Quantcast
Channel: Кеудемде қимылдаған жаным барда...
Viewing all 450 articles
Browse latest View live

Жетістік бекеті

0
0

«Сәлеметсіз бе, бұл "Махаббат" бекеті ме?

Менің атым Гүлнәз».

Осы сөздер мен композитор Төлеген Мұхамеджановтың әсерлі де нәзік әуенін естісек болды, бір сағат бойы, қанша көрсе де ескірмейтін, Талғат Теменовтың 1993 жылы түсірілген «Махаббат бекеті» фильміне отыра қаламыз. Фильмнен кейін біреу бұрынғы махаббатын есіне алса, енді біреулер жаңа махаббатын армандайды, тәтті сезімдерге беріледі. Ең бастысы, бұл фильм әр адамның жүрегінде нәзік сезімді, жақсыға деген құштарлықты оята алады.

Мәскеудегі атақты режиссер Сергей Соловьевтың шеберханасын, ұстазы Ролан Быковтың тағылымын көрген Талғат Досымғалиұлы көптеген фильмдеріне сценарийді өзі жазады. Мысалы, ең алғашқы толық метражды «Адамдар арасындағы бөлтірік» (1988), ВГИК-тағы дипломдық жұмысы болған қысқа метражды «Торо» (1986) немесе соңғы түсірген «Менің күнәлі періштем» болсын — режиссер сценарий авторы болып өзі шығады.

«Махаббат бекеті» болса, 1986 жылы «Жалын» баспасында жарық көрген Талғат Теменовтың «Гүлнәз» атты повесінің желісімен түсірілген. Ал «Фара» (1999) фильмінің, «Перекресток» (1996), «Жаным» (2010), «Астана — махаббатым менің» (2010), «Откройте дверь, я — счастье!» (2009) сериалдарының режиссері болып, сценаристі Лейла Ахинжанова болды.

Махаббат туралы картинасына оралатын болсақ, басты кейіпкерлер — Гүлнәздің рөлін Баян Есентаева, Оралдың рөлін Құбанышбек Адылов, Жеңістің рөлін Бөпеш Жандаевтар сомдап шықты. Қазірде танымал продюсер, тележүргізуші Баян Есентаева (ол кезде Мұхитденова) 18 жаста, театр институты кинофакультетінің студенті еді. Қазір өзі де кино түсіруге кіріскен Баян дәл осы фильмнен кейін «жұлдызды» өмірі басталғаны жайында айтады.

Ал Құбанышбек Адылов болса, «Махаббат бекетінен» кейін Қырғызстан режиссері Эрнест Абдыжаппаровтың «Влюбленный вор», т.б. 5-6 фильмдерге, Ресейдің «Гаишники» атты сериалына түскен. «Сезам» қуыршақтар театрында, Ғабит Мүсірепов атындағы балалар мен жасөспірімдер театрында, Болат Атабаевтың «Ақсарай» театрларында жұмыс істеген. «31 арнада» авторлық әзіл-оспақ телебағдарламасының жүргізушісі болған. 2004 жылы Неміс драма театрының сол кезде бас режиссері болған Болат Атабаев оны жұмысқа шақырады. Содан бері Құбанышбек Неміс театрының актеры болып қызмет істеп жүр. Оралдың дауысын үндеген Жан Байжанбаев та «Қазақфильм» киностудиясының атақты актерларының бірі.

Орал мен Гүлнәздің махаббатына кедергі жасаған өзімшіл Жеңістің рөлін сомдаған Бөпеш Жандаев та кинодан алыстаған жоқ. Ол 1996 жылы Абай Қарпықовтың «Тот, кто нежнее» және 1998 жылы шыққан «Фара» фильмдеріне, Вячеслав Матухиннің 12 сериялы «Откройте дверь, я — счастье» (2008) сериалына, Ақан Сатаевтың «Ликвидатор» фильміне түскен. «Дорогие мои дети/Ойпырмай» фильмінің продюсері, «Астана — махаббатым менің», «Рэкетир», «Последние каникулы» фильмдерінің суретшісі болды. Болашақта Бөпеш Жандаевты Қазақстан мен Ресейдің бірігіп түсірген, 2012 жылы шығатын «Нереальная любовь» комедиялық мелодрамасынан көретін боламыз.

«Махаббат бекеті» — отандық режиссерлердің «жаңа толқыны» жемісті туындыларды шығарып жатқан шағы еді, жалпы қазақстандық кинематографияның дәуірлеген кезінде пайда болған картина. Ол Берлин, Сингапур, Франция, Филиппинде өткен кинофестивальдарға қатысты. «Көшпенділер» фильмінің режиссері Талғат Теменов өзінің жаңа туындысы «Менің күнәлі періштемді» өткен жылдарға деген сағыныш сарынымен түсірілген мелодрама дейді. Фильм «Махаббат бекетінің» тағдырын қайталамаса да, өз көрерменін тапты.

Материалды дайындаған Айжан Кәрібаева

kerbez_


Астаналық Гамлет

0
0

Шығарушы: Қ. Қуанышбаев атындағы Мемлекеттік Академиялық қазақ музыкалық драма театры

Аударған: Х.Ерғалиев

Қоюшы-режиссер: Б.Ұзақов, ҚР еңбек сіңірген қайраткері

Дыбыс режиссері: Г.Әминова

Балетмейстер: С.Жолымбаева

Рөлдерде: Н.Өтеуілов, Е.Малаев, Б.Ыбраев, Қ.Қыстықбаев, А.Нөгербек, Г.Жүсіпова т.б

 

Алғаш рет қазақ сахнасында қазақша сөйлеген – әлемге әйгілі «Гамлет» трагедиясы. Драматург Шекспир сюжетін ХІІ ғ. Саксон Грамматиктің көне хроникасындағы Амлет деген дат бекзадасының тарихынан алынған. Ақын Хамит Ерғалиевтың үш жүз беттік аудармасын режиссер Болат Ұзақов отыз бетке синтездеді. Қазақы ұғымға негіздеп, қазақ сахнасына алып келді.

Көбіне адамды маңайында болып жатқан опасыздық, жалғандықтардан туған ыза кек алуға ұласады. Кектің түбі – ең   жақын адамдарын жоғалтып, шарасыз күйге енген кейіп. Гамлеттің өмірін әкесінің оқыс өлімі, анасының, тіпті достарының сатқындығы іспетті соққылар өзгертіп жіберді. Махаббат әуресімен әуселеңдеп жүрген бозбаланың санасы біз айтқандай кекке айналды. Әкесін кімнің өлтіргенін аян арқылы білгенде, «дүниеде қасіретке төзу керек» деп өзін-өзі өлтіруге болмайтындығын ескере кетеді. Гамлеттің ішкі толғанысын актер шебер жеткізе білгені соншалық, қылықтарынан  көрерменнің өзі зәре-құты қашты. Алдамшы байлыққа жұғысып, тақ пен тәжге, қойнын жылытатын әйелге қызығып, Клавдийдің өз ағасын өлтіргенін  пьесаның сюжет желісімен әртістерге ойнату арқылы хабардар екенін Гамлет жеткізеді. Өзі жындының кейпіне енеді. Әкесінің қайтыс болғанына төрт ай ғана болғанына қарамай, анасының ойнас болып жүргені жанына қатты батып, корольдің көмекшісі Поллониді өлтіреді. Кеудесін кек кернеген адам суық ақылға емес, қызуқандылыққа бой алдырады. Клавдий де қулыққа басып, Лаэртті (Поллонидің ұлы) Гамлетке қарсы қояды. Күресте ұлының жеңгеніне қуанып, Гертруда (анасы) Гамлетке тиесілі у қосылған шарапты ішіп, дүниеден өтеді. Шамына тиген ханзада корольге болат қанжар сұғып алады. Осылайша тұмса байлықпен тұншықты. Трагедияның соңы, айтар ойы Абайдың «Ескендір» поэмасымен сарындас. Абай: «Жеміт көз жер жүзіне тоймаса да, өлсе тояр, көзіне құм құйғанда» десе, қойылымда: «Адам өлексеге айналады. Өлексе топыраққа. Топырақ сылаққа. Жамау болды жаман үйдің сыртына» делінеді.

Шытырманға толы қақтығыстар лайықты музыкамен астасып жатты. Сахнада бейнелеудің қиындықтарын бояуын бұзбай, ұғынықты кесте түзе білді. Қарнымен ойлайтын жандардың портреттік бейнесін жасаған сахна шеберлері бойындағы таланттарын сарқа пайдаланғаны көрініп-ақ тұрды. Гамлеттің бейнесімен  өзегін өртеген ішкі шер қоғамда шындықты орнатуға, опасыздықты әшкерелеуге тырысты. Әлеуметтік квинтэссенцияны (бастама) көрсетіп, адамдардың ішкі күйзелісін қойылым арқылы бейнеледі. Гамлет трагедиясы – адамзат трагедиясы. Сатқындық пен жалғандықтың, сүю мен жек көрудің құрбаны болудың көрінісі.

P.S. Қойылымды 17 маусым күні сағат 18:30 Қуанышбаев атындағы қазақ музыкалық драма театрында тамашалуға болады.

Автор: Салтанат Сүгір

журналист, Астана қаласы

Фото: "Астана Ақшамы" сайтынан

Барселона — аспан астындағы мұражай

0
0

Бір орында тұрмайтын, шулы Мадридтен кейін, Барселона бізге тып-тыныш, өзіндік жайлы атмосферасы бар қала болып көрінді. Алайда ол тек алғашқы әсер екен. Оның метросы Мадридтегідей «жайнап» тұрған жоқ, адамдары да өзгеше. Бірақ оның тар көшелері, жағымды ауасы қалаға басқаша түсте, шығармашылық реңкте қарауға мәжбүрлейтіндей.

Ұзыннан-ұзақ созылған мына көше бізді қаланың басты паркі – Гуэль паркіне әкетіп барады.

Жалпы Барселонаға барар болсаңыз, міндетті түрде Гауди жайлы біліп алғаныңыз жөн. Өйткені оның аты бұл қалада әр бұрыштан естіледі, көлеңкесі қаланы кезіп жүретіндей. Гауди – XIX ғ. атақты каталондық архитекторы, Барселонаны басынан аяқ «тұрғызған» адам. Қалаға қайран қаларлық, фантастикалық келбет берген де осы архитектура генийі. Ал Гуэль болса, өз кезегінде Гаудиге көптеген тапсырыстар берген білімді, әрі қарапайым өнеркәсіп иесі, меценат, саясаткер. Сондықтан Барселонада шығармашылық рух, әсемдікке, өнерге деген өзгеше көзқарас бірден көзге ұрады. Табиғаттың өзі де оған себепші болғандай. Аумағы 100,4 км² тұратын қаланың оңтүстігін Кольсерола тауы қоршап жатса, солтүстік-шығысында Жерорта теңізі шайылып жатыр. Бүкіл қала төбеде орналасқан.

Паркке көшенің өзінде тұрғызылған эскалатормен көтеріліп, әрең жеттік. Ең бірінші көзіме түскені:

Ал мына көріністің әдемілігін сурет те дұрыс жеткізіп тұрған жоқ:

17,18 га-дан тұратын парктің қай жағынан қарамасаң да, көркем суретке тап боласың:

Гауди табиғатынан ерекше, өзгеше адам. Ол шабытын табиғаттан алған. Туындыларының көбісі еш шеге, металсыз, тек табиғи материалдардан жасалған. Мысалы, мына алаң тек жергілікті тастан жасалған, «Құстар ұясы» деп аталып кеткен.

Менің артымдағы мозаикалық қатарды да алғаш ойлап тапқан Гауди.

Мына қызықты үйлер – Гаудидің нағыз қолтаңбасы. Ол ешқашанда үшкір бұрыштарды, тік түзулерді ұнатпаған. Оның иірімдері жұмсақ, байсалды жалғасады.

Мына мозаикалық шегіртке парктің ғана емес, Барселонаның символына айналып кеткен. Тағы да Гауди туындыларының табиғатпен тығыздылығын көреміз.

Күзетшілер үйі болады деп салынған үй ішінен көрініс:

Гуэльдегі тағы да бір Гаудидің ғимараты, парк әкімшілігі отыратын жер ретінде салынған, қазірде онда сувенирлер мен түрлі кітапшалар сатылады.

Мен Алматыны «жасыл қала» деп жүрсем, Барселонаның жасылы одан да көп екен.

Паркте адам көп: әлемнің түкпір-түкпірінен келіп жатқан туристер, жергілікті тұрғындар да артып жетіледі. Парк ішіндегі кафеде бір шеф-полицей келіп, түскі ас ішті. Айқайлап сөйлеседі ғой өздері, кезексіз алды бәрін. Тамақ ішіп шыққанша, жаңбыр жауып үлгерді. Зонтиксіз қалай қайтамыз деп тұрғанда, басылып, артынша әдемі кемпірсоқ шықты.

Паркте неше түрлі көркем өсімдіктер бар, бәрін бір жерге үйіп-төге салмай, жақсы талғаммен үйлестірген екен.

Ал мынау парк ішіндегі Гаудидің бұрынғы үйі, ол 1963 жылы мұражай ретінде ашылған:

Үйінің жан-жағы

Бұл үйде Гауди 1906-1926 жылға дейін тұрған. 1900 жылдан бастап ол осы парктің жобасына кірісті, сол аралықта осы үйде тұрақтаған.

Мынау оның жатар бөлмесі:

Ол үйленбеген, өмір бойы жалғыз өткен. Кішкентайынан ревматизммен ауырып, басқалар сияқты асыр-салып ойнаудың орнына, жалғыз жүріп, тыныстағанды жақсы көріпті. Ауру салдары оны көп қимылдатпаса да, байқампаздығын күшейткен. Осылайша болашақ архитектор табиғатқа етене жақындап, өзінің болашақ жұмыстарына шабыт алып отырған.

Жастайынан екі ағасы мерт болады. Үшіншісі 1876 жылы қайтыс болады да, артынша анасы көз жұмады. 1879 жылы әпкесі қайтыс болып, бір қызын қалдырып кетеді. Әкесі, әпкесінің қызы үшеуі Барселонаға көшіп келеді. 1906 жылы әкесі о дүниеге аттанып, алты жылдан соң денсаулығы нашар қыз да қайтыс болады.

Кешкіқұрым Барселонаға мен ғашық болып қалдым. Мұндай сұлулықты көрмегеніме көп болды.

Жан-жақта сенімен еріп жүретін испан гитарасының үні де саяхатымыздың әсерлі лейтмотивіне айналды.

Ал мынау Барселонаның ең атақты әрі үлкен көшесі – Ла Рамбла.

Таныс испандықтар бізге Гуэльді аралауға түгел бір күн кетеді деп ескертіп еді. Дәл солай болып шықты, кешке тек Ла Рамбланы аралап, үйге қайттық.

P.S. Келесі постта Саграда Фамилиа мен кешкі Барселонаның жағажайын аралаймыз.

Айжан Кәрібаева

Кембриджге қалай түсуге болады?

0
0

Кембридж, Оксфорд, Гарвард, Йель, MIT — бұл университеттер әрбір студенттің арманы. Өйткені бұл ЖОО әлемнің ең мықты университеті екендігін дәлелдеген. Қарапайым талапкер үшін бұл университеттерге түсу қол жетпес арман сияқты. Алайда, еліміздің жастары бұл білім ордаларының табалдырығын аттап, білікті маман болып шығып жүргені құпия емес. Бүгіннен бастап "Екпін" журналы шетелдік университеттерде білім алу мәселесін көтеріп, талапкерге пайдалы мәліметтер жариялай бастайды. Осы материалда сіздер Кембридждің оқу ақысы, түсуге қажетті құжаттар және талапкерге қойылатын талаптар туралы біле аласыздар.

Кембридж университететі

University of Cambridge

Ұлыбританияның ең көне және ең танымал, әрі әлем бойынша барлық рейтингтертерден бірінші орында тұрған университет. Бұл университеттің негізін 800 жыл бұрын Оксфардтан белгілі себептерге байланысты кетіп қалған ғалымдар қалаған. Яғни Ұлыбританиядағы екінші университет.

Кембридж дәстүрді өте қатаң сақтайтын университеттердің бірі. Мысалы, мұнда 700 жыл бойы ең аз балл жинаған студентке ағаш қасық беретін болған екен.

Университетке түскісі келген талапкерді қабылдау кезінде қабылдау комиссиясы үш негізгі пунктті ерекше қарайды: академиялық қабілеті мен шамасы, тәуелсіз пайымдауы және таңдаған мамандығына деген құштарлық. Қазіргі уақытта мұнда undergraduate level бағдарламасы бойынша білім алып жатқан шетелдік студенттер үлесі 10 пайыз.

Құжаттарды тапсыру уақыты

UCAS жүйесі бойынша бүкіл университеттік және Кембридждік ішкі қалып бойынша оқуға түсу үшін барлық құжаттар 15-қазанға дейін толтырылып, тапсырылуы қажет.

Университетке түсу тәртібі

Сәуір мен мамыр айларының аралығында талапкер университеттің ұсынатын бағдарламарын жаттап және бұл бағдарламалар іске асатын колледждерді біліп алуы керек.
Одан бұрын ол бағдарлама мен колледжді таңдауға көмек беретін арнайы кеңесшімен сөйлескені абзал.

Маусымнан қазан айына дейінгі аралықта, талапкер қажетті барлық құжаттар мен оқуға тапсырудан бұрын өткен сынақтың нәтижелерін қосып, оқуға түсуге өтініш жазуы керек.

Қыркүйек пен желтоқсан аралығында шетелдік студенттер университетте немесе университет сұхбат өткізетін бір елде әңгімелесуден өтулері қажет. Өткен жылы таңдалған елдер Канада, Қытай, Үндістан, Малайзия, Пәкістан және Сингапур болған.

Талапкерге қойылатын талаптар

Кембридж университетіне түсу үшін, Ұлыбританияның өзге де жоғарғы оқу орындарындағыдай, біздің мектеп бітіру туралы аттестат аздық етеді, мектепті бітіргеннен кейін міндетті түрде A-Level* дайындық курсын немесе бір-екі жыл ЖОО-нында оқу қажет.

Қабылдау комиссиясы талапкердің мамандығана байланысты пәндерге ерекше көңіл бөледі. Сол үшін бағалары өте жоғары болуы керек -  британдық жүйе бойынша тек А.

Сонымен қатар, таңдаған саласы бойынша жетістіктері де маңызды: олимпиада, байқаулардағы жеңістер, ғылыми жұмыстар, конференцияларға қатысқандығы.

Талапкердің Кембриджге түсуге мүмкіндігі бар-жоғын тек арнайы Cambridge Admissions Office бөліміне хабарласу арқылы ғана білуге болады. Сонымен қатар, тіл білімі IELTS шкаласы бойынша 7.0 балл болуы қажет.

*A-level — Ұлыбритания жоғарғы оқу орындарына түскісі келетіндер үшін міндетті білім деңгейі. Өйткені UK-да мектепте 13 жыл оқиды, ал бізде 11 жыл. Бұл деңгейде оқушылар ЖОО-на түсу үшін қажетті пәндер мен емтихандарды таңдайды.

Оқуға түсу алдындағы сынақтар

Барлық мамандықтарға түсу үшін алдымен әңгімелесуден өту қажет. Ал қалған сынақтар таңдаған мамандығы бойынша өтеді. Мысалы, математиканы таңдаған болсаң, әңгімелесу үстінде тест жазуың керек, ал тілдер бөліміне түсу үшін - тест және эссе, архитектуралық мамандықтарға - портфолио. Алайда, университеттің әр колледжінде бір мамандыққа әр түрлі тапсырмалар беріледі.

Оқу ақысы

2011–2012 оқу жылында шетелдік студенттерге 1 және 2-топ пәндері (археология және антропология, экономика, педагогика, құқық, лингвистика, математика, саясаттану, психология т.б) үшін — £11 829, 3-топ пәндері (архитектура, география, музыка) үшін — £15 480, 4-топ пәндері (инженерия, информатика, менеджмент т.б) — £18 000 және 5-топ пәндері (медицина мен ветеринария) үшін £28 632.

Сонымен қатар, студенттер жылына бір рет £4 400 - £5 200 аралығындағы College Fees төлеп тұрады. Оған қоса, студентке шетелде өмір сүру үшін жылына ең аз дегенде £8 060 қажет.

Гранттар

Шетелдік студенттер үшін оқу ақысына немесе колледж салығына көрсетілетін аздаған жеңілдіктер бар. Ол жайыда нақтырақ білу үшін Cambridge Admissions Office-ке немесе талапкер түскелі жатқан колледждің гранттар жайындағы бөліміне хабарласу керек. Негізі гранттардың көбі магистранттар мен аспиранттарға арналған.

Колледждер

Кембриджде 31 колледж бар. Оның үшеуі қыздарға арналған, алтауы тек бакалавр бойынша қабылдайды. Мұндағы әр колледжде өзінің территориясы, өзіне тән инфрақұрылымы бар. Колледж студенттің оқитын, тұратын әрі бос уақытын өткізетін орны болғандықтан, Кембридж әкімшілігі құжат тапсырғалы жатқан талапкер үшін колледж таңдау - ең маңызды бөлімдердің бірі болуы керек дегенге басымдылық көрсетеді.

Untitled-2

Мұражайлар мен кітапханалар

Жас ғалымдар салаға, зерттеу жұмысының қиындығына қарамастан, түрлі зерттеулер өткізе алады. Университет аумағында  Fitzwilliam Museum, Kettle’s Yard, Археология мен антропология мұражайы, Зоология мұражайы, Классикалық археология мұражайы, Ғылым тарихы мұражайы, Жер туралы ғылымдар мұражайы, Поляр мұражайы, Ботаникалық бақ орналасқан.

Сонымен қатар, Кембриджде 100 кітапхана бар. Оларды картадан көруге болады.

Материал "Theory&Practice" сайтынан аударылған

Республикалық кітап мұражайына фото шолу

0
0

Құрметті оқырман, кезекті фото шолу айдарын Алматы қаласының мұражайларына арнаймыз.

Республикалық кітап мұражайы

1978 жылғы қазан айының 20-жұлдызында Алматыда республикалық кітап мұражайы ашылды. Бұл бұрынғы Кеңес Одағындағы Мәскеу мен Киевтен кейінгі үшінші, күллі кіндік Азиядағы жалғыз кітап мұражайы.

Мекен-жайы: Алматы қаласы, Қабанбай батыр, 94.

Мұражайдың жұмыс кестесі:

Дүйсенбі - Жұма: 10.00 - 17.00

Сенбі, жексенбі: демалыс.

Мұражайға кіру құны:  ересектерге 100 теңге, балаларға 50 теңге
Экскурсия жасау құны: Бір топқа 200 теңге
Шетелдік азаматтарға: 150 теңге

Мұражайда: 6 зал бар. Бірінші залда дүниежүзілік жазу тарихы, ескі түркі алфавиті, ықылым заманғы жазу түрлері, ескерткіш тастар, қыштан жасалған бұйымдар, түптелген парақты бүктеме кітапшалар, былғарыға жазылған нұсқалар, аты әлемге әйгілі бабамыз Әбу Нсыр әл-Фараби, Қорқыт ата еңбектері қойылған.

Келесі залда ХІ ғасырдан бастап Абайға дейінгі кезең қамтылған. Қазақ жерінде туған ғұламалардың кітаптары мен қауырсын қаламмен жазылған қолжазбалар, құрандар, оларға қосымша әсемдік беріп тұрған түрлі түсті портреттер мен қару жарақтар, киіз үйдің әсем жабдықтары музей экспонаттарын бір-бірімен үйлестіріп, өзара жарастығын тауып тұр.

Ал үшінші залда ХІХ ғасырдан бастап қызыл революцияға дейінгі Қазанда, Уфада, Мәскеуде, Санкт-Петербургте, Орынборда тағы басқа қалаларда басылып шыққан қазақ кітаптары және библиографиялық көрсеткіштері мен Жамбыл атамыздың шығармашылығына арналған көрме бар.

Төртінші залда Кеңес дәуіріндегі басылымдар, қуғынға ұшыраған зиялы қауымның кітаптары, А. Байтұрсыновқа арналған қабырға жазушының, ғалым-ұстаздың барлық еңбектерін қамтыған. Сонымен қатар, Б. Момышұлының 100 жылдығына орай ұйымдастырылған көрме де осы залда өз орнын табады.

Бесінші залда Қазақстанның тәуелсіздігіне орай ұйымдастырылған арнайы көрме бар. Көрме «Тәуелсіздік және Елбасы» деп аталады. 11 сөреден тұратын Елбасының өзінің кітаптары және тәуелсіздік жайында жазылған кітаптар қойылған. Қазақстанның танымал академиктері, ұлттар әдебиеті, ақын-жазушылардың таңдаулы кітаптарының да орны бесінші залда. Сонымен қатар б.з.б V –VІ ғасырларда табылған қола сақтардың қазаны мен Талас өзенінің аңғарынан табылған руна жазулары бар тас та мұражайдың көркемдігін асырып түседі. Бұл залда шет елдегі қазақ жазушыларының да кітаптарына орын табылады.

Ал соңғы алтыншы залда кітап безендірудің өрісі, атақты суретшілер еңбегі мен балалар әдебиеті антологиясының және кішкентай кітаптар шығарудың биік деңгейі көрсетілген.

Ерекшелігі:

Қазақ халқының жазу–сызуының, қолжазба кітаптарының, жалпы тарихының ежелден қалыптасқан жолын көрсетіп, бүгінгі полиграфиялық жетістіктерін баяндайтын электр сәулелі картасы бар. Сонымен қатар, сирек кездесетін кітаптардың ішінде алақанға сыйып кететін, бармақтай, көлемі 2–3см болатын құран кітап пен сегіз қырлы құран да бар.

Құрметті оқырмандар, жүректеріңізді рухани байлыққа толтырып, қазақ халқының тарихи құндылықтарының нұрын сезінем десеңіздер, республикалық кітап мұражайына баруды ұмытпағайсыздар!

Өмірбаевтің «Студенті»: Басты кейіпкерлер мен көрермен пікірі

0
0

Студенттік өмір — таусылмайтын және жауыр болмайтын тақырыптардың бірі. Өйткені студенттің тыныс-тіршілігі, арманы, мақсаты адамдарға қашан да жақын.
Биыл бұл тақырыпты еліміздің белгілі кинорежиссері Дәрежан Өмірбаев «Студент» фильмінде қайта көтерді.


Биылғы көктемде картинаның жабық көрсетілімі болып жатқан кезде ұйымдастырушылар кино жайында материал жасауға уақытша тыйым салды. Себебі кино халықаралық байқауларға қатысу керек еді. Кейін Ф. Достаевскийдің «Қылмыс пен жаза» романының желісімен түсірілген «Студент» киносы 65-ші Канн фестиваліне қатысып, «Ерекше көзқарас» конкурстық бағдарламасының аясында көрсетіліп үлгерді. «Қазақфильм» киностудиясы баспасөз қызметінің хабарлауы бойынша «Студентті» германиялық «Media Luna New Films» компаниясы сатып алған. Енді картина халықаралық прокатқа шығатын болды. Ал «Екпін» журналы көктемгі жабық көрсетілімнен шыққан көрермендердің пікірін және актерлермен шыққан сұхбатты назарларыңызға ұсынып отыр.

Нұрлан Байтасов, «Студент» киносының басты кейіпкері:

— Киноға алғашқы рет түстім. Мен негізі кәсіби актер емеспін, мамандығым режиссер.
— Бұл фильмге басты рөлге қалай таңдалдың?
— Дәрежан Өмірбаев бізге бірінші курста «Әлем киноларының тарихы» атты пәннен сабақ берген. Сол кезде мені байқап қалған екен. Үшінші курста оқып жүргенімде, яғни биыл, киносына шақырды.
— Осындай кейіпкердің рөлін сомдап шығу қиындық тудырмады ма?
— Қиын болды деп айта алмаймын. Дәрежан ағайдың айтқандарын бұлжытпай істеп, романдағы Раскольниковтың кейпіне ендім.
— Өзің бұл романды оқығансың ба?
Оқығанмын, бірақ соңына дейін емес. Алайда, шын өмірімде Раскольниковпен ұқсастығымыз бар болғандықтан, оның кейіпіне тез-ақ еніп кеттім.
— Бұл фильм жастарға ұнайды деп ойлайсың ба?
— Шынымды айтсам, білмеймін. Өйткені әркімнің талғамы әр түрлі ғой.
— Ал өзіңнің көңіліңнен шықты ма?
— Мен осыған дейін бұл киноны әлі толық өңделмеген нұсқасында екі рет көргенмін. Бүгін осыншама еңбек зая кетпегендігіне көзім жетіп отыр.

Майя Серікбаева, басты рөлде ойнаған актриса:

— Бұл менің түскен алғашқы фильмім. Өзім Алматы техникалық университетінде екінші курс оқимын.
— Басты рөлге қалай таңдап алды?
— Кастинг жайлы достарымнан естіп, бағымды сынап көрейін деп бардым. Біраз уақыт өткеннен кейін мені басты рөлге қабылдағандары туралы хабарлады.
— Киноға түскен ұнады ма?
— Әрине, ұнады. Көптеген жақсы адамдармен таныстым, тәжірибе жинадым. Егер болашақта тағы да киноға түсуге ұсыныс түсіп жатса, бас тартпаймын.

Бекарыс Байғали, кинодағы «студенттің» досы:

— Бұл кино маған өте ұнады. Менің алғашқы киноға түсуім. Кастинг арқылы өткенмін. Алдағы уақытта тағы шақырса, киноға түсуден бас тартпаймын.

Ақдана Руханова, кинодағы бас актрисаның "сіңлісі":

— Киноға бірінші рет түстің бе?
— Иә, бірінші рет.
— Қалай таңдап алды?
— Мектепке келіп таңдаған болатын.
— Түсірілім барасында қандай қиындықтар болды?
— Басында өзімнің рөліме кіре алмадым. Үйреніп кеткеннен кейін ұзақ күтіп отырғандығы болмаса, аса ешқандай қиындықтар болмады.
— Кинодан қандай әсер қалды?
— Аздап қорқынышты кино.

Мағжан, көрермен:

— Фильм өте ұнады. Өйткені бұл кино қазіргі теледидарды жаулап алған драма, атыс-шабыс емес, шынайы өмірден алынған элементтерімен ерекшеленеді.

Елдар, көрермен:

— Кино ұнады деп айта алмаймын. Әртістер аз сөйледі, музыкасы да аз бодлы. Аса үлкен әсер ала алмадым. Бірақ «Қылмыс пен жаза» романының желісімен түсірілгендігі қызықтырды. Көріп отырып, салыстырып отырасың. Режиссер бұл кино арқылы XXI ғасырдағы Раскольников қандай болар еді дегенді жақсы көрсеткен.

Шырын, көрермен:

— Маған фильм ұнады. Бұл кинода студенттің қиын жағдайы, оның ойы көрерменге жақсы жеткізілген. Көріп отырған кезде адамға психологиялық әсер ететіндігі ұнады. Өйткені бұл кинодағы жағдай бүгінгі күні шын өмірде де болып жатыр ғой.

Материалды дайындаған:

Айжан Кәрібаева, Айнұр Ракишева

Алматылық «ART-алаң»

0
0

8 маусым күні Алматы қаласында Тұңғыш Президент саябағы, Family саябағы және 28 панфиловшылар атындағы саябақта бір уақытта «ART-алаң»  атты  жобаның тұсаукесері болып өтті. Бұл мерекелік шараны тамашалау үшін журналымыздың тілшілері 28 панфиловшылар атындағы саябаққа жол тартты.


«ART-алаң» жобасының ашылуы фотограф Константин Киквидзенің «Прогулка по легкому воздуху» атты фото көрмесінен басталса, мерекелік концертті брасс-квинтет "Алматы" ашты.

«ART-алаң» жобасы ұйымдастырушыларының бірі Жанна Бакауова:
Бүгінгі «ART-алаң» жобасы Мәдениет жылы аясында ұсынылып отырған жобалардың бірі. Яғни қала тұрғындарын мәдени, рухани жағынан байыту мақсатында 3 ай бойы өткізіледі. Жобаны іске асырушылар: Almadeniet фонды, Алматы қаласының әкімшілігі және серіктестеріміз, «Қазақфильм» кино студиясы және де біздің әртістеріміз, шығармашылық  жобалар.

Көрмеге қатысқан зейнеткер Санияш Баснекова:
Бүгінгі алғашқы «ART-алаң» жобасының басталуы ойдағыдай өтіп жатыр деп ойлаймын. Фотограф Константин Киквидзенің «Прогулка по легкому воздуху» атты фото көрмесі барлығын қызықтыруда. Қала тұрғындарын, әсіресе жазғы демалыста, осы көрмеге қатысып, Алматының мәдени, рухани құндылықтарымен сусындауға шақырамын. Менің ойымша, мұндай шаралардың өтуі бір үлкен жетістік.

Шара аясында кішігірім викториналар да ұйымдастырылды. Сұрақтар Алматы қаласын жақсы білетіндерге арналған еді. Осы викторинаның жеңімпазы Шымкент қаласының тұрғыны, математика пәнінің мұғалімі Атабек Лалиев: Бүгінгі фестивальға кездейсоқ келгендей, викториналық сайысқа да аяқ астынан қатыстым. Және оның жеңімпазы болғаныма өте қуаныштымын. Шараны ұйымдастырған барлық адамдарға алғысымды білдіремін.

НТК арнасының «Эксклюзив смайл» жобасының жүргізушісі Дастан Бижанов:

3 ай бойы өтетін «ART-алаң» жобасы Алматы қаласының бірнеше саябағында көптеген мерекелік концерттермен қатар, түрлі көрмелер, мастер-класстар және т.б қызықты конкурстарымен қала тұрғындарына жазғы демалысты ойдағыдай өткізуіне мүмкіндік береді. Осындай шаралар қала тұрғындарын мәдениетке жетелеуге зор әсерін тигізетініне күмәнім жоқ.

«АРТ-алаңда маған барлығы да ұнып жатыр. Мұнда қаншама халық жиналып отыр. Барлығы да балаларымен серуендеп, шаршағанын басу үшін келген. Ең бастысы, балаларымыз риза. Сонымен қатар, жанды дауыспен жақсы әуендер мен әндер айтылып жатыр. Менің ойымша, өте көңілді. Енді әр уақытта осындай кештер болып тұрсын деп тілеймін»,- деп Алматы қаласының тұрғыны Ақерке Сейдуалиева өз әсерімен бөлісті.

Мұндай өнерге қызығатын тек қана Алматы қаласының тұрғындары ғана емес, сонымен қатар, Қытай азаматы Su Peidong мәдениетке деген өз көзқарасын ұсынды:
«Менің Алматы қаласында тұрғаныма екі жылдай болып қалды. Меніңше, бұл қала Қытай қалалары сияқты емес. Және маған бұл қала өте қатты ұнайды. Бүгінгі шарадағы фотокөрме қызығушылығымды арттырғандықтан, жанұяммен келіп отырмын. Шындығында, бос уақытым көп бола бермейді, сондықтан да мен мұндай мәдени шараларға бара бермеймін. Алайда, бүгін осында келгеніме еш өкінбеймін».

Құрметті оқырман, жазғы демалысыңыз мәдени шараларға толы болсын!

Материалды дайындаған:

Азиза Утеулиева, Гүлжан Жұмағали

Фото: Айжан Кәрібаева

Франция інжу-маржандары көрермен мен суретшінің көзімен

0
0

Құрметті оқырман, елімізге Франциядан келген көрме жайында жақында жазған болатынбыз, бүгін осы көрменің жәдігерлерімен жақынырақ танысып, көрмені тамашалап қайтқан көрермен мен суретшінің пікірімен бөлісіп отырмыз.


Бақытжан Бұқарбаев, саясаттанушы, блоггер: "Шетелде жүргенде әлемге танымал өнер иелерінің көрмелеріне барушы едім, сонда осындай жәдігерлер өз қоғамымызға қашан көрсетіледі екен деп ойлайтынмын. Міне, бүгінгі күні бірнеше ай ішінде қаламыздың әрбір тұрғыны мен қонағы көрмеге барып, Францияның өнер шеберлерінің шығармаларын тамашалап, ләззат ала алады. Расына келетін болсақ, өзім осында жәдіргерлерді тамашалауға мүмкіндігінше көп адамның келгенін қалаймын.

Алған әсерім мол, бірақ менің әсерім – өнерден аз-мұз болса да хабары бар адамның әсері. Бала кезімде суретші боламын деп армандайтынмын. Қазір басқа мамандық иесі болсам да, сурет салуды тастамадым. Оның есесіне бейнелеу өнерінің тарихынан хабарым бар. Айтайын дегенім, биылғы көрмедегі көптеген туындылармен осыған дейін кітап, журнал беттеріндегі иллюстрациялар арқылы таныспын. Өнер майталмандарының біразының есімдері де таныс. Стиль мен бағыттар арасындағы айырмашылық пен олардың өнер тарихындағы орны жайлы білемін. Яғни осындай ақпаратқа ие бола отыра, нағыз таза әсер алу қиынға соғады, бәрібір ішіңдегі сыншы анда-санда араласып қояды. Сондықтан, кейде өнер тарихынан беймәлім адамға қызғаныш сезіммен (сөздің ең жақсы мағынасында) қараймын. Өйткені осындай туындыларды тамашалағанда санаң араласпай, әсерді тек жүрегіңмен, ішкі дүниеңмен ғана қабылдаған жөн.

Бұл көрменің өзге көрмелерден ерекшелігі, біріншіден, бұл жеке адамның көрмесі емес, бұнда көптеген атақты өнер иелерінің туындылары көрсетілген. Екіншіден, көрмеде бейнелеу өнерінің барлық бағыттары қамтылған десе болады. Франция әр кез өнердің орталығы болған. Көршілес мемлекеттердің суретшілері мен мүсіншілері осында келіп, өнер саласындағы жаңалықтардан хабардар болуға тырысқан. Бұл дегеніміз, әлемдік өнер тарихындағы бағыттардың барлығы дерлік Франция өнерінде табыла білген. Көрмеде классикалық кезең, романтизм, импрессионизм,
модернизм, пуантилизм, кубизм, фовизм, метафизикалық бағыт және басқа да бағыттардың ең үздік үлгілерін көруге болады. Үшіншіден, жәдігерлерді тамашалай отырып, елдің тарихынан мағлұмат алуға болады. Мәселен, орта ғасырлардағы Франция короліне арнап тоқылған кілемді көре аласыз. Келесі залда өткен ғасырда тоқылған кілем үлгісі тұр. Өндірушісі бір мануфактура. Бұл дегеніміз бір зауыттың өнімдерінің мысалында Францияның тарихын көруге болады деген сөз.

Төртішіден, бейнелеу өнері туындыларынан басқа осында он тоғызыншы ғасырдың ортасынан бастап, яғни дүниеде тұңғыш фотосурет ойлап табылғаннан бергі жасалған фотосуреттерді тамашалауға болады. Франция тарихы мен оның танымал тұлғалары бейнеленген. Мәселен, Шарль Бодлер, Полина Виардо, Сара Бернар, Александр Дюма және басқалардың суреттерін көруге болады. Фотосурет сүйер қауымға аталған экспозиция өте қызық болады деген ойдамын. Сонымен қатар, осында Коко Шанель, Кристиан Диор, Ив Сен Лоран сияқты әлемдік танымалдыққа ие дизайнерлердің өз қолымен жасаған киім үлгілерін көруге болады. Франция – моданың жүрегі емес пе? Көрмеде киім үлгілерінің болмауы кешірімсіз қателік болушы еді.

Көрменің тағы да бір назар аударатын тұсы – Францияның танымал композиторларының шығармаларымен танысу мүмкіндігі. Бір сөзбен айтқанда, көрме өнерсүйер қауым мен кез келген франкофилдің көңілінен шығатыны анық.

Өзіме ұнаған туындыға келетін болсақ, ондай шығармалардың саны көп. Солардың ішінде бір-екеуін атап көрсетуге тырысатын болсам, көрмеде таныстырылған 400-ге жуық шығарманың ішінде қайсысына ерекше назар аударып, қайсысының жанында ұзағырақ кідіріп қалдым, әсілі, сол болар.

Біріншісі, Анри Тулуз-Лотректің «Жапон диваны» атты туындысы. Суретшінің шығармашылығымен сегізінші сыныптан бері таныспын. Ең алдымен, өзім импрессионистер мен постимпрессионистердің шығармашылығын сүйемін. Екіншіден, суретшінің өмірбаяны да қызық. Шығысы ақсүйек бола тұра, ақсүйектердің сол дәуірде бейнелеу өнерін кәсіп етуі мәртебелі саналмағанына қарамастан, ол стереотиптерге бой алдырмай, өнер қуалап, қайталанбас стилін дүниеге әкеліп, өзінен кейінгі суретшілерге үлкен ықпал жасай алған. Екіншісі – Огюстен Роденнің «Сүйіс» атты туындысы. Бұл мүсінді бірінші рет Сеулда жүріп тамашалағанмын. Арада бірнеше жыл өтіп, туған қаламда туындымен қайта жүздесуге мүмкіндік туып отыр. Өкінішке орай, Сеулде де, Алматымызда да мүсіннің жанында суретке түсуге рұқсат бермеді (күліп).
Сөзімнің соңында қаламызға осындай мүмкіндікті сыйлаған көрме ұйымдастырушыларына үлкен алғысымды білдіремін"!

Сәуле Сүлейменова, суретші: "Бұндай көрменің елімізге келгендігіне қуаныштымын. Өйткені бұл тек Францияның ғана емес, бүкіл әлемге ортақ мұра. Сонымен қатар, бұл көрменің арқасында Ә.Қастеев атындағы мұражайымыз толығымен жөндеу жұмыстарынан өтті, адамдар мұражайға бара бастады және заманауи туындылар да мұражайға ілініп қойылды.

Көрмені, әрине, шынайы Помпиду, Лувр сынды мұражайлармен салыстыруға келмейді, бірақ жақсы. Бұл көрме арқылы әрбір қазақстандық өзінің шежіресіне, өзінің тарихына үлкен құрметпен қарауды үлгі етіп алуы қажет. Себебі бұл көрмеден Францияның өз тарихи жәдігерлеріне деген үлкен махаббатын сезуге болады. Қазақтар да ата-бабамыздан қалған мұрасына осылай қараса екен деп ойлаймын.
Мені суретші ретінде фотосуреттер, Версаль эстетикасы аса қызықтыра қоймады. Алайда, мен үшін ұйымдастырушылардың Николя де Сталь, Жан Дебюффе, Анри Матисс сынды суретшілердің таңғажайып туындыларын алып келгендігі үлкен қуаныш сыйлады".

Кәмшат Төлеулиева, мәдени іс-шаралар үйлестірушісі, Француз Альянсы:

"Көрмеге деген көзқарасым қарапайым Алматы тұрғындарынан бөлек шығар. Себебі көрмені ұйымдастырудың ең бастапқы сатысынан бас-қасында жүрген соң жеке туындылар емес, жалпы көрменің өзін күттім. Мұндай ауқымды жобаның кез келген уақытта орындалмай қалу қаупі бар екенін жасырмаймын.

Көрменің өзіне келсек, ерекше күткен туындыларым – 16-19 ғасырлардан сақталғандары. Мысалы, "Плутонның Прозерпинаны алып қашуы" деген мүсін бар, сол тіптес әрекетті, қозғалысты бейнелейтін мүсіндерді ұнатамын. Әрине, Роденнің әйгілі «Сүйіс» атты мүсінін күттім.

Осы көрменің арқасында бұрындары көп көңіл бөлмейтін гобелен, кілем өнеріне ғашық болдым. Қайсысын алсаңыз да, шеберліктің нағыз көрінісі екен. «Кибела» секілді 16 ғасырдың ортасында корольге арналып тоқылған кілемді көргенде әсер алмау мүмкін емес. Ойыңа бірден сол кездегі тарихи контекст келеді.

Бір қуантқан туынды – Жак-Луи Давидтің еңбегі бойынша жасалған I Наполеонның таққа отыру салтанатының бір көрінісін (Наполеонның Жозефинаға тәж кигізіп тұрған сәтін) бейнелейтін гравюра. Түпнұсқасын көргенде ерекше әсер алғанмын, содан болар, осы гравюраның көрме құрамына кіргеніне қуандым.

Бұл көрмеге байланысты ішкі әсер, эмоциям өте көп. Әрбір туынды көрерменді 500 жыл бұрынғы Еуропаға саяхатқа алып бара алады, қандай керемет мүмкіндік екенін айтудың да қажеті жоқ шығар. Жалпы, бұл көрмеге барған әрбір көрерменнің жанына жақын автормен, жанрмен, стильмен танысып қайтуға мүмкіндігі бар".

__________________________________________________________________________

Естеріңізге сала кетейік, көрменің өткізілетін уақыты: 8 маусым — 5 тамыз 2012 жыл

Адресі: Қазақстан Республикасы Мемлекеттік Ә.Қастеев атындағы өнер мұражайы, Сәтбаев көшесі, 30а.
Көрмеге кіру құны: ересектерге — 1500 теңге
зейнеткер, студент пен балаларға — 500 теңге

Материалды дайындаған: Айнұр Ракишева


«Тюльпан»

0
0

Шымкент қаласының тумасы режиссер Сергей Дворцевойдың «Тюльпан» атты фильмі 2008 жылы Канн фестивалінің «Ерекше көзқарас» номинациясын, Карловы Вары фестивалінің сыйын, Рейкьявик кинофестивалінің бас жүлдесін, Цюрихте ең үздік көркем фильм сыйын, Монреальдағы жаңа кино бас жүлдесін, Токиодағы, Лондондағы, Үндістандағы кинофестивальдардың бас жүлделерін иеленді. Фильмді тіпті Франция білім министрлігі мектеп бағдарламасына қосуды ұсынды. Ал басты рөлді сомдаған Асхат Кучинчереков Дубайлық кинофестивальдің марапаттауына ие болды. Бұл қарапайым фильмнің әлем кинотанушыларын жаулап алудағы құпиясы неде? "Тюльпан" көрермен мен сыншылардың оң көзқарасына ие болуына не себеп болды? Осы сұрақтарға жауап беріп көрелік.

Микеланджело «Өнердің тағдыры – табиғаттың ісін аяқтау» деген екен. Кино өнердің бір саласы болғандықтан, ұлы суретшінің көзқарасымен өлшейтін болсақ, кино - адамның табиғат жасаған шынайы өмір көрінісін қорытындылаушы, толықтырушы құрал. Бұл ретте, кино тек шынайылықты ғана көрсетпейді, адам қиялының шарықтау шегін, оның өмірде орындай алмаған арманын бейнелейді. Ал арман деген әр түрлі болуы мүмкін. Кейбірі шетел асып, үлкен мегаполистерді бағындыруды армандаса, кейбірі иен даланы, тыныштық пен еркіндікті аңсайды. Осылайша басты рөлдегі Аса да (Асхат) басқа шопандарға ұқсамайтын, күн қуатымен энергия алып, киіз үйіне теледидар орнатып, ең бастысы, малын бағып, жарын сүйіп өмір сүргісі келеді. Алайда, бүкіл маңдағы жалғыз қыз Тюльпанның оған қарамауы бұл арманының орындалуын екі талай етеді. Сюжет желісі осындай қарапайым болғанымен, қызықты образдар, ғажайып пейзаждар мен табиғи жаратылыстың көркемдігі фильмге жан беріп тұрған секілді.

«Тюльпанды» көріп болған соң, бұл картинаны тек осындай ауыл өмірін бір рет болса да көрген, құмды ауылдың атмосферасын сезінген адам ғана түсінетін шығар деген ой келді. Алайда, қазақтың малды шұрайлы жерлерін көрмеген ағылшын, француз және т.б. ұлттардың сонда да киноға лайықты бағасын беріп, оны мойындағаны мені таң қалдырып қана қоймай, фильмнің жалпы адамзатқа ортақ идеясын іздеуге итермеледі. Әрине, әлемнің түрлі мәдениетке құштар ұлттардың өзге елдің тыныс-тіршілігін білуге деген ұмтылысы, сондай-ақ кадрларда сирек кездесетін табиғат құбылыстары мен табиғи төлдеу процесінің көрсетілуі эстетикалық айызын қандырса да, бұл киноның одан бөлек жағымды энергетикасының барын, қарапайымдылығымен тартуын айтпай кетуге болмайды. Мысалы, Тюльпан Асаның құлағы үлкен дегенінен кейін, жігіт ұйықтар алдында құлағын жіппен байлап қоюы көрерменге езу ұялатып, өзіне баурай түседі. Ал балалардың риясыз ойыны: кішкентай баланың таяқты ат қылып шабуы, қыздың әкесіне ренжіп, үй сыртында өлең айтуы, ұл бала әкесінің арқасын тырысып уқалауы – бәрі де әр адамға тән, өзге тілге аударуды қажет етпейтін нәрселер. Кейіпкерлердің сөздері емес, эмоциялары басты назарда, бұл да фильмнің бір ерекшелігі.

Режиссуралық және операторлық жұмыстардың сауатты жасалғаны жайлы шетел кинотанушылары ауыз толтыра айтты. Оны көптеген рецензиялардан да біле аламыз. Ал актерлік құрамда, продюсер Гүлнәр Сәрсенованың айтуынша, бір-ақ кәсіби актер болғаны таң қалдырады. Фильмге Бетпақдаладғы Созақ ауданының тұрғындары да қатыстырылған екен.

Қорыта айтқанда, қазіргі замандағы қазақ ауылы, қазақ даласы, қазақ арманы жайлы түсірілген документалистика элементтері кездесетін бірден-бір кино – осы «Тюльпан». Фильмнен кейінгі әсер еркіндікке, туған жерге, жаныңның қалауымен әрекет етуге құштар қылады. Жүрегіңді тыңдай білу мүмкіндігі, ешкімнің ықпалынсыз ойлау батылдығы, әр нәрсені өз қалауыңмен таңдай білу еркіндігі - бүкіл адамзатты ортақтастыратын армандар осылар шығар, сірә.

Айжан Кәрібаева

kerbez_

Шетелде білім алу: Nagasaki University

0
0

Құрметті оқырман, өткен аптадан бастап "Екпін" журналы шетелдік оқу орындарында білім алу, мамандық таңдау тақырыбын көтере бастаған болатын. Бүгінгі материалда Жапонияның танымал Нагасаки университеті мен қазақстандық студенттердің бұл ЖОО түсу мәселесін қарастыратын боламыз.

Жанна Карчиганова блогосферада «Алты градус» деген никпен белгілі. Wordpress блог-тұғырында "Алты градус әлемді өзгертеді" атты блогта Жапонияның әсем табиғатын суреттеп, сондағы оқуы жайлы пайдалы мәліметтерімен қанықтырып жүрген де осы ару. Қазірде ол Нагасаки Университетінің магистратурасын бітіріп, ендігі зерттеуін әрі қарай докторантурада жалғастырмақшы. Жаннаның Жапониядағы оқуы және зерттеп жүрген пәні жайлы толығырақ сұхбатымыздан біле аласыздар.

— Жанна, зерттеу пәнің жайлы айтып өтсең?

— Жапонияда Нагасаки университеті «Экология» факультетінің магистратурасын бітірдім. Қазірде Токио қаласындағы Васэда университетіне докторантураға түстім. Бұл университет Жапония бойынша өте атақты университеттердің бірі. Рейтинг бойынша 10-дыққа кіреді. Бұл оқу орнында экологиялық экономика мамандығы бойынша оқимын. Осыған дейін зерттеп келген объектім — Қожа Ахмет Яссауи мавзолейінің әлеуметтік пайдалары еді. Бізде мұндай сала әлі дамымаған. Дамыған елдерде жай бір парк не тарихи объект болсын, оның өз пайдасы болады. Мысалы, паркке бардым, таза ауа жұтып келдім, ол маған керемет ұнады деген сияқты. Паркты қорғау үшін, салықтар төленеді. Салық төлемі әр түрлі деңгейде шешіледі. Экономикалық бағалау дейтініміз сол. Мысалы, Қожа Ахмет Яссауи мавзолейі қанша тұрады деп сұрасақ, ешкім айта алмайды. Ондай объектілер бағасыз болып саналады. Мысалы, мына стол қанша тұрады? 50 мың теңге тұрады десек, оны соншалықты бағалауға да тырысамыз. Бағасына қарай, қадірлейсің. Ал мавзолей сияқты объектілердің бағасы болмағаннан кейін, дұрыс күтімі де болмайды. Соның бәрі экономикаға тіреледі. Сонда менің зерттеуім экономика мен экология арасындағы сабақтастықты табу.

Ал нақты жобаға келетін болсақ — Түркістандағы Қожа Ахмет Яссауидің әлеуметтік пайдалары. Алматыда 130 адамнан сауалнама жүргіздім. Неге Түркістан мавзолейін алдым десеңіз, бір жапон мұғалімнің сабағы әсер еткен болатын. Ол экологиялық бағалауларды зерттейтін. Жапония бойынша ең танымал эксперттердің бірі болатын. Оның Нагасаки университетіне келуі өте үлкен мәртебе болды, өйткені біздің университет рейтингісі жоғарғы университеттерге негізі жатпайды. Сол кісінің лекциясынан кейін осы бағытқа ауыстым. Әлемдік мұрағаттарды бағалау сияқты зерттеулерді қарастырдық. Қарап отырсам, Қазақстанда әлемдік мұрағатқа кіретін тек үш объекті бар екен: Түркістан мавзолейі, Тамғалы тас және Қорғалжын қорығы. Соның ішінен ең танымалысы ғой деп Түркістан мавзолейін таңдадым.

— Нагасаки Университетіне түскенге дейін қай жерде оқыдың?

— Қазақстанда менің алғашқы мамандығым шығыстану болатын. Оның ішінде жапонтану. ҚазҰУ-да оқып жүрген кезімде Жапон ғылым министрлігінің грантын жеңіп алып, Жапонияда бір жыл оқып келген болатынмын. Кейін қайтып келген соң Т.Рысқұлов университетінде менеджмент бойынша магистратурада оқыдым. Содан кейін тағы да Жапонияға барып оқығым келді. Бірақ мамандық жайында көп ойланып, ақыр аяғы осы экология қызығушылығымды оятып, экологиялық менеджментке тоқталдым. Сөйтіп 2009 жылдың қазанында Нагасаки университетіне грантқа түскен болатынмын, алдымен жарты жыл «зерттеуші» болып, кейін мастерлік оқуға емтихан тапсырдым. Ол кезде жазбаша емтихан кезінде біраз қиналдым. Өйткені иероглифтерді компьютермен жазып үйреніп қалғанмын, қолмен жазбағанға 5-6 жылдан көп болған. Қолмен жазуға келгенде, қатты қиналғаным бар. Содан бір А4 парақты толтырып беру керек, мен болсам 10 иероглифке жетер-жетпестей ғана жазып бердім. Мына қыз жапонша біле ме, білмей ме деп ойланып қалған, бірақ сабақ беріп жүрген мұғалімдерім, ол тіл біледі, баяндама жасап жүр деген соң, қабылдады. Екі жыл оқып, осы ақпанда диссертациямды қорғап шықтым. Диплом беру дәл 23-ші наурызға түскен еді, оған қатыса алмадым, Қазақстанға кетіп қалдым.

— Жапонияға оқуға түсу процесі қалай жүрді?

— Жыл сайын маусымнан бастап елшілікте емтихан тапсыру болады. Шілденің басында құжат қабылдау тоқтап, олар тексеріледі. Дұрыс болғандарын алып, бұрыстарына «сіздікін алмадық» деп айтады. Содан кейін шілденің аяғына қарай ағылшын және жапон тілінен емтихан болады. Егер зерттеуші болуға тапсырсаң солай, дипломға, зерттеу тақырыбыңа қарайды. Кейіннен мақсатың, зерттеу не үшін керек, несімен өзекті деген сұрақтарға жауап беріп, қызықтыруың керек. Егер өзіңе керек профессорды алдын ала тауып алсаң, грантқа түсу оңайырақ өтеді. Алайда мен олай жасаған жоқпын, тапсырамын, тапсырмаймын деп көп ойланып жүрдім. 4-шілде күні құжат тапсыру уақыты аяқталады, ал мен 1-шілде тапсырамын деп шештім. Содан ал кеп, тез-тез қағаздарымды дайындап, оның ішінде медициналық уақытты көп алатын қағаздар, содан соң «research plan»-ымды тез жазып, Астанаға жібердім. Ол жақтан бір қыз күтіп алып, елшілікке апарып, бір сөзбен шаруасы көп болды. Ат-үсті жасалды.

Негізінен Қазақстанға орын аз беріледі. Басқа дамушы елдер Камбоджа, Индонезиядан студенттер өте көп келеді. Ал бізден ары кетсе 4-6 адам ғана. Мен түскен жылы 4 адамға ғана грант бөлінді. Оларға: қыркүйекте сендерді қабылдады, бара берсеңдер болады деді. Ал маған: сенің құжатыңды қосымша тізімге жібереміз, егер әлем бойынша бір студент бара алмай қалып, бос орын болса немесе министрліктен ақша бөлінсе, сені қосып жібереміз деді. Сөйтіп қаңтарға дейін күттім. Стипендия берілетін болды деген қуанышты хабар келді. Сөйтіп қуанып жүрсем, стипендия берілді, бірақ университетің белгісіз дейді. Себебі, тапсырғанда 3 оқу орнын белгілейсің, ал бұл оқу орындары мені алғысы келмеді. Өйткені олар жеке меншік, біреуінің жатақханасы болмады, біреуіне профилім келмеді, бір сөзбен айтқанда, алғылары келмеді. Содан келісім-шартта бір графа болған: «егер сіз таңдаған университеттер сізге сәйкес келмесе, министрліктің таңдаған оқу орнына баруға келісесіз бе?» деген, мен «иә» деп белгілегенмін. Содан олар маған бүкіл Жапония бойынша университет іздей бастады. Қайтадан күту басталды. Үмітім үзіле бастаған кезде, шілдеде бірақ жауап келді. Әлі есімде, 17 шілдеде жұмыста жүрген кезде, қоңырау шалып: "сіздің университетіңіз белгілі болды, Нагасакиге барасыз" - деп. Мен басында таңырқап қалдым, қалай Нагасаки, өзім Токио, Йокохама жаққа барғым келген, Нагасаки Жапонияның мүлдеv басқа жағы. Бірақ бәрібір келісіп, Нагасакиге ұшып кеттім.

мектеп оқушыларымен

сабақта

Нагасаки

— Екі жақтың оқу жүйесін салыстырсаң?

— Бізде де кредиттік жүйе деп жатыр ғой. Бірақ біздегі кредиттік жүйе әлі де ондай керемет емес. Біріншіден, оқытушылардың деңгейі бөлек. Жетіспеушілік деген әлі бар. Мысалы, бізде екі студентке бола сабақ ашып беру деген мүмкін емес. Ең құрығанда алты студент жиналу керек дейді.

Алайда, бізде тәртіп жақсырақ. Мысалы, кешігіп келсек, мұғалімнің артынан кіру үшін «кешіріңізші» деп сылтауыңды айтып тұрасың ғой. Ал ол жақта ондай емес, лекция оқылып жатыр ма, оқылып жатқан жоқ па, кіресің де отыра бересің. Кешіксең де, ешкім саған қарамайды. «Менің артымнан кіруші болма, кешікпе» деп айтпайды да. Ең алғаш барған кезде сондай жағдайларға таң қалғанмын. Студенттер кешігіп келіп, профессордың алдына отырады да, ұйықтай береді. Елу бала болса, соның оншақтысы ұйықтап отырады. Сонда жапондық студенттерге қарап: «не үшін келді екен?» деп ойлап қаласың.

Біздегі кітапхана жүйесі ұнамайды. Ол жақтың кітапханалары өте қолайлы, кітаптарды екі аптаға алып кете аласың, кітаптардың бәрі жетіп жатады.

Сосын магистранттарға лекция аз оқылады. Біздегідей лекцияда 100-200 адам отырмайды. Көп болса, 20 адам, екі адам, не бір адам да отыруы мүмкін. Бірақ сабақты бір адам болып алмауға тырысасың. Өйткені апта сайын лектормен бірге, бір студент те оқылатын тақырыпқа байланысты баяндама дайындап келу керек. Оған басқа студенттер сұрақ қояды, ол жауап бере алмаған тұстарына мұғалім жауап беріп, әрі қарай толықтырып әкетеді.

— Оқып жүргенде қайда тұрдың?

— Бакалаврда бір жыл оқыған кезде, сол университеттің шетелдік студенттерге арналған жатақханасында тұрдым. Бір бөлме жалғыз адамдық, тек асүйі ортақ. Нагасаки университетінде де дәл солай, тек балконы болмады. Неге менің балконым жоқ деп қайғырып жүрсем, басқа таныс қыздардың жатақханасында балкон түігілі, душ та жоқ, дәретханалары қабатта тұрады, жуыну үшін басқа ғимаратқа барады екен. Сонда таң қалдым. Әр университет әр түрлі жағдайлар жасайды. Нагасаки университетінде жарты жыл тұрдым, кейін магистратураға түскеннен кейін өзім пәтер іздестірдім. Жапондық бір досымды алып барып, 5-6 пәтердің ішінен таңдап алдық. Бірақ бір жаманы, Жапонияда пәтерді жалға беру үшін депозит алады. Жалға берушіге және үй иесіне тағы да қосымша 1-2 айдың ақшасын қоса бересің. Нагасакиде пәтер аса қымбат емес. 300-400 доллардан басталады. Мен шамамен 600 доллар тұратын пәтерде тұрдым. Бірақ +600 доллар бір айлық маклер қызметіне төледім. Кілттерін айырбастаған үшін тағы да +200 доллардай төлейсің. Сондай ерекшеліктері бар.

— Ол жақта «студент» статусына қандай жеңілдіктер бар?

— Жеңілдіктер тек кинотеатр сияқты жерлерге бар. Бірақ студенттерге басқа бір жеңілдік көрсетілмейді. Автобустарға жол жүру билетін аласың, 3 айға шамамаен 200 доллар. Бірақ әр қаланың жүйелері әр түрлі.

— Мықты профессорларың болды ма?

— Өзімнің таңдаған профессорым қызық кісі болды. Екіде келіңдер деп, өзі үште келеді асықпай. Өзін-өзі ұстауы жағынан жапондыққа келмейді. Бір жақсы жері - ағылшын тілі мықты. Сабақтарды, баяндамаларды жапонша жазып, диссертациямды ағылшынша қорғадым. Профессорым «19 ғ. Нагасакидің ескі суреттері» деген кітап шығарған еді.

— Күнделікті оқу күнің қалай өтеді?

— Өзіңнің таңдаған сабақтарыңа байланысты. Мысалы, магистратурада Қазақстанда 64 кредит жинау керек. Ал Жапония бойынша 30. Оның ішінде 6-уы диссертацияға кетеді. Солай сабақтардан 24 кредит жинасаң, жеткілікті. Ішінде 3 сабақ міндетті, қалғанын профессормен ақылдаса отырып таңдайсың. Қызық-қызық сабақтар, мысалы, «Тайваньдағы тіл саясаты» деген сияқты нәрселерді оқытатын. Ең алғашында, мұның экологияға не қатысы бар деп таң қалғанмын. Бірақ содан кейін оған да үйреніп кеттік. Мысалы, менімен бірге бітірген бір қыздың тақырыбы мынадай болды: «Жапония мен Қытайдың бастауыш мектептеріндегі ағылшын тілін оқытатын мұғалімдердің психологиясы». Сабақтар 8.30-17.00-ке дейін болады. 80 минуттан. 12.00-ден 12.50-ге дейін үзіліс. Бір қытай қыз екеуіміз 10 кредит алып, қиналғанымыз бар. Былай қарасаң, біздің студенттер одан көп оқиды, күн сайын 3 парға барып жатады.

— Шетелде алған тәжірибең саған қандай өмірлік сабақ берді?

— Қойған мақсатыңнан бас тартпау керек. Егер бір нәрсені армандасаң, оның орындалуына саған бүкіл ғаламшар көмектеседі дейді ғой. Менде кезінде бір ой пайда болған: «Жапонияда оқысам екен» деген, кейін әйтеуір бір нәрседен бір нәрсе шығып, ойым жүзеге асты. Бірақ ол кезде «былай істе» деп ақыл айтқан адам болмады. Сондықтан ең басты түйген сабағым — қойған мақсатыңнан, арманыңнан ешқашан бас тартпауың керек.

Жанна мен құрбысы Фукуокада

— Жапонияда өмір сүру қымбат па?

— Жалпы қымбат. Киім жағы бізбен бірдей. Бірақ тамақ қымбат. Мысалы, ол жақта біздікіндей килограмдап емес, алманы бір-бірден аласың, 1 алма 200 тг-дей тұрады. Нагасаки жалпы Жапония бойынша арзан қала. Берілетін стипендияны (шамамен 2000 доллардай) жеткізуге тырысасың.

— Докторантураны бітірген соң, қандай жоспарың бар?

— 3 жыл докторантураны оқып болған соң, әрине Қазақстанға қайтып келемін. Өйткені шыны керек, маған Жапонияда жұмыс істеген қызық емес. Оқығанда уақытың көбірек болады, достарыңмен қыдырып, қала аралап жүре аласың. Ал жұмыс істесең, ешқайда шыға алмай байланып отырасың. Оның үстіне туғандарым, достарымның бәрі осында. Үйден, елден алыс болғандығы қатты батады.

Әңгімелескен: Айжан Кәрібаева

Республикалық музыка аспаптар мұражайына фото шолу

0
0

Ықылас Дүкенұлы атындағы Республикалық музыка аспаптар мұражайы

Мекен-жайы:  Зенков көшесі, 24 (28 панфиловшылар саябағында орналасқан)
Мұражайдың жұмыс уақыты:
Сейсенбі – Жексенбі: 09.00 - 18.00
Дүйсенбі: демалыс

Тел: +7 (727) 291 6917

Билет құны:
Оқушыларға - 70 тг
студенттерге - 70 тг
ересектерге - 200 тг
Ұлы Отан соғыс ардагерлеріне және зейнеткерлерге тегін
Экскурсия: 600 тг
Экскурсия: қазақша, орысша, ағылшынша

Мұражай 1908 жылы бастапқыда әскери үй есебінде салынған. Кезінде бұл мұражай ғимаратын Түркістан генерал-губернаторлығының мерекелік шараларды өткізетін үйі ретінде қолданған. Ал 1981 жылы 24 сәуірде Қазақстанның музыкалық саз аспаптар мұражайы ашылады. Кейін 1990 жылы 11 наурызда мұражай XIX-XX ғасырдағы қазақтың атақты күйші қобызшысы, композитор, қылқобызда ойнаудың асқан дүлдүл шебері Ықылас Дүкенұлы атына өзгертіледі.

"Дәулеткерейдің үйіндегі думан". Чередеев.


Мұражайда 1000нан астам  мәдени құндылықтар сақтаулы. Солардың 50-ден астам түрлері музыкалық аспаптар. Бұл коллекциядағы атақы композиторлардың, күйші-әнші шеберлердің саз аспаптары қаншама... Тіпті ХVІІ ғасырдың көне музыкалық саз аспаптары әлі күнге дейін сақтаулы.

Мұражайдан ұлы Абайдың, Жамбылдың, Махамбеттің, Динаның және т.б атақты әнші-күйші композиторлардың домбыраларын көруге болады. Домбыра, қобыз, кепшік, сылдырмақ, жетіген, адырна, сазген, тоқылдақ секілді аспаптардың бірнеше түрін кездестіруге болады. Қазақ елінің аспаптарынан басқа орыстардың, дүнгендердің, ұйғырлардың  және т.б ұлт өкілдерінің бірнеше саз аспаптарын байқауға болады. Мұнда музыкалық аспаптардан бөлек, атақты ғалымдардың, жазушылардың саз аспаптар туралы жазған көптеген нақыл сөздері, зерттеулері, кітаптары бар. Олардың ішінен Шоқан Уәлихановтың, Потаниннің, Паласстың кітаптарын көруге болады.

Ал мұражайдың ерекше  құрылысы туралы айтатын болсақ,  мұражай тұтастай ағаштан жасалған,  ішкі бөлмелеріндегі қазақтың ою өрнектері мұражайға келушілерді тәнті қылады.

__________________________________________________________________________

Республикалық кітап мұражайына фото шолу

Актер болу оңай ма? Кейіпкер: Жанар Мақашева

0
0

Жанар Мақашева
27 жаста
Ғ.Мүсірепов атындағы Қазақ Мемлекеттік
Академиялық балалар мен жасөспірімдер театырның актрисасы
Театрда 8 жыл
10 спектакльде ойнаған
Ең сүйікті рөлі: Карменсита

Үлкен сахна, ду қол шапалақ, құшақ-құшақ гүлдер... Актер өмірі шын мәнісінде осындай ма? «Екпін» журналы осыны тексеріп көрмек. Өнерге апаратын жолдың қиындықтары, театр сахнасының қыр-сыры жайында Ғ. Мүсірепов атындағы Қазақ Мемлекеттік Академиялық балалар мен жасөспірімдер театрының актрисасы Жанар Мақашева әңгімелейді.

Неден бастау қажет

Актер мамандығы бойынша жоғарғы білім алу үшін Темірбек Жүргенов атындағы Қазақ Ұлттық өнер академиясының «Актерлік өнер» мамандығын аяқтау қажет. Оқу бағдарламасы қиын. Кейбір кездері таң атқаннан түн батқанша академияда жүруің мүмкін. Себебі актерлік өнер мамандығы бойынша оқытылатын негізгі пәндер көп, оған қосымша дене шынықтыру сынды пәндерді қосқанда басқа ЖОО-на қарағанда сабақ сағаты көбейіп кетеді. Сонымен қатар, студенттердің түнгі 10-12-лерге дейін қалып, дайындалатыны бар. Өйткені актерлік шеберліктен берілетін тапсырманы үйде жеке орындау мүмкін емес. Ол үшін оған бағыт көрсетіп тұратын ұстаз, топ болып жұмыс істейтін жұмыстарға студенттер керек. Оның барлығы студенттің өзі үшін, яғни үй жұмысын орындауы есебінде.

Мен Қарағанды облысының Балқаш қаласында туып-өстім. Негізі актриса боламын деп армандаған емеспін. Шынымды айтсам, әртістікке оқытады деп ойламаппын. Ол туа біткен қасиет деп ойлайтынмын. Ал Алматыға өнер академиясына «Хореография» мамандығына түсемін деп келген болатынмын. Мұнда келгенде қабылдау комиссиясында отырған кісі: «Базалық білім болмағандықтан, училище бітірмегендіктен, сізді ала алмаймыз. Алайда бізде «Театр өнері» факультеті бар. Соған түссеңіз болады, онда да би бар. Егер сонда бір курс оқысаңыз, екінші курстан бастап қабылдаймыз» деді. Содан 2001-ші жылы осы «Театр өнері» факультетіне оқуға түстім. Онда оқуға түскеннен кейін хореографияға ауысу қажет пе, жоқ па деп ойланып қалдым. Уақыт өте келе хореографияға ауыспай, осы «Театр өнері» факультетінде қаламын деп бел будым. Бұған қазір өте қуаныштымын. Мүмкін бұл тағдырдың жазғаны болар.

Алғашқы рөл

Актерлік мамандықта ең бастысы — сұраныс. Себебі сұраныс актер болашағының жарқын болуына бастама десе де болады. Мен Тілектес Мейрамовтың курсын бітіргенмін. Екінші курстан бастап осы театрға ендім. Ең алғашқы рөлім екінші курста оқып жүрген кезімде Игорь Вовнянконың «Обвиняется в убийстве» деген қойылымда ойнағанмын. Одан кейін Нұрқанат Жақыпбаевтың «Қос жүрек» деген қойылымында басты рөлде ойнадым. Басында қобалжып, өте қиын болған. Алайда бұл қойылымдарда ойнау маған өте үлкен сабақ болды. Бүгінде Талғат Теменовтың «Мулен Ружға шақыру», Жаннат Хаджиевтің «Күшік күйеу», «Цилиндр» сынды спектакльдерінде ойнаймын. Ал биылдан бастап «Карменсита» қойылымындағы басты рөл берілді.

Мен үшін ең қиын рөл «Мулен Ружға шақыру» спектакліндегі Айшаның рөлі. Осы рөлді сомдау маған қиынға түскен болатын. Ал жаныма ең жақыны - қазіргі ойнап жүрген Карменсита.

Басты рөл

Қойылымда басты рөлге таңдалу үшін асқан шеберлік және үлкен еңбек қажет. Басты рөлде ойнайтын актерлерді режиссер таңдайды. Бір қойылымда басты рөлде ойнау үшін бір емес, он актриса таңдалады. Солардың рөлге енуі, актерлік шеберлігіне қарай сұрыпталып, ең соңында режиссер ең лайықты деп шешкен актрисаны таңдайды. Алайда басты рөлде ойнайтын актриса екінші пландағы рөлдерде ойнамайды деген сөз емес. Мысалы, «Карменситаның» басты рөлінде ойнасам да, өзге қойылымдарда массовкада жүремін. Біз жасөспірімдер мен балалар театры болғандықтан, таңертең ит пен мысықты ойнасақ, кешке Карменсита мен Қыз Жібекті ойнап жүреміз.

Шындығында

Шындығына келетін болсақ, өнер академиясының «Актерлік өнер» мамандығын бітіргендердің барлығы танымал актер болып кетпейді. Олар өз мамандықтары бойынша театрда жұмыс істеп, егер Астана, Алматы қалаларында болса, киноға түседі. Ең кемінде, жарнамалық роликтерге түсіп, жүргізуші, аниматор болуы мүмкін. Кейбіреулері педагогикалық еңбекпен айналысамын деп магистратура және доктарантура Ph.D-ді бітіріп жатады.

Қарап тұрсаңыз, елімізде театрлар көп. Неге соларға бармайды деген орынды сұрақ туындайды. Алайда, облыстық театрларда үймен, жатақханамен қамтамасыз ету жағы нашар. Еңбек ақысы қаладағы театрларға қарағанда екі есе төмен. Сонымен қатар, облыстық театрларда қаладағыдай радиоға дауыс жазып, телевизияда жұмыс істеп, қаржы табатын қосымша тірлік көзі жоқ. Актер үшін жалғыз жалақыға қарап отырып, жалғыз мекемеде жұмыс істеу өте қиын. Сондықтан жас актерлердің көбі Алматы, Астана қалаларында қалғылары келеді.

Негізі мен «Қазақфильмнің» киноларында түскенмін. Соның ішінде Бақтияр Сейітқазиевтың «Письма из далека» деген кинода басты рөлде ойнадым. Ең соңғы түскен кином жақында шығатын «Аңшы бала» деген фильм. Осы уақытқа дейін тележүргізуші болып көрген жоқпын. Бірақ Алматы, Астана қалаларының әкімшілігі өткізіп тұратын концерттер, үлкен бағдарламаларды жүргіземін.

Театрды ештеңеге де айырбастай алмаймын. Телевизиядан гөрі менің жаныма өзімнің театрым, өзімнің әріптестерім жақын. Алайда екі жолды да қатар алып жүруге болады деп есептеймін. Өйткені екеуі де өнер. Егер телевизияға жүргізуші ретінде шақырса, қуана-қуана баратын едім. Бірақ театрды тастамаймын.

Жалақы

Алматы театрындағы актердың орташа жалақысы 90 мың. Егер атағы болса, одан жоғары. Бұрындары білмеймін, бірақ бүгінгі күні актрисаның жалақысына өмір сүруге болады.

Көрермен

Актер көрерменді тек ұстап қана отырмай, оны өзіңе баурап алуы қажет. Көрермен сахнада болып жатқан іс-әрекеттерді түсініп, соған еніп, сенімен бірге күліп, сенімен бірге жылап отырса, сол сәтте актерге одан асқан бақыт жоқ. Өзім публиканы бөлмеймін. Өйткені адамдар қойылымды көру үшін келетіндіктен, қандай көрермен болсын, біз оның алдында ойнауымыз керек.

Мен үшін ең қиыны - өз әріптестеріңнің алдында ойнау. Себебі көрермен алдына шығудан бұрын, спектакльді әріптестерміз, директор, студенттер, сыншылар, басқа театр актерлері мен директорларының алдында жабық көрсетілім қойылады. Ол қойылымнан кейін бәріміз бірге отырып, оны талқылаймыз. Қандай жетістіктер, қандай кемшіліктер болды, актерлер ашыла білді ме, соның барлығын көрсетілім соңынан әріптестеріміз қатты сынға алады.

Жұмыспен қамтамасыз ету

Жылына өнер академиясын 50-ден астам дайын актер бітіріп шығады. Алайда олардың барлығы еліміздегі театрлардың штаты толық болғандықтан, жұмыспен қамтамасыз етілмейді. Былтыр Ғ.Мүсірепов театры - 7, М.Әуезов театры - 2-3 бітіруші түлекті алған. Ал өнер академиясын бітіріп шыққан ұйғыр топтарын Ұйғыр театры, корей тілінде бітіргендерді Корей театры, орыс тілінде бітіріп шыққандарды қаламыздағы орыс театрлары толық өздеріне алып, жұмыспен қамтамасыз етеді.

Жеке пікірім, біздің теарлар Мәскеудегідей болса деймін. Өйткені ондағы актер тек бір театрда ғана ойнамайды. Өзге театрлармен де қарым-қатынаста болады. Сонда көрермен қойылымға емес, актер үшін театрға баратын болар еді...

Сонымен қатар, біз тек өзіміздің әріптестерімізге үйреніп қалғанбыз, егер өзге театрлармен қарым-қатынаста болып, солармен бірге ойнайтын болсақ, солармен пікір алмассақ, шығармашылық бағытта да біраз тәжірибеміз көбейер еді деп ойлаймын.

Қиындықтар

Актерлік өнердің жолы үлкен ізденіс пен тынымсыз еңбекті қажет ететін соқпалы-соқтықпалы жол. Жалпы өнерге барамын, актер мамандығына түскім келеді деген жастарға, өнер жолы өте қиын жол деп айтқым келеді. Оның қиындығы қайда дейсіз ғой? Нақты қай жағы қиын екендігін айта алмаймын. Оның барлық жағы қиын. Көптеген жастар актер боламын деп армандап түседі де, кейін армандарынан айнып кетіп жатады. Мысалы, мен бірінші курста оқуға түскенімде, қайда келгенімді түсінбей жүрдім. Академияның ішінде біреуі мысық, біреуі күшік болып жүрсе, екіншісі қуыршақты әлдилеп, билеп жүр. Қай ортаға түстім деп зәрем ұшты. Ең бірінші рөліміз - жануарлардың рөлі. Адамдарды қашан ойнаймыз, біз театрда, кинода иттерді ойнамаймыз ғой деп жыным келетін. Сөйтсек, жәндіктерден, жан-жануарлардан бастап, адамдарға біртіндеп көше бастайды екенбіз. Оның дұрыстығын тек екінші курста ғана ұқтық.

Егер бел буып әртіс боламын десеңіз, ештеңеге қарамай, күндіз-түні тынбай жұмыс істеу қажет. Сонда ғана үлкен жетістіктерге жете аласыз.

Материалды дайындаған:

Айнұр Ракишева

Актер боламын дегендерге пайдалы ақпарат:

5В040700 — Актерлік өнер мамандығы

1. Музыкалық театр артисі (қаз.топ.)

2. Драма театры мен кино артисі

3. Эстрада артисі

Қабылдау шарттары:

Актерлік өнер мамандығына түсушілердің жас мөлшер: қыздар (21 жасқа дейін), жігіттер (23 жасқа дейін). Актер мамандығына түсер кезде талапкердің дауысы, іс-қозғалысы (пластикасы), актерлік қабілеті, қара сөз (мысал, сықақ) оқуы мен би билеп, ән айтуына ерекше көңіл бөлінеді.

Грант:

— Қазақ топтарына 12 грант

— Эстрада артисі (биылдан бастап) 12 грант

«Актерлік өнер» мамандығына түсу үшін қажетті балл

Т.Жүргенов атындағы өнер академиясына «Актерлік өнер» мамандығы бойынша оқуға түсу үшін Ұлттық бірыңғай тестілеуден ең кем дегенде 70 балл жинау қажет, соның ішінде қазақ тіл мен қазақстан тарихы пәндерінен кем дегенде 10 балл.
Оқуға құжаттар тапсырғаннан кейін «Сахна тілі» мен «Актерлік шеберлік пен әннен» екі шығармашылық емтихан болады. Ол емтиханның әрқайсысынан ең жоғарғы балл 25.

Оқу ақысы:
Биылғы жылы 420 000 теңге.
Қабылдау емтихандарының мерзімі:
Іріктеу консультациялары: 19.06 — 06.07
Құжаттарды қабылдау: 19.06 — 06.07
Шығармашылық емтихандар: 07.07 −14.07

Аптаның қызықты материалдары #17

0
0

Интернеттегі демалысыңыз қызықты өтсін деген ниетпен әдеттегідей осы аптаның қызықты мәдени материалдарын ұсынып отырмыз.

Бақытгүл БАБАШ: Бұл дүниеде бір ғана жан бар…

– «Өңкей мұңды өлеңіме тоғытып…» Өлеңдеріңіз мұң мен сап-сары сағынышқа толы. Тағдырсыз өлең болмайды дейді. Әлде өміріңіз мұңлы ма?

– Өмірімнің әр күні мұңлы десем, күпірлік болар. Мұңлы сәттерім де аз емес бірақ. Достарым жиі айтады: сенде бәрі де бар, өмірді өлеңде неге қоюлатасың? – деп. Осының жауабын білген күні айтамын деймін. Себебі, себебін өзім де білмеймін.

Білетінім – өмірдегі Бақытгүл өлеңдегі кейіпкерден әлдеқайда бақытты. Өмірде – халімді қас-қабағымнан-ақ байқайтын, мені қазан-ошақтың басынан аспайтын әйел деп емес, елінің қызы деп бағалайтын аяулы жарым, дүниедегі теңдессіз бақыт – ана бақытын сезіндірген қос құлыным, менімен бірге қуанып, менімен бірге мұңаятын бауырларым, анам, достарым бар (жалғасы).

Саңыраулар театрына сараңдық танытпасақ етті

Жақында «Саңыраулар театры алғашқы премьерасын өткізеді!» дегенді естіген кезде бұл қандай театр және оның премьерасы қалай өтеді екен деп іздеп барып, есту қабілеті төмен жастардың өнерін тамашалаған едік. «Керемет! Тамаша!» деп қол соққанбыз тәнті болып. Бір өкініштісі, сол өнерпаздар гастрольге шыға алмай жүр. Себебі ақша жоқ.

Саңыраулар театрының алғашқы премьерасы Ганс Христиан Андер­сеннің «Түймеқыз» («Дюймовочка») атты ерте­гісі болды. Шыны керек, театр жаста­ры­ның есту қабілеті төмен болса да, олардың актерлік шеберлік­тері кез келген адамды бейжай қал­дыр­майды. Жас өнерпаздар­дың сахна­да өзін-өзі ұстауы, барлық іс-қи­мылды нақышына салып орындауы, өнерге деген құлшынысы, эмо­циясы –  бәрі сөзсіз-ақ шебер берілген. Ал, ең бастысы, көрермен қауым – есту қабілеті төмен жандардың қуаны­шында шек болмады (жалғасы).

КҮЙШІ ДИНА САХНАҒА ШЫҚТЫ

«Күй – Құдайдың сыбыры». Адам неге күй шығарады? Күй қалай келеді? Осы бір тылсымды Қ.Қуанышбаев атындағы қазақ мемлекеттік академиялық драма театрының жаңа қойылымы түсіндірмек болыпты. Сахнада Қазақстанның халық жазушысы, ақын  Фариза Оңғарсынованың «Даланың күйші Динасы» атты драмасының шымылдығы көтерілді.

«Жетіскеннен пьеса жазып жүр дейсің бе» деп кейитін еді бір режиссер. Сол айтпақшы, Фариза ақынға пьеса жаздыртқан бір жайт бар. «Былтыр ғана Фариза Оңғарсынованың «Даланың күйші Динасы» атты драмасы ның 150 жылдығы өтті. Қисынға салсаң, дүрілдетіп тойлануы керек еді, бірақ cелт еткен адам болмады (жалғасы).

Опера әншілері базарда ән салды

Қазақ опера тарихында тұңғыш рет театр хор әншілері мен әртістері сахнада емес, халық көп шоғырланған орталық базарда өнер көрсетті. Абай атындағы Қазақ мемлекеттік академиялық опера және балет театрының әртістері мен хор әншілері Алматының Орталық базарында«Опералық флэш-моб» шарасын өткізді.

Орталық базардағы саудагерлердің орнын алмастырған театр әртістері жанды дауыста әлемге әйгілі опералардың партияларын орындады. Базарға сауда жасауға келген жас-кәрі әуелгі баста елге танымал әншілерді аса тани қойған жоқ. Табан асты ән шырқалған кезде базарда жүрген жандар бастарын көтеріп, ән шырқалып жатқан жаққа қарай ағылды (жалғасы).

ТАҒЫ БІР ФИЛЬМ ҚАЗАҚША СӨЙЛЕЙДІ, БІРАҚ...

Әттең, бізде заң орындалмайды ғой. Заң орындалса, жылдың басынан бастап кинотеатрдағы барлық фильмдерді қазақша тамашалайтын едік. Бірақ ондай бақыт қайда, былтырғы «Көліктер-2» және биылғы «Қара киімділер-3»-тен кейін тағы бір голливудтық туынды қазақша сөйлейтін болды деп шәпкімізді аспанға атып жатырмыз. Ғаламтор мен кинотеатрларда «Батыл жүрек» (Brave) анимациялық туындысының қазақша трейлері көрсетіле бастады.

Бәрі жақсы ғой. Тек былтыр «Көліктердің» көрсетілімінен кейін «Меломан» үлкен жиын жасап, компания өкілі Вадим Голенко: «Мемлекеттік тілге көзқарасымыз дұрыс. Бірақ аударма мен дубляж өзін өзі ақтаған жоқ. Көрсетілімнен кейін шотқа салсақ, табыстың 80 пайызы орысша көрсетілімнен түскен екен, қазақшасы касса жинай алмады» деп састырды (жалғасы).

«Азаматтық журналистика арқылы талай келеңсіздіктің бетін ашуға болады»

0
0

«Бұқаралық ақпарат құралдарының еркіндігі мен сөз бостандығы демократияның басты нышандарының бірі» деп есептейтін елдер ақпаратты - «демократияның негізгі валютасы» санайды. Американдық заңгер Ральф Нейдердің бұл қағидасына батыс елдері еш уақытта күмән келтірген де емес. Кезінде атақты Наполеонның өзі: «төрт жүз мылтықтан емес, төрт газеттен қорқамын» депті. Біздің отандық БАҚ осындай пәрменділікке қашан ие болады?

«БАҚ туралы заңға өзгертулер мен толықтырулар енгізу керек» деп қалаған уақытта мәселе көтере беретін кез келген шенеунікке қазақстандық журналистика қашан тосқауыл қоя алады? Шенеуніктердің аузынан «журналистер мемлекеттік құрылымдардың халық алдындағы міндетті жұмысын көрсетуден гөрі, сол құрылым басшысының жеке өмірін көп қазбалайды» деген сындар көп айтылады. Ал, өз ісінің ашықтығы мен шынайы адал қызметін көрсетуге сол шенеунік қаншалықты ниетті? Әр сөзіне сауысқандай сақтықпен қарайтын мемлекеттік мекеме басшыларының сөз бостандығына «демократияның негізгі валютасы» есебінде қарайтын кезеңі қашан келеді? «Мінбер.кз» ұлттық интернет газетінің бас редакторы Есенгүл Кәпқызының бұл мәселеге қатысты айтар уәжі мен ұстанымы айырықша екен.

- Есенгүл, қазіргі қолданыстағы «БАҚ туралы» заңның пәрменділігі қаншалықты? Оған уақыт ұзатпай өзгерістер мен толықтырулар енгізіп тұруды құп көресіз бе? Соңғы кездері журналист этикасы көп сөз болуда?

- Мен біраз еңбектерді қарап шықтым. Журналистің этикасына байланысты әлемдік журналистиканың өзіндік төрт түрлі басшылыққа алатын мәселелері бар екен. Онда адамның жеке басына тиіспеу, шындықты айту, біреуді қорқытып, үркітпеу, өзінің құқығын асыра пайдаланбау деген мәселелер. Бұл енді кез келген журналистің қаперінде жүретін мәселе деп ойлаймын. Бұл ұстаным біздің заңда да бар. Оның сыртында біздің журналистердің жұмысын реттейтін көптеген заңдар бар, «БАҚ туралы» заңымыз бар, ең бірінші кезекте тұратын ҚР Конституциясы бар, тағы сол сияқты «Тілдер туралы» заңымыз бар.

Оның сыртында Қылмыстық кодекс, Азаматтық кодекс тағы бар. Осы кодекстердің кейбір тұстарында журналист жұмысына қатысты нақты әңгімелер айтылады. Мысалы, Қылмыстық кодексте жалған жала жабу фактісі заңмен дәлелденетін болса, журналистке қылмыстық немесе азаматтық кодекс негізінде жаза тағайындалады. Оған енді этика мәселесіне қатысты тыйымдар көбейсе, білмеймін. Онсыз да журналистің іс шараларын, олардың аяқ алысын аңдып отыратын тыйымдар өте көп. Сондықтан да, журналистердің заңдарына жиі-жиі өзгертулер енгізіп, аздаған еркіндігін шектесе, онда журналист деп атаудың керегі жоқ шығар.

- Сіз болашақ журналистерге этика мәселесінен дәріс оқисыз. Ендеше, айтыңызшы, бұл мәселеде журналист қалай болуы керек?

- Жалпы, журналистік этика дегеніміз не? Ол ҚР Заңдарын сақтау, шектен аспау, халықаралық нормаларды білу, бағалау. Тұлғаның жеке басының құпиясына тиіспеу, біреуді қорламау. Бізде оның сыртында Президенттің жеке басына тиіспеу, оны жария қорламау, депутаттың ар-намысына нұқсан келтірмеу, үкімет адамының ар-намысына тимеу. Айта берсек, мұндай тізім кете береді. Осы тізімнің арқасында біздегі журналистердің еркін аттауына мүмкіндік болмай қалды. Бізде бір қызығы, анау болмайды, мынау болмайды деген тыйымдар бар да, ҚР заң, заңнамалық актілерінде: «мынадай жағдайда мына адамның ар-намысы қорланады» деген бап жоқ. Соған байланысты ар-намысын әркім өзі белгілейді. Оның сыртындағы моральдық шығынды да әркім қалауымен қоя береді. Бір кездерде «Жас алаш» газетінің басында мұндай келеңсіздіктер өте көп болды. Әрбір шенеунік әр журналисті сотқа сүйреп, әбден әуреге салған. Ондай жағдай ара-кідік болса да, қазір де бар.

- Сіз шетелдік мамандардың да журналистикаға қатысты дәрістеріне көп қатысасыз. Ол дәрістерден не үйрендіңіз, қандай озық тәжірбиелерінен мысалға келтірер едіңіз?

- Әлемдік тәжірбиеде бүкіл журналистер биліктен жоғары тұрады. Америкадағы, Германиядағы журналистердің жұмыс істеу тәсілі мүлдем бөлек. Олар бір ақпаратты біз сияқты бүкіл БАҚта бір сипатта беріп шықпайды. Бізде оқиғаның арасында жүру жоқ. Көп ақпаратты интернеттен ала саламыз. Пресс-конференцияларды көп жағалаймыз. Американдық бір профессордың: «Журналистке пресс-конференцияға барудың керегі жоқ. Пресс-конференция біреудің ішкі есебі. Сендер ақпаратты одан да халықтың арасынан іздеңдер. Ақпарат негізінен асүйде айтылады. Журналистің міндеті сол ақпаратты ана асүйден алып шығу» - дегені бар еді. Германиялық мамандар дәріс алған кезде біздің: «сіздерде тәуелсіз басылымдар бар ма?» дегенімізге күлді. Себебі оларға бұл сауалымыз сондай күлкілі естілсе керек. Өйткені неміс басылымдарының бәрі тәуелсіз. Билікке тәуелділік оларда жоқ.

- Біздің журналистика бұл биікке қашан жетеді?

- Ол үшін азаматтық журналистиканы дамыту керек. Азаматтық журналистика батыста қалыптасқан термин болып енді. Біз де құдайға шүкір, қазір соған келе жатырмыз. Қанша жерден тыйым бақылалар көп болса да, интернет даму үстінде. Сол интернет арқылы азаматтардың белсенділігін арттыру, блогтар ашу бүгін қолға алынатын мәселе. Оған журналист болу шарт емес. Өз қоғамындағы мәселеге қатысты әркім ойларын ашық беріп отырса, азаматтық журналистика дамиды. Ал, бүгінгідей тыйымы көп жүйеде халыққа анық ақпаратты жеткізу үшін азаматтық журналистиканың дамығаны ауадай қажет. Интернетте азаматтық журналистиканы дамыту, сол арқылы қоғамға үн қосу әр азаматтың міндеті. Батыс елдерінде осы азаматтық журналистика дамуының арқасында талай былықтың беті ашылғаны белгілі.

- Әңгімеңізге рақмет.

Сұхбаттасқан Шолпан Қараева


«Екпін» журналының ұжымы еліміздің барша БАҚ өкілдерін төл мерекелерімен құттықтайды. Шабытыңыз сарқылмасын, жазарыңыз таусылмасын! Қаламдарыңыз мұқалмасын, әріптестер!

Шетелде білім алу: University of Cádiz

0
0

Бүгінгі тұрақты айдарымыз Испанияның оңтүстігінде орналасқан ЖОО арналады. Кейіпкеріміз Баян Берекетқызы халықаралық қатынастар мамандығын игеріп жүрген белсенді жастардың бірі. «Көкіл» музыкалық мектебінде оқып, домбыра аспабын жетік меңгерген ару. Баянның Испания еліндегі оқуы мен тұрмысы жайында төмендегі сұхбаттан таныс болайық.


- Баян, сәлем!  Испанияда қай жерде, қандай мамандық бойынша оқыдың?

- Сәлем, Кадис Университетінде бір семестр оқып шықтым. Бұл Испания елінің оңтүстігінде орналасқан жоғарғы оқу орны. Таңдау бойынша үш элективті курс таңдадым. Атап айтсам: қоғамдық әкімшілік үшін ағылшын тілі, халықаралық қатынастар, халықаралық жария құқығы.

- Ол жерге қалай түстің? Қандай құжаттар мен анықтамалар керек болды?

- Негізгі білімімді Әл Фараби атындағы Қазақ Ұлттық Университетінде, халықаралық қатынастар факультетінде алып жатырмын. Биыл екінші жыл магистратурадамын. Университетіміздің магистранттарға арнаған «академиялық мобильділік» бағдарламасы бар. Ол арқылы магистранттар қалауы бойынша шет мемлекетін таңдап, бір семестр көлемінде тәжірибе жинап, дәріс алады. Бұл бағдарламаға тек грант иегерлері қатыса алады. Құжаттарға келетін болсақ, ең бірінші қабылдайтын университет пен оқитын университеттің арасында келісім-шарт болуы тиіс. Сіз осы оқу орнына өтініш формасын, үлгеріміңізді, пәндер тізімінен қалаған курстарыңызды таңдап жібересіз. Белгілі бір уақыттан кейін қабылдаушы оқу орны өз жауабын беру керек.

- Дәл сол университетті таңдауыңа не себеп болды?

- Шыны керек, кездейсоқ таңдалған университет. Біз академиялық мобильділік бағдараламасына кеш қатыстық. Сондықтан, тек Кадис университетінің құжаттар тапсыру мерзіміне ғана үлгердік. Басқа университеттерге тым кеш болды. Себебі жаңа оқу жылына іріктеу бір немесе жарты жыл бұрын жасалынады. Біз екі айдың ішінде барлығын жасап шықтық.

- Ол жақтың оқу процесі несімен ерекшеленеді?

- Университеттің оқу процесіне бірден еніп кеттік. Себебі жалпы алғанда, өте үлкен өзгешелік жоқ. Алайда, кейбір ерекшеліктерді айтып кетуге болады. Кредиттер саны біздің дисциплиналардың кредиттер санынан көбірек болып саналады. Мысалы, өз оқу орнымыздағы халықаралық жария құқығының кредиттер саны 3-4 болса, мына жақта ол дисциплина бойынша кредит саны - 12. Негізінен тек дәріс тыңдаймыз. Берілген тапсырмаларды тек электронды түрде жіберіп отырамыз. Жаңа технологиялық әдістер кеңінен қолданылады. Әр лекция міндетті түрде power point түрінде көрсетіледі. Лекцияда тек мұғалім ғана емес, сондай-ақ студенттер де өз ойларын білдіріп, пікір-таласқа түсе алады.

- Мұғалімдердің студенттермен қарым-қатынасы қандай?

- Маған ең ұнайтыны – мұғалімдер мен студенттер арасындағы қарым-қатынасы. Өте қарапайым. Біздің елде ол екі субьектінің арасында үлкен дистанция орнатылған. Бұл жақта мұғалімді атымен атауға рұқсат берілген, Сара, Питер десең, еш ренжімейді. Мысалы, бір мұғаліміміз өз бетінше орыс тілін игеріп жүр. Оған біз бағыт беріп, тереңірек меңгеруге көмектесіп жатырмыз. Есесіне ол бізге испан тілін үйретіп жатыр. Мұғалімдер әрдайым көмектесуге, жағдайыңа кіріп түсінуге дайын.

- Испанияда өмір сүру қымбат па?

- Еуропа болғандықтан, әрине, өмір сүру әлдеқайда қымбаттау. Әсіресе, қиналғанымыз - көлік мәселесі. Автобуспен бір бағытқа дейін жүру 1 еуро (200 теңге) тұрады. Таксиді айтпай-ақ қойса да болады. Нан да шамамен сондай баға. Бірақ кейбір азық түлік тағамдары арзандау. Дәлірек айтсақ, сүт тағамдары, жемістер, сусындар біршама арзандау келеді.  Испания Еуропадағы ауа райы жағынан ең жылы мемлекет. Халқы сондай шырайлы.

- Жалпы ол жаққа барғаннан кейін қандай қиындықтарға кезіктің?

- Ең басты қиындық тіл болды. Таңғалтқан жағдай – халықаралық қарым-қатынас тілінде, яғни ағылшынша барлық дамыған мемлекеттер сөйлей бермейді екен. Оның бірі – Испания. Испанша біліп келген әлдеқайда оңайырақ болады. Ол тілді ешқашан меңгермеген біз, бас кезінде тек жестикуляция арқылы қарым-қатынасқа түстік. Екі айдан кейін барып қана, аз-маз түсініп, кішкене сөйлей бастадық. Есесіне, испандықтар өте шырайлы да мейірімді халық екеніне көзім жетті. Адасқан кездерде өздері-ақ біді іздеген жерге апарып тастайтын. Басқа еуропалықтармен салыстырғанда, еш қайғырмайтын, әрқашан позитивте жүретін халықтың бірі. Сондай-ақ, тағамға келгенде де кішкене қиналдық. Олар шошқа етін көп қолданады. Өз тілдерінде «хамон» деп атайды. Мейрамханаларға келсең, мәзірдің 75 пайызы хамоннан жасалған тағамдардан тұрады. Сондықтан, негізінен тамақты үйден әзірледік. Испандықтар көп демалғанды, тойлап, қыдырғанды жақсы көретін халық. Жұмыс уақыты сағат оннан екіге дейін, ары қарай сиеста. Ол деген екіден беске дейін үзіліс. Барлық жергілікті мекемелер, сауда орындары, дүкен-дәріханалар сағат беске дейін үзіліске жабылады. Жексенбіде барлық орындар жабық болады, тіпті кішкентай дүңгіршіктің өзі.

- Испандықтардың Қазақстан жайлы хабары қандай?

- Үлкен Мадрид, Барселона сияқты қалаларда тұратын елдің Қазақстан туралы  ақпараттары бар. Ал біз тұратын Херес сияқты кіші қалалар Қазақстан жайлы мүлдем естімеген. Әрине, өкінішті, әлемде территориясы жағынан тоғызыншы орын алатын елді білмеуі намысымызға тиді. Алайда, жүрген жерімізде барынша ақпарат беруге тырыстық. Тіпті ондай жағдай орын алатынын білген мен, қазақтың домбырасын да ала келдім.

- Қазақтың домбырасын шетелде де насихаттап жүр екенсің, қалай қабылдады?

- 26 желтоқсанда Испанияда аса маңызды рождество мейрамын тойлайды. Онда әр отбасы толыққанды барлық туыстарымен жиналып, атап өтеді. Біздің үйді жалға беруші қожайынымыз бізді де қосып шақырды. Сол кезде домбыра ойнап бергем. Қатты таң қалды. Тағы, тағы деп сұрады. Мини концерт қойдық. Қара жорға биін де көрсеттік. Қазақтың өнеріне тәнті болды. Университетіміздің басшылығына бір күн Қазақстанды, қазақ өнерін таныстыратын мәдени-танымдық кеш жасауға ұсыныс білдірдік. Онда да молырақ Қазақстан туралы видеоролик көрсетіп, бауырсағының дәмін таттырып, домбыра, шаңқобызда ойнап, қазақ ұлттық биін көрсеттік.

- Әңгімеңе көп рахмет!

Сұхбаттасқан Айжан Кәрібаева

Nagasaki University

University of Cambridge


С. Мұқанов атындағы әдеби-мемориалдық мұражай-үйіне фото шолу

0
0

Сәбит Мұқанов атындағы әдеби-мемориалдық мұражай-үйі

Мекен-жайы: Төлебаев көшесі, 125.
Мұражайдың жұмыс кестесі:
Сейсенбі – Жұма: 09.00 - 18.00
Дүйсенбі- Жексенбі: демалыс.
Тел: 272-59-12
Билет құны (экскурсия):
оқушыларға - 70 тг
студенттерге - 100 тг
ересектерге - 200 тг

Экскурсия 3 тілде өтеді: қазақша, орысша, ағылшынша.

Ұлы Отан соғыс ардагерлеріне және зейнеткерлерге тегін.

С.Мұқановтың өзі 1965-1973 жылдары тұрған үйінде 1978 жылы 21 қарашада мұражай ашылған. Мұражай  әдеби және мемориалдық бөлімдерден тұрады. Мұражайдың әдеби бөлімінде жазушының зерттеулері мен мақалалары, монографиялары, ҚР FA-ның Ш.Уәлиханов атындағы сыйлық дипломы және т.б. құжаттар бар. Оның 1922 - 35 жылдары Ленинградта, Мәскеуде оқыған кезіндегі суреттер мен құжаттар рет-ретімен орналастырылған. Мұнда Тәттімбет пен Үкілі Ыбырайдың фотосуреттері бар. Суретші Ү.Әжиевтің, С.Мұқанов пен орыс жазушысы М.Горькийдің достығын бейнелейтін "М.Горький және С.Мұқанов" атты картинасы да осы залда.

Жазушы наградалары - екі Ленин ордені, екі Еңбек Қызыл Ту, "Құрмет белгісі" ордендері, КСРО медальдары, сондай-ақ оның Қазақстан Жоғары Кеңесінің депутаттығына бірнеше рет сайланған куәліктері қойылған. Мұражай экспозициясында түрлі қолжазбалар, жазушының поэзиялық, прозалық және әдеби сын шығармаларының басылымдары бар. Жазушының "Сұлушаш", "Адасқандар", "Жұмбақ жалау", "Балуан-Шолақ", "Сырдария" романдары мен "Шоқан Уәлиханов", "Қашқар қызы", "Сәкен Сейфуллин" атты драмалық шығармалары туралы мол мәліметтер берілген. "Адасқандар романының басты кейіпкері - Бүркіт (Сұлтанбек) пен Бәтестің (Бәтима) түпнұсқа суреттер махаббат хикаясына байланысты көне күнделіктің мұқабасы Қызылорда қаласындағы сотқа (1927 қоғамдық айыптаушы ретінде қатысқан С.Мұқановтың куәлігі) қойылған. "Балуан-Шолақ" романының араб әріпімен басылған нұсқасы. Шәкәрімнің 1933 жылы Сәбитке жазған хаты мен фотосуреті, М.Жұмабаевтың "Шолпан" өлеңдер жинағы М.Дулатовтың "Бақытсыз Жамал романы, Ж.Аймауытовтың "Мансапқорлар", т.б. Мұқановтың жеке мұрағатында сақталған кітаптар бар.

Мұражайдың мемориалдық бөлімінде жазушының қабылдау бөлмесі, жұмыс орны, демалыс бөлмесі толық сақталған мыңға жуық кітабы бар, кітапханасы да осы бөлімде. Тұрмыстык заттары үй жиһаздары, шетелдерден келген түрлі сыйлықтар, картиналар т.б. экспонаттар қойылған. Мұражайда түрлі дәрістер оқылып, кинофильмдер көрсетіледі. Мұқановтың 100 жылдық мерейтойы қарсаңында ғимарат күрделі жөндеуден өткізіліп, экспозициясы жаңартылды, 8 мыңнан астам экспонат жинақталды.

__________________________________________________________________________

Республикалық кітап мұражайына фото шолу

Республикалық музыка аспаптар мұражайына фото шолу

«Қызметінің мәні — ұлт мүддесі»

0
0

Өткен аптадан бастап отандық БАҚ өкілдері төл мерекелерін тойлауда. Осы датаға орай «Екпін» журналының тілшілері еліміздің радио, телевизия және газетте қызмет атқарып жүрген жас мамандар мен тәжірибесі бар белді журналистеріне бірнеше сауалын қойған еді.

  • Бүгінгі отандық журналистика мен журналистердің кемшіліктерін атай аласыз ба?
  • Еліміздің журналистикасында 10-15 жыл ішінде не өзгеріс бар?
  • Жас әріптестеріңізге нендей кеңес бере аласыз?

Жұлдыз Әбділда, журналист:

Журналистика мен журналистердің кемшілігі заманауи талаптарға сай емес, кәсіби біліктілік төмен. Он, он бес жылғымен салыстыра алмайтын шығармыз, ол кезде талап басқаша болған. Журналистика азаматтық позиция секілді болған, ал қазіргі талап басқа. Журналистің міндеті - өзінің ойын, пікірін көпке таңу емес, объективті материал дайындау.

Журналистика факультетінде оқығаннан гөрі нақтылы бір саланы игерсе. Сонда біз секілді шала сауатты болмас еді деп ойлаймын. Біздің трагедиямыз ешбір саланы жетік білмейтінімізде. Мысалы, мен экономика тақырыбында жазғым келеді, бірақ оған білімім жетпейді. Кейбір қарапайым заңдылықтарды білмеймін дегендей. Яғни, менің бұл сала бойынша даярлаған материалым сапасыз болып шығады.

Темірхан Момбеков,

«Шалқар» радиосының журналисі:

Қазіргі таңда журналистердің кемшілігіне келер болсам, нақтырақ айтсам, радиожурналистер, олар қазір үндестік заңын бұзып келе жатыр. Сонымен қатар, журналистер көп жағдайда тілдік қолданыста сөздің мағынасына қарамайды. Мысалы, «өкінішке» деген сөзге тіркес ретінде орай деп айтады. Ол дұрыс емес қой, «орай» деген сөз жақсы мағынада қолданылады. Өкініштісі сол, өкінішке қарай деп айтқан дұрыс болады. Бұл кемшілік сөзге мән бермеушіліктен.

Негізі артқа жылжысақ, журналистикада өзгеріс бар, себебі баяғыда ғаламтор болмаған және журналистер жаңалықты табуда, бағдарлама жасауда зор ізденіс жасаған. Ал қазір соларға қол жеткізу өте оңай. Сондықтан да, қазіргі журналистердің ізденісі өте жоғары деп айта алмаймын.

 

Дастан Шымырбай, «КТК» телеарнасы жаңалықтар бөлімінің жүргізушісі:

Әрине, алға жылжу бар. Қай салада болмасын жыл өткен сайын кемшілігі жойылып, жаңалықтар келіп жатады. 10 жыл бұрын телеарнада істеп көрген жоқпын, бірақ жаңалық тарату шапшаңдығы, бағдарламалардың техникалық жағынан жетілуі дегендей тұстары көп. Бұрындары елімізде бірнеше телеарна ғана болса, газет-журналдарды айтпағанда, бүгінде олардың саны республикалық көлемде алып қарасақ, 20-ға жуықтап қалды. Оның өзі қоғамдағы жағдайды жан-жақты көрсетуге, бәсекелестіктің туындауына әкеп соғуда. Бір-бірінен ерекшеленіп, көрермен тарту үшін тартыс басталып кеткендей. Бірақ халық үшін керек деген кейбір бағдарламалар, жобалар жабылып қалған. Оның орнына сенсация қуып, қазаққа жат дүниелерді көрсетуге әуестеніп бара жатқандай. Сол жағы қынжылтады.

Жас әртіптестер де ертең біз секілді қатарға қосылып, жаңа буынның ерекшеліктерін әкеледі. Мен соны тағатсыздана күтемін. Өйткені біз де телеарнаға осылай келдік. Жар, дос, сосын мамандық таңдауда қателеспеу керек дейді ғой. Сол сияқты журналистиканы таңдаған соң, БАҚ-тың қай түрінде болсын еңбектеніп, қазақ үшін қажетті мәелелерді көтеруді мақсат тұту керек. Қазаққа қазақтан басқа ешкімнің жаны ашымайды. Журналистикада да солай. Ана тіліміздің тынысын кеңейтіп, бәсекелестікті арттыру үшін тынбай еңбектену керек. Соны бірлесіп іске асырайық. Тездетіп, қатарға қосылыңыздар дейтінім сондықтан.

Артур Нығметов, журналист:

Ең басты кемшілік - БАҚ-тың басым көпшілігі мемлекеттік тапсырысқа қарап отыр. Соның кесірінен кейбір маңызды мәселелер біржақты, дұрыс талданбай, бұқараға тарап жатыр. Журналистика дамуының ең басты көрсеткіші – тәуелсіз БАҚ-тардың көбеюі. Бұндай тенденция, өкінішке қарай, байқалмай жатыр. Соңғы 10-15 жылда ақпараттық кеңістік ұлғаймады, тіпті кейбір негативті процестердің салдарынан тарланып кетті деуге де болады. Ал мемлекеттік идеологияны насихаттау бағытында жұмыс жасайтын бұқаралық ақпарат құралдардың саны әлде қайда көбейді. Бұндай трендты мен журналистиканың дамуы деп айта алмаймын.

Ал журналистерге келетін болсақ, әр маманның деңгейі әр түрлі ғой. Ең бастысы, жас журналистер өз арын таптамай, адал болуы шарт. Біздің ең басты миссиямыз – халыққа адал қызмет ету. БАҚ-ды «төртінші билік» өкілі дейді ғой, бірақ біздің елде журналистердің статусы өте төмен, жалпы олар биліктің, әр түрлі саяси күштердің, олигархиялық топтардың құралы ғой, шыны керек. Сондықтан, әр журналист адалдық пен әділеттік үшін күрессе, қазақ журналистикасы «төртінші билік» ретінді міндетті түрде танылады.

Нартай Аралбайұлы, «КТК» телеарнасының тілшісі:

Баға беру менің жасымдағы журналистке мүмкін емес. Бірақ, қазақтың журналистикасы ешкімнен кем емес. Тіліміз бай, журналистикадағы қазақтың ұлы да, қызы тілшіліктің сырттандары.

Біздің елде төртінші билік өзінің нені билейтінінен бейхабар. Ол тілшілердің осалдығы емес, биліктің журналисттің аузын буып, қадағалағанынан туындаған нәрсе.

Журналист әрдайым ізденісте болу керек. Қаталессең, шалыс бассаң, қателігіңді кішілерге қарап түзегенде тұрған масқара жоқ. Журналистика адамдарды жұлдыз ауруына көп шалдықтыратын сала, бір ауыздан. Сондықтан, ондай көбікауыздықтан, бос мақтаннан ада болып, ел үшін жұмыс істеу керек.

Журналистика - идеологияны насихаттаушы бірден бір маңызды жол. Сондықтан, мемлекеттің мүддесін шенеуніктер қатырып, оңсатып ойлап алсын. Ал қазақтың журналистикасы ұлттық мүддесіне жан аямай жұмыс істеуі керек!

Әсия Бақдәулет, «Халық сөзі» газетінің журналисі:

Отандық тележурналистиканың басыбүтін ұлттық бағытты ұстана алмай отырғаны жасырын емес. Телевизия арқылы бізге көбіне-көп шет елдің, сыртқы күштердің саясаты өтіп тұр. Оның үстіне тың идеялар, формалық ізденістер жоқтың қасы, қайталама бағдарламалар тым көп. Қазақ баспасөзі бұл тұрғыда жарты қадам болса да алда деп санаймын, өйткені ірі басылымдардың қай-қайсысын алсаңыз да, ұлттың мұңын мұңдап, жоғын жоқтайды.

Ал журналистерге келетін болсақ, әрине, ең алдымен білім сапасы қынжылтады. Академиялық білім алған тілшілер тым аз, шетелдік пресс-турлар ұйымдастырылатын кезде ағылшын тілін меңгерген қазақ журналистерінің саусақпен санарлық екені білініп қалады. Тақырып қайталау, бір-бірінен көшіру, әсіресе ғаламтор желісі қолданысқа енгелі журналистикадағы плагиаттар дағдыға айналып бара жатқандай. Және де біздің журналистикада салалық бөліністің, белгілі бір тақырыпқа маманданудың жоқтығы байқалады. Бізде «әмбебап» журналистер көп, бірақ мықты саяси шолушы, беделді экономикалық шолушы, беделді мәдени шолушылар аз. Көбіне әр тақырыптың басын бір шаламыз деп жүріп, бір саланы толық меңгере алмай жатамыз. Бұл, әрине, журналист ұсынатын өнімнің сапасына салқынын тигізбей қоймайды.

Он-он бес жыл бұрын біз бала болдық қой, білгішсініп, ол дәуірге баға бергеніміз жараспас. Бірақ ол жылдары елімізбен бірге журналистикамыз да Тәуелсіздігін жаңа ғана алып, тыңнан түрен салып жатты. Ол дәуірде публицистикалық мақалалар көп еді, ұлтты ұйыстыру үшін аға буын журналистер барынша тер төкті. Қазір бұл жанр жойылып бара жатқан секілді. Очерк жоғалып, есесіне сұхбат көбейді. Осы секілді жанрлық тұрғыда өзгерістер бар. Әр дәуірдің өз жанры болатыны түсінікті ғой. Дегенмен, қазір біз он-он бес жыл бұрынғы қарқыннан айтарлықтай алға жылжыдық деп айта алмаймын. Бір шабандық бар сияқты.

Оқы, оқы және оқы.Тынбай іздену арқылы ғана өз жолыңызды таба аласыз. Өзіңізге қызықты тақырыптар жайлы ғана өзгелерге қызықты етіп жеткізе аласыз, сондықтан білімқұмарлық – ең қажетті қасиет шығар. Әрине, журналист батыл болу керек, дегенмен әдептен (журналистік этикадан) аттамауды да біздің әріптестерімізге ескере жүру жөн шығар. Ең бастысы, қызметіңіздің мәні - ұлт мүддесі екенін ұмытпасаңыз болғаны.

«Street Danse Almaly»

0
0

23-24 маусым күндері қаламызда «Street Danse Almaly» атты көше билерінің байқауы болып өтті. Бұл байқауға 100-ден аса кәсіби бишілер мен әуесқойлар break dance, hip-hop, all styles бағытында бақ сынасты. Осы шараға «Екпіннің» журналистері де барып қайтқан болатын.


Іңкәр, 15 жаста, Алматы:

Мен ешқандай арнайы студияларға барып дайындалмаймын. Жай әуесқой бишімін. Бұл байқау жайында анам теледидардан көріп, маған айтты. Сөйтіп аяқ астыннан осында келіп қалдым. Бұндай байқауға бірінші рет қатысып тұрмын.

Ерболат, 18 жаста, Түркістан қаласы:

Бимен айналысып жүргеніме бір жарым жыл болды. Алғашқы қызығушылығым сегізінші сыныптан басталды. Содан бастап кинолардан, интернеттен түрлі шетелдік бишілердің билерін көріп, билеуді үйрендім. Бүгінде Түркістан кәсіби педагогикалық колледжде оқимын. Оқуыма көп көңіл бөлгендіктен, биге аса көп уақытымды бөле алмаймын. Бұл байқауға аяқ астынан қатыстым. Өйткені Алматыға қыдырып келген болатынмын, достарым Street Danse-тің болатындығын естіп, қатыс деп қоймағаннан соң қатысқанмын. Биімді көрген боларсыздар, меніңше жаман емес.

Сергей, 18 жаста, Алматы:

Мен А.В.Селезнев атындағы хареография училищесінде оқимын. Сегізінші сыныптан бастап бимен айналысамын. Бүгінде балет, халық билері мен заманауи билерді билеймін. Бұндай батлға бірінші рет қатысып тұрмын. Би деген мен үшін сезімдерді білдірудің бір тәсілі деп білемін.

Инам, 21 жаста, Шымкент:

16 жасымнан бастап бимен айналысамын. Би мен үшін - өмір. Тіпті өзге мемлекет деп айта аламын. Бүгінде Шымкенттегі P.I.dance centre-де биден сабақ беремін. Осындай байқаулар жиі болып тұрса, біз тек қуанамыз. Өйткені тәжірибе жинауға, түрлі жаңа қимылдар үйренуге, өзге бишілермен қарым-қатынас жасауға үлкен септігін тигізеді.

Айдана мен Дейна, 19 жаста:

Дейна: Менің бимен айналысып жүргеніме жарты жылдай болды. Осындай фесттер биге жаңадан келгендерге де, кәсіби бишілердің өздеріне де өте үлкен тәжірибе. Өйткені қатысушылар бір-бірінен жаңа би қимылдарын, тәсілдерін көреді, үйренеді дегендей.

Айдана: 17 жасымнан бастап бимен айналысамын. Астана, Қарағанды қалаларында болған түрлі батлдарға қатысқанмын. Бүгінгі жарыс өте қызықты өтіп жатыр, қатысушылар да, көрермендер де көп.

Азамат, 30 жаста, кәсіби биші:

Менің негізгі мамандығым пиаршы. Бимен кәсіби түрде он жылдан астам уақыт айналысып келемін. Басында break dance-пен бастаған болатынмын, қазір hip-hop билеймін, әрі қаламыздағы түрлі би студияларында жаңадан бастап келе жатқан бишілерге би үйретемін. Байқауға келетін болсақ, маған ұнап жатыр. Қатысушылардың бәрі белсенді.

Мәтін: Айнұр Ракишева rakisheva

Фото: Айжан Кәрібаева kerbez_

 

Эйфманның Каренинасы

0
0

«Балет — психологиялық драманы жеткізудің ерекше амалы болумен қатар, адамның сана-сезіміне енудің де бір тәсілі.

«Анна Каренина» романы мені қашанда қызықтыратын. Өйткені Толстойдың қай туындысын алып қарасаң да, ол кейіпкерлерінің психологиясын, жандүниесін түсіне отырып жазатындығын сезінесіз. Әрі осы сезімталдық арқылы бұл романда Ресейдің сол кезеңдегі келбетін көрсетудегі айқындығына тәнті боласың.

«Анна Каренина» романында Аннаның психикалық әлемі ғана емес, оның тұлға ретінде психоэротикалық келбетінің өзі нақты көрсетіледі.

Осы романдағыдай үлкен құштарлық, метаморфозалар мен фантасмагорияні тіпті бүгінгі күннің әдебиетінен де кездестіруіңіз екіталай. Осының барлығы менің хореографиялық ойлауыма негіз болды.

Карениндердің белгіленген бірыңғай жүйемен өмір сүрулері сыртқы көзге татту-тәтті өмір сүретін, идеалды отбасының иллюзиясын қалыптастырған болатын.

Ал Аннаның Вронскийге деген құштарлығы әдеттегі жүйені бұзды. Әрі қос ғашықтың бір-біріне деген ынтықтығын ашық көрсетулері қорқынышты еді... Өйткені ол тіпті Аннаның өзіне жұбайы мен баласының алдындағы міндетін ұмыттырып жіберді. Ол аналық міндетін құштарлыққа айырбастады десе де болады.

Аннаның ішінде екі адам өмір сүреді. Сырттай Каренинге, ұлына, елге белгілі ақсүйек әйел болса, іштей құштарлық әлеміне еніп кеткен әйел.

«Жұртшылық алдында қалыптасқан келбетін, өздері жасаған иллюзияны сақтап қалудан, шынайы құштарлыққа беріліп кету маңыздырақ болды ма?», «Кішкентай баланы тән құштарлығы үшін ана мейірімнен айыруға құқымыз бар ма?» — осындай сұрақтар кезінде Толстойға маза бермеген еді. Ол сұрақтардан бүгінгі күні біз де аттап кете алмаймыз. Алайда олар қанша уақыт бойы адамзатты мазалап келсе де, оған әлі жауап жоқ».

Түпнұсқа

Балетмейстер Борис Эйфманның бұл балетке деген махаббаты ерекше екеніy оның сөзінен де, ісінен де байқауға болады. Осы жолы Аннаның рөлін атақты балерина Сәуле Рахмедова ойнап шықты.

Сәуле Рахмедова, балерина:
— Бұл балетті жай билей салумен салыстыруға келмейтін қойылым. Өйткені мұнда хореография өзге, әрі қиын. Сонымен қатар, іс-қимыл да өзгеше. Бірақ мұндай қиын рөлдер әртіс үшін тағдыр сыйы деп айтса болады. Себебі рөлге ену барысында оған кіріп кеткендігің соншалық, оны күні бойы ойлап жүру рөлдің, қойылымның саған әсер еткендігін білдіреді. Дәл осы «Анна Каренина» балетінде бимен қоса сенің актерлік шеберлігің аса бағаланды. Әрі билеп жүріп, ойнап жүріп, қойылымның мәнін көрерменге жеткізе білуің керек еді.

Борис Эйфман, қоюшы-балетмейстер:
— Мен бұл қойылымды әлемнің көптеген елдерінде қойғанмын. Барлық жерде кездесетін басты қиындық — актердің аз уақыт ішінде жаңа стильмен танысып, техникасын толық меңгеріп алуы. Әрине, бұл жолы да алматылық труппа қалай ойнап шығады екен деп уайымдадым. Бірақ, менің ойымша, олар керемет ойнап шықты.

Хореография: Б. Эйфман 
Музыка: П. И. Чайковский 
Декорациялар: Зиновий Марголин 
Костюмдер: Слава Окунев 
Шам: Глеб Фиштинский

Қазақстандағы премьерасы: 18 маусым 2011 жыл.

Шетелде білім алу: University of Wollongong in Dubai

0
0

Еркебұлан Бейсенбаев Алматыдағы №13 мектепті бітірген. Қазірде Дубайдағы австралиялық Wollongong университетінің студенті. Араб әмірліктеріндегі оқуы мен тұрмысы туралы нақтырақ білу үшін Еркебұланды әңгімеге тарттық.


- Сәлем! Алдымен университетің жайлы айтып өтсең?

- Валангонг деген Австралиядағы қала. Университеттің атын да сол қаланың құрметіне қойған. Австралиядағы №1 университет болып саналады. Дубайдағысы соның филиалы. Негізі Дубайда да бұл университет үздіктердің қатарына енеді. Ал оқитын факультетім бизнес басқару. Барлық сабақтар ағылшын тілінде өтеді. Арабша оқымаймыз. Халықаралық университет болған соң, араб тілін бізге оқытпайды.

- Ол жаққа түсу үшін қандай кезеңдерден өттің?

- Ең бірінші TOEFL тапсырдым. Оған мен бір жыл дайындалдым. Өйткені мектепте ағылшын тілінен дұрыс базалық білімім болмаған соң, жарты жылдай Алматыда интенсивті курстан өттім. Содан кейін жарты жыл тағы да Дубайда дайындалдым. Тек содан кейін ғана университетке түстім. Сондай-ақ, онда талапкердің мектептегі үлгерімі жақсы болса, түсер кезде 25% жеңілдік көрсетіледі. Алайда, егер оқу барысында сабақ үлгерімі қанағаттанарлықтай болмаса, жеңілдікті қайтарып алады.

- Оқудың бағасы қанша тұрады?

- Бізде кредиттік жүйе. Егер студент құламай, барлық сабақтарын жақсы тапсырып жүрсе, онда бакалаврды үш жылда бітіруге болады. Сонда шамалап санағанда бір семестрдің оқу бағасы 7000$ болады. Жылына сонда 14000$. Бакалаврда барлығы 36 пән оқып шығу керексің. Ал магистратураға тек екі жыл жұмыс тәжірибесімен қабылдайды.

- Күнделікті оқу процесі қалай өтеді?

- Бізде бір жақсысы - оқу кестесін өзіміз құрамыз. Семестр басталар алдында интернет арқылы мұғалімдерді, уақыт кестесін таңдаймыз. Әр пәннің мұғалімі үш уақыт береді: таңертеңгі, түскі, кешкі. Соның бірін таңдауға тиістісің. Әр сабақтан лекция, семинар, лабораторлық жұмыстар болады. Лекцияны жібермеуге тиістіміз. Өйткені студенттің келгенін, келмегенін компьютерге енгізіп отырады. Лекцияға қатыспаған студентті мұғалім емтиханға жібермейді. Лабораторлық жұмыстарды пайызбен есептейді. Аралық бақылауға дейін екі тест болады. Солай әр сабақтан аралық бақылаумен қосқанда үш тест, сосын соңғы емтихан (final exam) өтеді.

- Оқытушыларың қандай?

- Оқытушылар да студенттер сияқты түрлі ұлттардан құралған. Бір ұнайтыны, оқытушылардың барлығы дерлік халықаралық деңгейдегі лицензиялары бар, жақсы мамандар, көбінесе профессорлар. Мысалы, сүйіктілер қатарынан: доктор Абул Латиф Тяньчань, сондай-ақ, компьютер сабағынан беретін Мухаммад деген мұғалім. Информатиканы мектепте де өткенімізбен, әлі де компьютер саласында көп заттарды білмейді екенмін. Бұл сабақтан біз сайт құруды, бағдарлама жасауды үйренеміз. Жалпы университетте әр түрлі адамдарды көре аласыздар. Студенттер болсын, мұғалімдер болсын, барлығы да жан-жақтан келіп жатады. Қазақстанның өзінен бұл университетте 400-дей адам оқиды.

- Ол жерге бара сала қандай қиындықтарға кезіктің?

- Тіл. Оқығаның бөлек, іс жүзінде мүлдем бөлек қой. Ол жақта біздегідей екі тіл жүріп тұр. Арабтардың ана тілі - араб тілі болғанымен, біз орыс тілін қалай білсек, олар да ағылшынша солай сайрайды. Сосын менталитеттері. Түрлі шектеулері. Қаланы, адамдарын мүлде білмедім. Достарым ол кезде болмады. Жарты жылдай пәтер жалдап жалғыз тұрдым. Алғашқы үш ай өте қиын болды. Өйткені үйде таңертең тұрасың, тамағың, шайың дайын, киімің үтіктеулі. Далаға шықсаң, достарың. Ал ол жаққа бара салысымен, бәрі де 360 градусқа өзгеріп кетті. Алғашқы жарты жылда алты кг-ға арықтаппын. Өйткені жалғыз өзіме тамақ батпайтын. Кей күндері әдейі теледидардың дауысын бақыртып қоятынмын. Үйде жалғыз өзім жүрмегендей әсер болсын деп. Ауырсаң да, өзің қараласың, үйді өзің жинап, бір сөзбен айтқанда өз-өзіңмен қаласың. Мұндай сәттерді де бастан кешіру керек меніңше.

- Сонда қандай шектеулер бар екен?

- Мысалы, бізде алкогольді барлық жерде сата берсе, онда мүлде ешқайда сатпайды. Тек туристерге арналған ең жақсы қонақүйлерде ғана таба аласың. Студенттердің қалталары да оны көтермейді. Сондықтан, бір жақсы жері, сол жағынан өзіңді тиясың.

- Қазір қай жерде тұрасың? Жалпы онда өмір сүру қымбат па?

- Жарты жылдан соң сондағы танысыммен тұра бастадым. Сол арқылы басқа да балалармен танысып, кейіннен үш бала бірге hotel apartment-те тұра бастадық. Ол айына 1500$ тұрды. Оның бір жақсы жері, асүйі бәрі бар, әрі күн сайын персонал пәтерді жинап кетеді. Жалпы тұрғын үйде оларда проблема жоқ. Проблема - азық түлік, транспортта. Азық түліктің бәрін олар сырттан әкеледі. Дубайдың бір ерекшелігі - біздегідей бәрі қабаттасып орналаспағандығы. Барлық көшелер, ғимараттар кең-кең қылып салынған. Ол жерде бір ғимаратта отырып, терезеден кез келген басқа біреуін көре аласың. Көшелері магистарль сияқты, алты қатар бір жаққа, алты қатар екінші жаққа кетіп жатады.

- Ол жақтың жастары қандай? Неге қызығады, нені қалайды?

- Жастар көбінесе күшті машина, бағалы заттарға, саяхаттауға құмар. Олар ақшаны қайда шашсам екен, қандай көлік айдасам екен деп қана өмір сүретіндей. Әрине, жүз пайызы да ондай емес. Оқитын, бір нәрсеге талпынатын жастар да бар. Алайда біздегідей емес.

- Қандай қызықты шаралар өтіп тұрады?

- Бізде Қазақ студенттердің одағы бар. Түрлі шаралар өткіземіз. Наурыз, Айт сияқты мерекелер атқарылады. Жылына екі рет оқу орындағы әр студент өзінің салт дәстүрлерін таныстырады. Ұлттық тағам, киім көрсетіледі.

- Арабтардың Қазақстан жайлы пікірі қандай?

- Өте жақсы. Кейбірі біледі, кейбірі білмей жатады. Өйткені араб халқының 20% әлі күнге дейін сауатсыз. Ағылшынша білмейді, оқымаған. Ал жалпы қоғамдық орындарда, көзі ашық адамдар Қазақстаннанмын десең, бізді өте бай халық екенімізді біліп жатады.

- Жоспарларың қандай?

- Оқу бітіргеннен кейін, әрине, Қазақстанға оралып, сонда жұмыс істеймін. Бізде қазір көптеген мекемелерде үлкен ағаларымыз әлі де кеңес заманының ой санасымен өмір сүреді, шынын айтсақ. Ал біз болсақ, алған білімімізді, тәжірибемізді көрсетіп, жаңаша әрекет етуіміз керек. Экономика болсын, саясат, әлеуметтік жағынан болсын. Қазақстанға жаңаша ойлайтын мамандар, жаңа жобалар қажет.

Әңгімелескен Айжан Кәрібаева

Nagasaki University

University of Cambridge

University of Cádiz

Viewing all 450 articles
Browse latest View live




Latest Images