттардың менталитеттеріне қарап, бойымдағы керек емес қасиеттерді алып тасаған да шығармын дей ойлаймын. Сабақ жағынан жақсы білім алдым, алайда алдында айтқанымдай, ондағы студенттерге интерактивтілік жетіспейді. Онда әр студенттің жеке жеткешісі болды. Оған түрлі мәселе бойынша жолығып, соның жауабын табуға болады. Мен өз жетекшіме осы сұрақпен жолыққанда ол: «Иә, дұрыс айтасың. Бірақ бұл жерде оқу self-study жүйесімен өтетін болғандықтан, әрбір студент өзі ізденеді, оқығысы келсе оқиды, оқығысы келмесе жоқ» деп жауап берді. Амал жоқ, сол жүйеге көнуіме тура келді. Жаңа мемлекет, жаңа орта болғандықтан, солай жүруге тырысасың.

Сонымен қатар, ең бастысы табиғатты аялауға, оны сыйлауға, таза ұстауға үйретті. Онда бәрі тап-таза, ауасы керемет. Тіпті машиналардың өзі, Лондон сияқты үлкен қалаларында болмаса, біздікіндей көп емес. Адамдардың көбі велосипедпен жүреді.

- Бітіргеннен кейін қандай жоспарларың бар? Сонда қалғың келеді ме?

- Қалғым да келеді, бірақ қайту керек. Өйткені халықаралық бағдарламалар акционерлік қоғам мен менің арамда болған келісім-шарт бойынша мемлекетке қайтып келуге міндеттімін және Қазақстан территориясында кем дегенде 5 жыл жұмыс істеу қажетпін. Жұмыс мемлекеттік пе, әлде жеке меншік кәсіпте ме, ол өзіңе байланысты. Одан кейін өзің білесің.

Жұмыс табу деген ол баршамыз үшін үлкен мәселе. Әрі үлкен жауапкершілікті талап етеді. Келген соң жоспарым бойынша өзімнің ақпараттық технология мамандығым бойынша Астана, не Алматыда орналасқан бір компанияда жұмыс істегім келеді. Ол енді болашақтың еншісінде.

Сұхбаттасқан Айнұр Ракишева

Nagasaki University

University of Cambridge

University of Cádiz

University of Wollongong in Dubai

Central Saint Martins College of Art and Design/CSM

Қазақстан Мемлекеттік геологиялық мұражайына фото шолу

0
0

Қазақстан Мемлекеттік геологиялық мұражайы
Мекен-жайы: Алматы қаласы, Достық даңғылы, 85.
Мұражайдың жұмыс кестесі:
Дүйсенбі – Жұма : 10.00- 17.00
Сенбі - Жексенбі: демалыс.
Тел: 261-52-83, 291-58-83
Билет құны:
оқушыларға тегін
студенттерге тегін
ересектерге тегін
Ұлы Отан Соғысының ардагерлеріне және зейнеткерлерге тегін
Экскурсия: тегін
Экскурсия 3 тілде жүреді: қазақша, орысша, ағылшынша.

Екінші дүниежүзілік соғыстың кезінде Ұлы геолог Қаныш Имантайұлы Сәтпаевтың арқасында геологиялық мұражай ашылған болатын. Соғыстан кейін бұл мұражай жылдан-жылға жаңа пайдалы қазбаларға толығып келеді. 1997 жылы 26 тамыз күні мұражай жаңарып, Қазақстан Республикасының Президенті Нұрсұлтан Әбішұлы Назарбаев және Татарстан Республикасының Президенті Минтимир Шарипұлы Шаймиевтің келісімімен Қазақстан Мемлекеттік геологиялық мұражайы ашылды.

Мұражай шахталық клеткадан жасалған лифтісімен ерекшеленеді. Лифтіден түскен кезде, өзіңді нағыз шахтаға кіргендей сезінесің. Түрлі дыбыстар мен қағыстар мұражайдың көркін келтіреді, неше түрлі тастар, тастардан жасалған әшекейлер назар аудартпай қоймайды. Ал дыбыстық эффектілер, рельстердің  қозғалысы мұражайға кіргенде-ақ байқалады.

Мұражайдың бастапқы кіші бөлмесінде Қазақстанның рельефтік картасын көруге болады. Картада Қазақстанның түкпір-түкпіріндегі пайдалы қазбалардың орналасуын электронды батырмалардың көмегімен анықтауға болады. Ал сол картаның сол жағында ұлы геолог Қаныш Имантайұлының ескерткішін байқауға болады.

Мұражайда кіші бөлмеден кейін, басты үлкен бөлмесінде минералдық галерея орналасқан. Минералдық тастардың классификациялары қатарын байқауға болады. Оның ішінде сульфидттер, алтын, күміс тастар және Қазақстандық алмаздарды көруге болады.

Малахит тастарында түрлі мозаикалы суреттердің қалыптасуы, гипс тастардың арқасында табиғи тас гүлдердің қалыптасуы қандай ғажап! Кейбір минералдық тастардың өзіндік тарихы бар екен. Мысалы,  ұлы француз минералогы Гаюидің 1780 жылы тапқан ерекше  жаңа минерал тастар ретінде көптеген ғалымдар неше түрлі атаулар берген. Санкт-Петербургта ерекше ықыласқа бөленген бұл тастар, кейін Индияда Ашэр саудагер изумруд атауын берген, аңыз бойынша бұл саудагерді кейін дарға асқан. Содан кейін бұл тастардың екі атауы пайда болды. Бірінші атауы саудагерге қандай да бір байланыс болғандықтан соның атынан аширид деп атаған, ал екінші атауы құрылысына байланысты диаптас делінген. Өзіндік әдемілігімен ерекшеленетін жарқыраған жасыл қазақстандық изумруд тастарына да назар аударған жөн.  Асбест, нефрит, яшма, агат тастарын байқауға болады.

Табиғаттың тылсым күштерінің арқасында  қалыптасқан тастардың неше түрлі образдарын көруге болады.

Бөлменің сол қанатында кішігірім кинозал және ежелгі заманғы кезеңді көрсететін панорамалық бұрыш орналасқан. Ал 8 минуттық «Жердің тарихы» туралы видео шолу мұражайға келушілерді жалықтырмайды.

Мұражайдың басшысы Диссель Константин Алексеевичтің қызықты экскурсиялық сапарымен, Қазақстанның және басқа да шет елдерінің пайдалы қазбаларымен таныстыруымен қатар, ол оқушыларды, болашақ геологтарды геология пайдалы қазбалар әлеміне дайындайды. Оның шәкірттері  халқаралық олимпиадаларға, оның ішінде Ресейдегі Томск, Санкт-Петербург қалаларында өткен олимпиадаларда «ең үздік шетел командасы» номинациясы бойынша орын алған. Қазақстан Мемлекеттік геологиялық мұражайы биыл 15 жылдығын атап өтеді.

__________________________________________________________________________

Республикалық кітап мұражайына фото шолу

Дінмұхамед Қонаев мұражайына фото шолу

Республикалық музыка аспаптар мұражайына фото шолу

С. Мұқанов атындағы әдеби-мемориалдық мұражай-үйіне фото шолу

Алматы қаласы тарихының мұражайына фото шолу

Қалыңмал турасында не білеміз?

0
0

ХХ ғасырдың басында жазылған шығармалардың көбінде әйел теңсіздігі жайында баяндалады. Байқап отырсақ, «қалқам ер жетіп, оны бай жерге беріп, көп мал алсам» сияқты ойлар сол кездегі романдардың фабуласы іспеттес. Немесе ұл мен қызды бесіктен шықпай, бір-бірімен атастырып, бастарын шатастырып қою. Екеуінің бір-біріне пар болып өсе ме, жоқ, бірі қурай, бірі тал болып өсе ме..? Бір сөзбен айтқанда, қазақ қызының шарасыздығы, қоғамдағы орны, аянышты сезімдері - сол заманның жазушылары үшін қалам тербеуге итермелеген фактілер.

- Апа, осы әкем жеңілейіп кетіпті-ау?
- Тәңірі алғырдың сені сатып алған малын көтере алмай жүргені ғой, біздің не ойлап жүргенімізді қайдан білсін!
- Апа, осы әкем мені жақсы көремін деуші еді, онысы бекер екен-ау?
- Сені жақсы көргенімен де, бай мен малды сенен артығырақ көргені ғой...
- Апа, осы адам өз баласын кемшілік, қоршылыққа қалайша қияды екен?
- Рас, қалқам, қазақтың қызды «жат жұрттыққа жаралған бала» дейтіні бар ғой. Кім болса, соған, тек мал берсе бере салады, сондықтан ғой қыз байғұстың: «Бар ма екен ата-анадан бауыры қатты, баласын әлпештеген малға сатты...» деп өлең айтып жылайтыны.

Спандияр Көбеев

Алғаш жарық көрген Спандияр Көбеевтің «Қалыңмал», Сұлтанмахмұт Торайғыровтың «Қамар сұлу», Тайыр Жомартбаевтың «Қыз көрелік» сынды романдары халқымыздың әлеуметтік тұрмысы, қазақ қыздарының мұңды күйін әр қырынан әңгімелейтін бірден-бір туындылар. Мұнда авторлар кейіпкерлердің әрекетін, қарым-қатынасын әңгімелеумен бірге, әділетсіз қоғамды әшкерелеп, сынайтын.

Қазақ халқы қоғамдық қарым-қатынастарды әдет-ғұрыптар бойынша реттеп, өздерінің достығын қыз алысып, қыз берісіп, құда болу арқылы нығайтып келген. «Қыз бала — жат жұрттық», «қыз — дәнекер», — дейтін сөздер сол ойды білдіруден туған. Екі-үш жасар ұлы бар дәулетті қазақтар өздеріне сай отбасымен туыс болуды жөн көріп, бір-біріне құда түсуге тырысқан. Көбіне 11-12 жасар қыздарға құда түсіп, қызын 13-те ұзатып, ұлын 15-те үйлендіре берген. Ал жалғыз ұлы болса, баласына келіншек әперіп, қызығын көргісі келсе, 8-9 жасында үйлендіре салатын. Сол сияқты, он жастағы не одан да жас қызды күйеуге бере беретін.

Этнограф ғалым, жазушы Сейіт Кенжеахметовтың «Қазақтың салт-дәстүрлері мен әдет-ғұрыптары» атты кітабында қалың мал ұғымына мынадай анықтама берілген:

«Бұрын әке-шешелер қыз, жігіттің ықтиярынсыз құда түсіп, қыз беретін адам алушыдан қалыңмал алады. Оның мөлшері құдалардың дәрежесі мен дәулетіне байланысты, екі жақ келісе отырып шешеді. Бұрыңғы кедейлер арасындағы қалыңмал мөлшері 5-6 малмен тынса, ірі байлар арасында екі жүз, бес жүз, мың жылқыға дейін жеткен».

Қыз бейшараны малға сатылып кете берілуінің әке қаталдығынан тыс бір себебі - білімінің болмағандығында да. Ол кезде қызын оқытып, оған білім беруге тырысқан адамдар аз еді. Не оқу білмейтін, не заңды түсіндіріп берер адамы жоқ қыздар зорлық көріп, бақытсыз ғұмыр кешетіні де осыдан.

- Нұрила, құдайдың жаратқан мақұлықтарының арасында қыздан сорлы  жоқ екен. Екі қатын үстіне малға сатылып мен отырмын. Алпысқа келген шалға баруға сен тұрсың. Зейнет бейшараны сегіздегі  балаға атастырып қойды, бір мақаудың тілеуін тілеп  Зылиха отыр.

- Сабыр ет, Ұлболсын, қыздың сорлы екенін енді білдің бе? Обалынды ата-анаңа арт та берген жеріне бар, болмаса, законше жолынды тап – деді құрбысына оқыған-тоқығаны бар Нұрила.

Міржақып Дулатов

Қыз баланың жағдайына жаны ашыған М. Дулатов әкелерінің санасына жетер деп, 1911 жылы «Айқап» журналының №1 санында Азамат Алашаұғлы лақап атымен «Екі қыздың мұңы» әңгімесін жариялаған болатын. Нұрила деген қыздың аузымен көпшілікке: «Бір сен емес, күллі қазақ қыздарына айтатұғын насихатым мынау. Атасының малға сатқан жеріне егер өзі риза болмаса, басын кессе де бармасын. Ғұмырын қол ұстасып өтсе де, өзінің сүйгенімен кетсін. Бұл іс шариғатқа да теріс емес. Қызын сатсын деген шариғат жоқ. Қыздың басына закон көптеген ерік берген. Бұларды көре тұрып пайдалана алмаған қыздардың обалдары өздеріне. Қызды балам деген аталар жылатпасын, оқуға берсін. Хайуанша сатылған жерге бармай, өз еркімен теңін табу, ел ішінде бола бастаса, қыз сатқыш аталардың қателері естеріне түсіп, жас қыз алғыш шалдар мен сұлу тоқалға құмар байларда малдарын далаға шашудан тоқталар еді, бейшаралардың көз жастары тиылар, халық қатарына қосылар, сүйген жарларымен ғұмыр бойы рахат жасар, бастарынан қара тұман серпілер. Шын бақытқа сонда ғана жетер! Мұның бәрі болар. Ұлболсын, болар», - деп жеткізеді.

Қыздардың малға сатылуы кеңес өкіметі орнағанда ғана тиылды. Бұны бірі құптап, екіншісі наразы болып жатса да, қалыңмал беру заңмен қудаланды. Ал қыздар болса, бұған іштей қуанды. Қалыңмал беру дегеніміз - адамды сатып алу, яғни күңдікте ұстау құралы деп саналатын болды. Осылайша, 1960 жылдың 1-қаңтарында Қазақ КСР Қылмыстық кодексінің 106-бабы бойынша әйелдердің некелік құқығына шек қою әрекеті айыпталып, жауапқа тартылды.

Бүгінде қалыңмалдың тек сарқыншақтары ғана қалған, немесе қыз жасауының құнына салынған кішігірім ақша сомасы десе де болады. Ал бүгінгі жастардың осы дәстүрге деген көзқарасы қандай, сөз кезегін оларға берейік.

Айғаным, журналистика факультетінің студенті, 20 жаста:

«Қазақстанның экономикасы қаншалықты тұрақты дегенімізбен, халықтың жұмыс істеу жағы қиын. Қалың мал дегенде тұрмыстық жағдай мен әлеуметтік жағдай ескерілуі қажет. Қазір, байқап жатқаныңыздай, жастар ерте үйленіп жатыр. Қыз алып жатқан жігіттің жағдайы қандай? Мүмкін орташа, мүмкін төмен. Жастай үйленсе, тіпті жұмысы да болмауы мүмкін. Соны ескеріп, түсіне білу керек. Бір жағынан қалың мал деген дұрыс та шығар, ата-анасы өз қызын бағалап жатса... Алайда, жігіт жағы несие алып, той жасап жатса, оған қоса қалың малға деп тағы бере шығынданса, бұл жас отаудың алдағы өміріне қиын болады. Сондықтан, қалың мал бермей-ақ, мүмкін атап, сый ғана берген дұрыс шығар деп ойлаймын».

Ақбаян, «Ерке Нұр» сән театрының моделі, 19 жаста:

«Өзім Ақтөбеденмін. Біз жақта қалың мал берілмейді. Қалың мал деген мүлдем түсінік жоқ. Бірақ қыз алатын кезде ананың сүті, әкенің күші деген сый береді. Қалың мал болмағандықтан, ол жайында білмейді екенмін, жаңа айтып кеткенімдей, ата-анасына қызын өсіргені үшін сый бергені - ең дұрысы деп ойлаймын».

Жақсылық, ақын, 21де:

«Қалың мал берген өте дұрыс. Ол бұрыннан келе жатқан дәстүр. Бүгінде оның салт-дәстүрімізге, ислам дініне жат деп жатқандар қаншама, бірақ, ол теріс пікір. Атам қазақ айтады: «Қыздан алып, қырға шықпайсын». Бұл қыздың жасау жабдығын жөндеп, дұрыстап ұзатып, өзінің сән-салтанатына кететін қаражат. Осы күнге дейін қызынан миллиондаған қалың мал алып, байып кетіпті деген адамды естімеппін. Қайта соның қызынан жақсы жасау келіпті, оның қызы жақсы ұзатылып келіпті, сол екі жас жақсы отау құрыпты деген сөздер ғана естігенмін. Бұның барлығы жас отауға көмек қой. Ал бүгінде осыны дінмен арандатып, оны жат деген нәрселердің барлығы меніңше дұрыс емес».

Сонымен, бүгінгі қалыңмал мен өткен ғасырдың қалыңмалы арасында тарихи өзгерістер мен заманға сай бейімдеушілік анық көрінеді, бірақ ең бастысы,  қалыңмал көлемі адам махаббатының мөлшері емес екендігін ұмытпағанымыз абзал.

Материалды дайындаған Айнұр Ракишева

Қаладағы мобильді кітапхана

0
0

Шілденің 6-жұлдызынан бастап қаламызда UNI (Urban neighboring institut) деп аталатын ерекше кітапхана ашылды. UNI - Алматы қаласының түрлі мәдениет және демалыс парктерінде, қоғамдық орындарында көпшілік назарына ұсынылып отырған алғашқы мобильді кітапхана жүйесі болып табылады.

Аида Жұмабекова, волонтер:

«UNI – Америка Құрама Штатының коммерциялық емес Street lab ұйымы дайындаған қоғамдық орындарға орналастыруға ыңғайлы бірегей ықшамды оқырман залы. UNI кітапханасы әлемнің тек екі жерінде ғана өткен. Бірі жобаның дүниеге келген орны Нью-Йорк болса, екіншісі Алматы қаласы. Қазақстанға бұл жобаны Америка елшілігінің Қазақстандағы өкілі Билл Мидлтон деген кісі алып келді. Жобамыздың негізгі мақсаттарының бірі - халықты кітап оқуға шақыру, әрі қызықтыру. Сонымен қатар, қаланың әрбір қолайлы жерлерінде аталған қоғамдық оқырмандар залын уақытша орналастырып, қызықты кітаптарды көпшілікке ұсыну жобаның күнделікті мақсаты. Біз қаламыздағы С.Бегалин атындағы кітапханамен бірге жұмыс жасап жатқандықтан, кітапханамызда балалар кітаптары өте көп».

UNI орынға және жағдайға байланысты аласа алтын 144 кубтан тұрады. Мұнда қазақ, орыс және ағылшын тілдерінде 800-ге жуық кітап бар. Сонымен қатар, бұл кітапханаға оқырмандар да өзгелермен бөліскісі келетін кітаптарын алып келіп, сөрелерге қоюға мүмкіндігі бар. Жоба аяқталғаннан кейін олар өз кітаптарын алып кете алады немесе ұйымдастырушылар кітаптарды балалар үйіне апарып береді.

Алдағы уақытта бұл «жылжымалы кеңістік» оқырмандарына тек қана кітаптар ұсынып қана қоймай, балаларға ағылшын тілін үйретіп, АҚШ университеттеріне оқуға қабылдау жолдарымен таныстырып, концерттер мен түрлі танымдық ойындар ұйымдастырмақшы.

Саябақта орналасқан өзінің құрылысымен де, көзге бірден түсетін түрлі-түсті кітаптарымен де ерекшеленіп тұрған кітапханаға көбінесе кішкентай оқырмандар қызығушылық танытады екен.

Жоба АҚШ мемлекеттік департаменті арқылы қаржыландырылып, С.Бегалин атындағы Мемлекеттік балалар кітапханасымен бірлесу арқылы жүзеге асырылып отыр.
Жаз бойы Алматы қаласының тұрғындары көптеп шоғырланған бірнеше аудандарында көшпелі түрде қызмет ететін кітапхана қазір 28 Панфиловшылар паркінде сағат 9:00 – 20:00 дейін жұмыс істеп тұр.

Материалды дайындаған:

Айнұр Ракишева, Айжан Кәрібаева

Жексенбілік дастархан: Sushi step by step

0
0

Су́ши (жап. すし,寿司, 壽司, 鮨, 鮓, 寿斗, 寿し Су́си ағылш. sushi'); ХФА: [sɯɕi] — жапондардың дәстүрлі тағамы, күріш, уксус дәмдеуіші мен түрлі теңіз өнімдерінен жасалынады. 1980 жылдардан бастап суши әлемге кең таныла бастады. Бүгінде суши көпшіліктің сүйікті тағамына да айналды. Ал оны артық шығын шығарып ресторанда емес, үйде де тамсанып жеуге болады. Сонымен, бүгін біз сушидің екі түрін: филадельфия және унаги маки жасаймыз.

Ол үшін бізге 400-500 г. күріш, 300-400 г. қызыл балық, арнайы филадельфия ірімшігі, соя, 1 қияр, 100 г. арнайы уксус, нори, жарты шай қасық қант, қызыл уылдырық керек.

Алдымен күрішті суға салып пісіреміз, күрішті пісірудің арнайы әдісі бар. Ол үшін күрішті 5-6 рет жақсылап жуып алу керек. Одан соң күрішті ыдысқа салып 3-4 см. асатындай су құйып қайнатамыз. Алғашында қатты отқа бір бұрқ етіп қайнатып, сәлден соң астын қатты басып қою керек. Күріш піскен соң, оны суытамыз. Күрішіміз суығанша, уксусқа қант қосып еземіз.

Дайын болғанда суыған күрішімізге құйып араластырамыз. Күріштің дәмін бір тексеріп алу керек. Уксус дәмі аздау болса, үстінен құямыз. Осымен күрішіміз дайын.

Енді ағаш төсегішін целлофанмен қаптаймыз (болашақта бірнеше мәрте пайдалану үшін). Бір нори жапырағын аламыз.

Оны екіге бөліп аламыз

.

Енді оның үстіне күрішімізді қаптаймыз.

Күріш жақсылап жабысуы керек. Енді оның ортасына қызыл балық, қияр үзінділері мен кішкене қызыл уылдырық қосамыз.

Болды, енді жақсылап аударамыз.

Енді филадельфия жасау үшін тағы да нориге жақсылап күрішті жаямыз.

Оны аударып, үстіне ірімшік саламыз.

Қызыл уылдырық.

Енді бұдан ролл жасаймыз.

Бізде мынадай ролл пайда болады, оның үстіне тілімдеп қызыл балықты орналастырамыз.

Бұл ұзын роллдарды өткір пышақты суға малып отырып, кішкентай төртбұрыштарға бөлеміз. Сонымен біздің сушиларымыз дайын. Астарыңыз дәмді болсын!

Асханада болған Баян Берекетқызы


Адам көркі — шүберек #1: Гаухар Very Berry

0
0

Қазақстандық бьюти- және фэшн-блоггер қыздардың арасында Very Berry атымен танымал Гаухар есімді қыз жобамыздың жаңа айдарында бірінші қонақ болып отыр. Гаухардың блогы "The very berry day" деп аталады және де Вконтактеда сән мен сұлулыққа арналған парақшасы бар. Қазіргі кезде Гаухар архитектура дизайнері мамандығы бойынша ҚазБСҚА-да білім алуда.


Өмірде қызығушылықтарым мол, сондықтан да белгіленген бір стильге тоқтамай, әр түрлі стильдерде эксперимент жасаудан қорықпаймын. Қазіргі кезде уақытым тығыз болғандықтан, дүкендерге шығып, киім не әшекей іздеп жүруге жағдайым жоқ. Сондықтан кешкі уақытты пайдаланып, интернет-дүкендерге кіріп, ұнаған заттарға тапсырыс беремін. Соңғы кездері тіпті анамның гардеробынан өзіме қатты ұнап қалған киімді сұрап алып, өз стиліме келтіріп, тіктіртіп киемін.

Гаухардың кигені:

Интернет-дүкеннен сатып алынған көйлек пен белдемше. Осы көйлекті кеше ғана интернеттен сатып алғанмын, алдын ала тапсырыс беріп, кеше алып кеттім.

Көйлектің түсі де, фасоны да өзіме бірден ұнап қалды. Биыл жаз ыстық, сол үшін қысқа көйлек кигенді дұрыс деп табамын. Оған қоса, етегі ұзын көйлектер шаршатты. Бір жақсысы, осы көйлектің артқы етегі сәл ұзындау келеді, сондықтан қысқа көйлекті киюге ұяламын дегендерге сай келеді.

Rue De Fleur дүкенінен сатып алынған клатч. Маған бұл клатчтың өрнегі ұнайды. Осындай өрнектер қазіргі кезде өте сәнді, және кез келген қарапайым киімді әсемдетіп жібереді.

Аяқ киімімді жай дүкеннен екі жыл бұрын сатып алғанмын. Бұл өмірімдегі ең ыңғайсыз туфли, тақасы өте биік, есесіне биік тақамен дұрыс жүре алмаймын да. Бірақ өте жарасымды, әдемі болып көрінеді, осы үшін жақсы көремін. Әдемілік үшін өздерін құрбан ете алатын қыздар мені түсінеді деп ойлаймын.

Білезік - Hermes, жігітімнің сыйға тартқаны. Осы білезікті бір жылдай армандаған болармын. Қара түсті тері мен алтынның жарасымдылығын әлемдегі ең дәл үйлесім деп табамын. Күндіз де, кешке қыдыруға шыққанда да әшекейлердің ең келісімдісі - осы білезік. Қызыл білезік Ninko деген әшекей дизайнерінің сыйлығы. Табиғи тастардан жасалған.

Киімді қай жерден сатып аламын

Қазіргі кезде интернет арқылы тапсырыс беріп сатып алған киімдерден басқа, қыдырып жүргенде қала дүкендерін аралап, ұнаған киімдерімді аламын. Бұл барлықтарыңызға таныс Zara, Mango, ал соңғы кезде жаңадан ашылған Topshop-тан шықпайтын болдым.

Алматыда соңғы уақыттарда Garage sale танымал болып келе жатыр. Осы сатылымдарда қолынан бал тамған шеберлер өз туындыларын сатады. Өзіме ұнап қалған заттарды сол жерден де аламын.

Мен үшін заттың қымбат не арзаны жоқ, ең басты, сол заттың өзіме ұнағаны, үйлескені маңызды.

Фото: Әлия Сембай

Ахмет Байтұрсынұлы мұражай-үйіне фото шолу

0
0

Ахмет Байтұрсынұлы МҰРАЖАЙ-ҮЙІ


Мекен-жайы: А.Байтұрсынұлы, 60 үй.

Мұражайдың жұмыс уақыты:
Дүйсенбі: демалыс
Сейсенбі-Жұма: 10.00 - 17.00
Сенбі: 10.00 - 14.00
Жексенбі: тапсырыс бойынша

ЖОО, мектептер, гимназиялар және басқа да топтар үшін өз қалаулары бойынша мұражайға кіру - күні бұрын жазылу арқылы жүргізіледі.

Ахметтану дәрісханасы «Ғалым ғұмырнамасы» , «Тұлға тағылымына — тағзым» атты тақырып аясында қызмет көрсетеді.
Тел: +7 (727) 292 10 89

Билет құны:

Оқушыларға - 50 тг
Колледж бен гимназияларға - 100 тг.
Студенттерге - 150 тг
Зейнеткерлер мен жетімдер үйінен келген балаларға тегін.
Экскурсия: 500 тг (шетел азаматтары үшін)
Экскурсия тілі: ағылшынша

Мұражайда үш зал бар:

1. Қайта оралу — мұнда Ахмет Байтұрсыновты ақтау туралы анықтамалар, оған көрсетілген құрмет қағаздары бар. Сонымен қатар, Ахмет Байтұрсыновқа берілген «Ана тілдің айбары», «Ғасыр саңлағы» деген медальдары сақтаулы тұр.

2. Қазақ санасының шам шырағы — ғалымның мектептегі күндерінен бастап, «халық жауы» атанып ұсталып кеткенге дейінгі өмір жолдары мұрағат құжаттары негізінде сақталған. Бұл залдың маңызды құжаттың бірі ғалымның жары Бәдрисафаның Дала губернаторына жазған — «Жеделхаты» болып табылады. Ресми хат 1909 жылдың 5 тамызында жолданған.

3. Саяси қуғын-сүргін құрбаны — бұл залда Ахмет Байтұрсыновтың бес рет түрмеге түсіп, екі рет жер аударылғандығы туралы айтылады.

Мұражайдың мақсаты — болмысымыз жоғалып кетпес үшін қазақ ұлттық әдебиетінің, тіл білімінің, мәдени тарихының негізін салған кісінің кім екендігін ұмыттырмау. «Өткеніміз арқылы болашақ болады» дегенді бүгінгі ұрпаққа таныту.

Ахмет Байтұрсынов Алматы қаласында қызмет істеп жүргенде тұрған үш үйі болған екен. Оның жазбалары арқылы осы үш үйдің орнын зерттеушілер анықтаған. Алайда ол тұрған екі үй қалада жаңа құрылыстар басталғанда алынып тасталынған болып шықты. Соның ішінде тек Ахмет Байтұрсынұлы МҰРАЖАЙ-ҮЙІ ғана қалған. Ахмет Байтұрсынов бұл үйде 1934-1937 жылдар аралығында тұрған.

Ахмет Байтұрсынов саяси қуғын-сүргінге ұшырап айдаудан келгеннен кейін, көпшілік оны «халық жауы» деп, қол созып, көмек көрсетуден қорқақтаған еді. Сол кезде оның қызы Шолпан мен күйеу баласы осы үйге қамқорлыққа алады.

Ахмет Байтұрсынұлы мен Бәдрисафа апаның (Бәдрисафа - А. Байтұрсыновтың әйелі Александра Ивановнаға қойған аты. Бұл есім арабшадан аударғанада «Бадрун» — толық ай, «сафа» — кіршіксіз таза деген мағынаны білдіреді) туған балалары болмаған. Олардың бауырларына салып, асырап алған Аумат, Қазихан және Шолпан деген үш балалары болған. Аумат пен Қазихан ертеректе қайтыс болып кеткен. Ал Шолпан халық жауының қызы ретінде Бәдрисафа апамен бірге айдауда болған.


Суретте Ахмет Байтұрсыновтың жары Бәдрисафа апа бейнеленген. Суреттің авторы Arhun.

Ахмет Байтұрсыновтың жарына арнаған өлеңі:

Сұрасаңыз есімі Александра Ивановна,
Ризамын құдайдың оны маған қиғанына.
Бір кәпірді мұсылман қылып сауаптапсам,
Тұрмайма он молданың иманына.

Бұл үй бірден мұражайға айналып кетпеген. Оны тек Шолпан Ахметқызы, Гүлнәр Міржақыпова, Күнімжан Байқадамова мен Данабике Қаралдина Ахметтің дәл осы үйде тұрғандығын дәлелдеп бергеннен кейін, 1993 жылы үйді мұражайға айналдыру жұмыстары қолға алынды.

Райхан Сахыбекқызы ИМАХАНБЕТОВА, А. Байтұрсынұлы мұражай-үйінің директоры

Үй мұражай ретінде 1998 жылы Ахмет Байтұрсынұлының 125 жылдық мерейтойы қарсаңында ресми түрде ашылды. Алайда, Ахметтің қызы Шолпан бұл үйдің ашылғандығын көрген жоқ. Бүгінде мұражайға Байтұрсынов Серік Самратұлы төрағалық етіп отыр.

Мұражайдың блогыakhmetmuseum.wordpress.com

Байтұрсынұлы туралы деректі фильм.

Биыл Ахмет салған жазуға 100 жыл (бұл жазу 1912 жылы дүниеге келген еді). Ал алдымыздағы 5 қыркүйек күні Ахмет Байтұрсынов 140 жылға толғалы отыр.

Материалды дайындаған:

Айжан Кәрібаева, Айнұр Ракишева

__________________________________________________________________________

Республикалық кітап мұражайына фото шолу

Дінмұхамед Қонаев мұражайына фото шолу

Республикалық музыка аспаптар мұражайына фото шолу

С. Мұқанов атындағы әдеби-мемориалдық мұражай-үйіне фото шолу

Алматы қаласы тарихының мұражайына фото шолу

Қазақстан Мемлекеттік геологиялық мұражайына фото шолу

Алматы жастары бос уақытын қайда өткізеді?

0
0

«Екпін» осы сұрақты қаламыздың өнерлі, белсенді жастарына қойып, сүйікті кафе/мейрамханалары жайында сұрастырып, қаладағы жазғы демалысты өткізудің варианттары туралы ақпарат жинастырған болатын.


Мақсат, Maximum - A.K Pro:

Әр кезде әр қалай демаламын. Клубтар, кафетерий, бар, т.б. Жұма, сенбі сайын «Mojo», «Gogol», «Staut», «Garbage» барына барып тұрамыз. Ол жердің танымалдылығына, интерьеріне қараймын. Ал үйіме жақын не жақын болмауы маңызды емес. Мысалы, «Staut», «Garbage» — сыра ішкенге, әңгімелескенге жақсы, тыныш.

Жеті жасымнан бері Алматыда тұрамын, сондықтан оның кез келген жері маған ыстық. Күн жылы кезде Қапшағайға, тауға шығып тұрамыз. Меніңше, қазірде жастар арасында ең танымал жер — «Mojo», «Da Vinci». Бірақ бізде бар/клубтардың көптігі сондай, оның қай-қайсысын біліп, бара бермейсің.

Айнұр, студент:

Қаладағы ең сүйікті жерім — Қалдаяқов пен Қазбек би көшелерінің қиылысында орналасқан «Арайлым» аспаздығы. Ол жердің тағамдары ұнайды. Өте дәмді, әрі қолжетімді. Сонымен қатар, интерьері де жақсы. Әдемі картиналар және ала көлеңкелі свет атмосфераны тіпті романтикалық етеді. Бұл жерге күндіз келсеңіз, қаланың шуынан бір сәтке демалып қаласыз.

«Арайлымда» қашанда таза, бәрі жинақы, әрі қай кезде келсең де, дәмді тамақтың иісі аңқып тұрады. Мұнда ыстық тамақтан өзге нешетүрлі кофе ішіп, өздері жасайтын түрлі тәттілерден дәм татуға болады. Ең бастысы, онда Wi-Fi бар.

Батыр, senior designer:

Апта бойы жұмыста болғандықтан, сыртқа демалыста шығамын. Демалысым көбіне кафе, мейрамхана немесе клубтарда өтеді. Солардың ішінде қазірге кезде «The Noodles» деген мейрамхана ұнайды. Қателеспесем, Алматыда олардың саны үшеу. Бұл жердің сервисі, тамағы және интерьері ұнайды. Сонымен қатар, менюінің өзі өте жақсы жасалған. Қай тамақ қай ұлттыкі, қаншалықты ащы, қандай еттен жасалғандығының барлығы кішкентай символдармен белгіленіп қойылған. Жеңілдіктері де бар.

Ал кофе ішуге көбінесе «Gloria Jeans» кафесіне барамын. Шетелде болсам, оған бармас едім. Бірақ мұнда оған альтернатива жоқ. Жас келгендіктен, түнгі клубтарға бара бермеймін. Бірақ анда-санда Шевченко-Абылайханда орналасқан «B.For» және «Қазақстан» қонақ үйінің 26-қабатында орналасқан «Bar Fly»-ға барып тұрамын.

Ая Бапани, дизайнер:

Жасөспірім кезімде кішкене еркекшора болатынмын, экстрималды спортқа жақын едім. Белсенді демалыс ұнайтын. Скейтбордта сырғанап, әрдайым байкер ағамнан қалыспайтынмын. Уақыт өте келе біраз үлкейіп, достарыммен, құрбыларыммен жай кездесіп, коктейль ішіп, әңгімелесу көбірек ұнайтын болды. Кейде билеуге шығып тұрамыз. Ол жерлерді көбінесе мен таңдамаймын. Шақырған жаққа барамын. Сондай-ақ қыдыратын орындарды ауыстырып тұрғанды ұнатамын. Сондықтан тұрақты баратын орындар жоқ. Ал кафе/ресторандардың, ең алдымен, қызмет көрсетуіне және ол жердің контингентіне назар аударамын. Өйткені ондай жердің мәдени атмосферасы мен үшін маңызды. Мысалы, қазір отырған жеріміз, сосын Достықтың жоғарғы жағында Royal Tulip қонақүйінің жанында «Parmigiano» рестораны ұнайды.

Сұңқар, рэпер:

Менде нақты демалыс күні жоқ. Қалаған кезімде демаламын, қалаған кезімде жұмыстарымды істеймін. Негізі Ақсай-4 ауданында тұрғандықтан көбіне достарыммен сол маңдағы демалыс орындарына барып демаламыз. Өзім ішімдік ішпегендіктен клуб/барларға онша көп бара бермеймін. Алайда, достарыммен ең көп баратын жерім — Staut. Негізі, мен үшін баратын жер емес, компания маңызды.

Дастан, Sen-ushin.kz сайтының әкімшісі:

Қазіргі кезде бір жаңа жоба бастап жатқандықтан, демалуға уақыт тапшы. Жалпы түнгі клуб, мейрамхана, кафелерге барғаннан гөрі, саябақта серуеңдегенді, не сонда тыныштықта кітап оқығанды ұнатамын. «Атакенттің» маңында орналасқан өте әдемі, әрі тыныш және тауға әдемі көрінісі бар кішігірім саябақ — қаладағы сүйікті жерлерімнің бірі.

Достарымызбен жиналғанда Тимирязев пен Гагарин көшелерінің қиылысында орналасқан «Пиво-Донер» деген жерге барып, дөнер жейміз. Өйткені бұл жер қаламыздағы ең дәмді дөнер жасайтын орын болып табылады. Сонымен қатар, достарыммен көбіне Бұқар жырау мен Әуезов көшелерінің қиылысында орналасқан «Del Papa» итальян кафесінде тамақтанамыз. Ол жердің атмосферасы үйдегідей жақсы және пиццасы өте дәмді, ұнайды.

Надира, бьюти-блоггер:

Егер жұмыс күні болса, онда кофейня сияқты тыныш жерге барып, әңгімелескен, тәтті тағамдар жеген ұнайды. Қазірде қалада кофейнялар өте көп. Оны бір тенденция десек те болады. Ең сүйіктісі - «Коферум». Онда тағамдары да тәтті, интерьері де әдемі, фондық музыкасы тартымды. Көп жағдайда барған кезде орын болмай қалады. Оның өзі бір көрсеткіш деп ойлаймын.

Жаз кезінде жазғы алаңда отырамыз. Ал сенбі, жексенбі күндері жүзуге, тауға баруға тырысамыз. Өзім блогшы болғандықтан, демалыс күндері көбінесе жұмыс шығып қалады. Репортажға байланысты ақпарат жинау керек, уақытым түрлі шараларға қатысумен өтеді.

Ал жалпы орындардың, ең біріншіден, қызмет көрсетуіне қараймын. Өйткені, қанша жерден мақтап жатса да, сервисі жөнді болмаса, бармаймын. Ал екіншіден, интерьер. Сәнді жасалған жерде өзіңді де жақсы сезінесің. Егер белгілі бір жердің интерьері, музыкасы саған жағымды эмоциялар сыйлай алса, онда сол жаққа дәл сол эмоциялар үшін қайта-қайта ораласың.

Мәди, TruMan, музыкант:

Демалатын орынды достарымызбен жиналған кезде, ортақ шешім қабылдап бара саламыз. Тұрақты орнымыз — сыра ішуге баратын «Стаут». Абай мен Абылай хан көшелерінің қиылысында орналасқан. Сосын тағы бір жер — лагманы қатты ұнайтын «Узбечка». Осы екі жерге барып тұрамыз. Орындарды аса таңдамаймыз. Ойымызға келген жерге бара береміз. Ал жалпы мен қыдыруды ұнатпаймын. Клубтарға бармаймын. Меніңше, үйдің тамағынан асатын жер жоқ.

«Екпін» жобасы материал дайындау кезінде мекен еткен «Cafeteria-ға» алғысын білдіреді.

Құрметті оқырман, ал сіз бос уақытыңызды қалай өткізесіз, қай жерде демаласыз, сүйікті орындарыңыз бар ма?

Материалды дайындаған:

«Екпін» командасы

«Канн арыстандары-2012». Қорытынды.

0
0

Естеріңізде болса, наурыз айында «Жас арыстандар» атты жарнама, маркетинг, маркетингтік коммуникациялар саласында жұмыс жасайтын жас мамандарға арналған байқау жайында жазған болатынбыз. Осы аптаның басында ұйымдастырушылар «Канн арыстандары-2012» шығармашылық фестиваліне қазақстандық делегацияның қатысу қорытындысының шығуына байланысты баспасөз-мәслихатын өткізді. Бұл іс-шараға «Екпіннің» журналистері барып қайтқан болатын.


Жылдан жылға әлемдік масштабтағы бұл фестиваль дүние жүзінен маркетинг, жарнама және шығармашылық идея саласындағы кәсіпқойлардың үлкен аудиториясын жинақтап келеді. Қазақстан биыл жарнамалық индустрияның халықаралық аренасына тұңғыш рет ресми түрде қатысып отыр.

59-шы халықаралық «Канн арыстандары-2012» шығармашылық фестивалі шын мәнінде  қатысушылар үшін де, оны ұйымдастырғандар үшін де рекордтық көрсеткіш жасады. Өйткені фестиваль тарихында алғаш рет 87 елден 34 мыңнан астам жұмыс ұсынылып, фестивальге 12 мыңнан астам делегат қатысты.

Қазақстан үшін де бұл жыл ерекше болып отыр. Себебі қазақстандық делегация құрамындағы 15 адамның фестивальге тұңғыш рет қатысып отырғанына қарамай, семинарларға, форумдарға, көрмелерге, тақырыптық кештерге қатысып, әлемнің түкпір-түкпірінен келген қатысушылармен өз ойларымен бөлісіп қана қоймай, өте құнды халықаралық тәжірибелер жинақтауға мүмкін алды.

- Қазақстан үшін бұл ерекше жыл болды. Себебі Қазақстан делегациясы алғаш рет осындай үлкен құраммен әлемдік жарнама нарығына барып қайтты. Өзіміз бірінші рет қатысып отырсақ та, қазылар алқасына бірден 18 жұмысымызды жолдадық. Биыл барлық жұмыстарды, кезінде «Young Lions» Kazakhstan деген халықаралық атпен өткен бірінші ұлттық байқауға демеуші болған, TBWA CA&C жарнама агенттігі ұсынды. Қазақстандық жеңімпаз Алуа Иманғазиева атанды. Сонымен қатар, ол бүкіл әлемдегі өз әріптестерімен «Канн арыстандары-2012» фестивалінің арнаулы кітабына енгізілген жарнаманың болашағы туралы нақыл сөздер авторларының бірі болды, - дейді «Канн Арыстандары» фестивалінің Қазақстандағы ресми өкілі Асхат Өскембаев.

Ал Алуа Иманғазиева өзінің фестивалге қатысуы туралы былай дейді:

- Каннға бару маған тек шабыт қана беріп қойған жоқ, сонымен қатар, өзімнің сүйікті ісіммен айналысып жүргендігімді толық түсіндім. Осындай үлкен деңгейдегі байқауларға қатысқанда сен тек өзіңнің жұмыс істейтін жарнама агенттігіңнің атынан емес, бүкіл еліміздің атынан қатысып тұрғандығыңды ұмытпауың керек. Қазақстанның бұл байқауға бірінші рет қатысып, осындай нәтиже көрсеткендігінің өзі үлкен жетістік деп білемін.

«Канн арыстандары-2012» фестивалінде қатысушылар өздерінің шығармашылық идеялары арқылы өзін таныстыруға мүмкіндігі болған 17 категория болды. Соның ішінде Қазақстандық жарнамашылар «Баспасөз» және «Сыртқы жарнама» категориялары бойынша жұмыстар тапсырды. Қазақстандық жарнамашылар бірінші рет қатысып тұрғандықтан, олардың жұмыстарына қазылар алқасы қырағы көзбен қарағандығымен, жалпы алғанда барлық жұмыстар жылы шыраймен қабылданды.

Фестивальде 80-ге жуық семинар, форум, шеберлік сыныптары мен жұмыс топтары ұйымдастырылды. Біздікілер олардың 95 пайызына қатысты деуге болады. Әрбір басқосуда көптеген қызықты да жаңа мәліметтер білуге, бүкіл әлемнен келген әріптестермен талқылау арқылы саланың маңызды мәселелерінің шешімін табуға керемет мүмкіндіктер туды.

-   Күзде біз «Алтын Арыстан» иегерлерін қазақстандық жарнамашылармен өз тәжірибелерімен бөлісіп, оларды жаңа идеялармен рухтандырулары үшін Алматыға шақырмақпыз. Кері шегінуге жол жоқ, бізді әлі көптеген жеңістер күтіп тұр, - деп сөзін қорытындылады Асхат Өскембаев.

«Young Lions» фестиваліне қатысқан 34 301 жұмыстың 1 028-і «Алтын Арыстан» жүлдесін иеленді. Барлық жұмыстармен  www.canneslions.com сайтынан танысуға болады.

Материалды дайындаған:

Айнұр Ракишева, Айжан Кәрібаева

«Mar adentro»: өлімге құқық

0
0

«Теңіз маған өмір берді, оны алып кеткен де сол»

Рамон Сампедро

Қатаң болса да, өмір сүру не сүрмеу – әр адамның өз таңдауы. Бірақ кей кезде сол таңдаудың өзін де жасай алмайтын жағдайлар болады. 2004 жылы шыққан испан режиссері Алехандро Аменабардың «Теңіз ішінде» (Mar adentro) атты киносы дәл осы жағдай туралы.

Өмірде болған оқиға желісімен түсірілген фильм бізге 28 жыл бойы төсекке таңылып жатқан Рамон Сампедроның қайғылы тағдырын ашып көрсетеді. Рамон өз қалауымен заңды түрде эвтаназияға қол жеткізе алмай, күресумен күн кешеді. Теңізге секіріп, жұлыны сынған қайғылы оқиғаға дейін ол өмірге құштар, жігері мықты, көңілді жас болған. Ал одан кейінгі жылдары Испания сотынан өмірден заңды түрде кетуге рұқсат алумен өтеді.

Басты кейіпкер Рамон Сампедро (Хавьер Бардем) алғашқы сәттен-ақ өзіне оң көзқарасты тудырады. Күле сөйлеуі, ашық та мейірімді көздері оған науқас ретінде емес, өз құқығын қорғап жатқан адам ретінде қарауға мәжбүрлейді. «Айналадағыларға тәуелді болып, бір нәрсені де өзгертуге қауқарың жоқ кезде күле жылауды да үйренеді екенсің» дейді ол. Кино басынан бастап-ақ бізді оның жеке өміріне, болмысына, ой сарайына жетелеп кіргізеді.

Бірақ сұр картиналар мен мұңды музыканы Рамонның өз жағдайына күле қарауы, жеңіл ирониямен сөйлегені сұйылтып отырады. «Менің досым болғың келсе, менің қалауымды сыйла» дейді ол жаны ашып келген Розаға.

Иә, Бардемнің ойнау шеберлігінде сөз жоқ: тек қана бет мимикасымен адам образын толыққанды сомдау, көзбен, ишарамен мінезін көрсету әрбір актердің қолынан келе бермейді. Рамон Сампедро бізге өмірін өзгерткен оқиғаға дейін өн бойында қуаты мол, 20 жасында шытырман оқиғалар іздеп әлемді шарлауға кеткен аяқ-басы сау, болашаққа үміті зор бозбала болып елестейді. Алайда, өмірдегі кішкентай бір үзік оның бүкіл арманын, болашағын күл-талқан еткен. Сөйтіп ол алдымызға елулердегі «өмірі түкке тұрмайтын» деп есептейтін, «мұндай өмірден гөрі өлім артық» деп ойлайтын науқас ретінде келеді.

«Басқаға тәуелді болғаннан бастап, индивидуалдылығың жоғалады» деген сөздер оның еркін болмысын, ерікті ойлы екендігін білдіретіндей. Мұндай мұңды оқиғада, өлім мен өмірдің арасында режиссер бірнеше күлкілі сюжеттер де жасаған. Мысалы, Рамонды райынан қайтару үшін келген падромен әңгіме, Рамонның інісі Хавиге арнаған өлеңін оқып, жас баланың оны түсінбеуі, Розаның балаларын алып келуі. Сондықтан фильм бізді мұндай ауыр жағдайға түсіре отырып, кез келген жағдайға басқа қырынан қарауға болатынын көрсетеді.

Әрине, төсекте жатып, соңғы күніңді күтіп жатқаннан қайғылы не болар деп ойлайсың, алайда, одан да қиын сәттер болады екен. Сүйіктісінің сөзінде тұрмауы, өлімге барар жолдың өзінде бақытты бола алмауы онсыз да «қурап» бара жатқан Рамонға жегідей тиеді.

Кинотуынды өмірдің міндет емес екендігін, Рамон сияқты адамдар үшін эвтаназияға құқық берілуі керектігін меңзейтіндей. Әрине, бұл күрделі сұрақ төңірегінде дау-дамайлар көп. Әсіресе бұл оқиғаның шынайы өмірден алынғанын еске түсірсек, толғанбауымыз мүмкін емес.

Айжан Кәрібаева

Viewing all 450 articles
Browse latest View live




Latest Images